Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 10 ára.
Íslenski fáninn og íslensk framleiðsla
Lesendarýni 11. maí 2015

Íslenski fáninn og íslensk framleiðsla

Höfundur: Silja Dögg Gunnarsdóttir, 3. þingmaður Suðurkjördæmis, Framsóknarflokki.
Fæðingarhríðir frumvarps um breytingar á lögum á þjóðfána Íslands, þ.e. varðandi notkun fánans við markaðssetningu á vörum og þjónustu, hafa staðið yfir árum saman.
 
Silja Dögg Gunnarsdóttir. 
Nú sér fyrir endann á þeim því forsætisráðherra, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, mælti fyrir frumvarpi þess efnis í lok apríl og vonir bundnar við að það fáist samþykkt á Alþingi á vordögum.
 
Þurfa ekki leyfi
 
Meginbreytingin frá núgildandi lögum er að mönnum sé frjálst að nota íslenska fánann til markaðssetningar á vörum á þjónustu án sérstaks leyfis. Eftir því hefur verið kallað lengi, m.a. af hálfu Bændasamtakanna, Samtaka iðnaðarins og garðyrkjubænda. Tilgangurinn er að einfalda regluverkið og gera íslenska framleiðslu sýnilegri og aðgreinanlegri en nú er. Núgildandi lög eru frá árinu 1998 en markmið þeirrar lagasetningar var einmitt að rýmka heimild til notkunar þjóðfánans. Hins vegar  náðist það markmið ekki á þeim tíma, þar sem sú reglugerð sem ákvæði laganna mælir fyrir, var aldrei sett. Reglugerðin var ekki sett vegna skilgreiningarvanda, þ.e. hvernig ætti að skilgreina vörur með „íslenskan uppruna“. 
 
Skilgreiningarvandinn
 
Við fyrstu sýn virðist einfalt að skilgreina hvað sé „íslenskt að uppruna“. Það segir sig sjálft að undir þá skilgreiningu myndi falla t.d. allt sem ræktað er á Íslandi, sjávarfang sem veitt er við Íslandsstrendur, íslenska vatnið o.s.frv. En hvað getum við sagt um Síríus súkkulaði, Nóa konfektið, vinsælar íslenskar kextegundir eins og hann Sæmund okkar? Nú eða úlpuna sem hönnuð er á Íslandi undir íslensku vörumerki, en bæði efniviður og framleiðsla er erlend? Þá vandast málið.
 
Lausnin
 
Í framlögðu frumvarpi er gert ráð fyrir að vörur sem framleiddar hafa verið á Íslandi undir íslensku vörumerki í 30 ár eða meira, fái að nota fánann þó svo að hráefnið sé að uppistöðu erlent, s.s. konfekt, kex, Orabaunir og slíkt. Hefðbundin íslensk matvara, eins og flatbrauð og laufabrauð, fengi líka að nota fánann. Hönnunarvaran er skilgreind í frumvarpinu út frá hönnun og vörumerki, þ.e. þeir hlutar verða að vera íslenskir en hráefnið má í sumum tilfellum vera erlent og framleiðslan sömuleiðis. Þó er gert ráð fyrir því að hráefnið megi þó ekki vera eðlislíkt innlendu hráefni sem telst hafa séríslenska eiginleika og einkenni, þá er aðallega átt við ullina. Á þeim forsendum gætu þá framleiðendur eins og 66° Norður, Cintamani, Farmers Market og Igló notað íslenska fánann. Hugverk teljast íslensk að uppruna ef þau eru samin af íslenskum aðila, þ.e. einstaklinga eða lögaðila sem eru með íslenskar kennitölur.
 
Eftirlit og reynsla
 
Gert er ráð fyrir að Neytendastofa fari með eftirlit á þessu sviði en forsætisráðherra muni hafa úrskurðarvald ef ágreiningur kemur upp. Ef til vill má enn finna einhverja veikleika á framlögðu frumvarpi. En ég er sannfærð um að þetta sé góð byrjun. Reynslan ein mun færa okkur vitneskju um hvað við gætum mögulega þurft að lagfæra. 
 
 
 
Sveit allra tíma
Lesendarýni 16. maí 2025

Sveit allra tíma

Síðastliðið sumar lá leið mín aftur í sveitina sem ég hafði dvalið í sumarlangt ...

Útrás sæðis setur hrossarækt í óvissu
Lesendarýni 14. maí 2025

Útrás sæðis setur hrossarækt í óvissu

Á síðustu misserum hefur umræðan um útflutning á sæði íslenska hestsins farið fr...

Laxalús, sjókvíaeldi og villtir laxfiskastofnar
Lesendarýni 13. maí 2025

Laxalús, sjókvíaeldi og villtir laxfiskastofnar

Laxalús er stærsta viðfangsefni sjókvíaeldis á Vestfjörðum er snýr að umhverfism...

Betri landnýting með beitarstýringum
Lesendarýni 12. maí 2025

Betri landnýting með beitarstýringum

Á dögunum var haldið málþing um auðgandi landbúnað og að utan komu gestir til að...

Nýjar rætur – framtíð íslenskrar matvælaframleiðslu byrjar hér
Lesendarýni 12. maí 2025

Nýjar rætur – framtíð íslenskrar matvælaframleiðslu byrjar hér

Ísland geymir ríkulegar náttúruauðlindir og landið er stórt. Umfram allt eigum v...

Traust fyrirkomulag kolefnismarkaða og aukið fjármagn
Lesendarýni 8. maí 2025

Traust fyrirkomulag kolefnismarkaða og aukið fjármagn

Tækifæri eru í íslenskum landbúnaði í tengslum við ýmis náttúrutengd verkefni se...

Uppbygging á vinnslustöð fyrir dýrahræ í efsta áhættuflokki
Lesendarýni 7. maí 2025

Uppbygging á vinnslustöð fyrir dýrahræ í efsta áhættuflokki

Það er brýnt verkefni að bæta meðferð á dýraleifum í landinu. Ljóst er að Ísland...

Að gera sér mat úr skógi
Lesendarýni 7. maí 2025

Að gera sér mat úr skógi

Skógarbændur eru nú orðnir félagar í nýrri búgreinadeild skógarbænda innan Bænda...