Almennar starfsvenjur við festingar á bárujárnsþökum eftir vindálagi eru; tvöfaldar naglaraðir á jöðrum og þrefaldar á hornum og ein þar á milli.
Almennar starfsvenjur við festingar á bárujárnsþökum eftir vindálagi eru; tvöfaldar naglaraðir á jöðrum og þrefaldar á hornum og ein þar á milli.
Mynd / ál
Lesendarýni 3. febrúar 2025

Fokskaðar á þökum

Höfundur: Róbert Pétursson, arkitekt.

Á hverju ári koma ofsaveður hér á landi þar sem allt lauslegt, og sumt fast, tekst á loft til tjóns og skaða á eignum og fólki.

Róbert Pétursson.

Sumir staðir á landinu eru þekktir fyrir mikinn vindstyrk s.s. Eyjafjöll, Snæfellsnes og Kjalarnes. Vindi slær niður hlémegin við fjöll, þakplötur losna og þeytast út í loftið og valda stórtjóni. Björgunarsveitir eru kallaðar út og þær eru raunverulega í lífshættu við að bjarga því sem unnt er. Þegar maður sér björgunarmennina uppi á þökum í aftakaveðri, gerir maður sér grein fyrir því að það er mildi að ekki verður stórslys eða manntjón.

Almennar starfsvenjur við festingar á bárujárnsþökum eftir vindálagi eru; tvöfaldar naglaraðir á jöðrum og þrefaldar á hornum og ein þar á milli. Sömu starfshefðir eru á öllu landinu, og reynslan sýnir að þær eru ekki fullnægjandi alls staðar. Best væri að auka kröfur á öllu landinu, því þó að áhættusvæði séu mismunandi þá fer vindálag líka eftir hæð húsanna.

Þakplötur losna alltaf fyrst á jöðrum þar sem vindurinn nær að komast undir báruna. Vindurinn nær smám saman að lyfta nöglunum, og þegar neðstu naglaraðirnar eru lausar, eða farnar, er stutt í næstu naglaröð o.s.frv. Lærdómurinn augljós, naglhald er ófullnægjandi. Lausnin er líka augljós, festa þakið betur á álagsstöðum. Hvers vegna ekki?

Gömlu kónísku naglarnir missa hald þegar þeir lyftast upp ef þeir hafa ekki verið hnykktir. Í sumum þökum var þakkanturinn hannaður þannig að ekki var unnt að hnykkja út við þakskegg, einmitt þar sem álagið er mest. Einnig voru „óskráðar“ reglur um að ekki mætti hnykkja naglana, því slökkviliðsmenn ættu þá erfitt með að losa þakjárnsplötur ef kviknaði í þökunum. Lausnin felst í því að skipta út nöglum á álagsstöðum og skrúfa þakið niður í þess stað, jafnvel að bæta við festingarröð ef það dugar ekki. Það gæti varla verið einfaldari og ódýrari lausn á þessum vanda og mikið í húfi. En til að breyta byggingarhefðinni þarf að uppfæra festingakröfurnar í reglugerð því þá fyrst tekur skólakerfið og atvinnulífið við sér. Kostnaðurinn er nánast enginn, en skaðinn mikill af fljúgandi járnplötum. Eftir átakaveður ætti ávallt að kanna allar festingar á jöðrum þaka.

Almenningur, húseigendur, bæjar- og sveitarfélög, björgunarsveitir, byggingaraðilar og tryggingafélög, reyndar allir, hafa mikla hagsmuni að þakfok heyri sögunni til.

Íslenska kýrin í mikilli framför
Lesendarýni 12. febrúar 2025

Íslenska kýrin í mikilli framför

Það liggur fyrir mikið afrek hjá kúabændum á þessari öld hversu stórstígar framf...

Kolefnisskógrækt á villigötum
Lesendarýni 11. febrúar 2025

Kolefnisskógrækt á villigötum

Á samfélagsmiðlinum Vísi birtist umfjöllun um skógræktina á Þverá og í Saltvík í...

Að gefnu tilefni
Lesendarýni 10. febrúar 2025

Að gefnu tilefni

Í síðasta tölublaði Bændablaðsins birtist grein eftir þá félaga Baldur Helga Ben...

Ljótur er ég
Lesendarýni 5. febrúar 2025

Ljótur er ég

Sykur skiptir öllu máli. Án hans væru einungis sykurlausir drykkir í boði og mig...

Fokskaðar á þökum
Lesendarýni 3. febrúar 2025

Fokskaðar á þökum

Á hverju ári koma ofsaveður hér á landi þar sem allt lauslegt, og sumt fast, tek...

Bláskelin er bjargvættur
Lesendarýni 31. janúar 2025

Bláskelin er bjargvættur

Ein allra stærsta áskorun samtímans er hvernig hægt verður að mæta vaxandi þörf ...

Raunhæfar leiðir til að efla nautgriparækt á Íslandi
Lesendarýni 30. janúar 2025

Raunhæfar leiðir til að efla nautgriparækt á Íslandi

Samkvæmt öllum tölulegum upplýsingum um afkomu íslenskra kúabænda sem lesa hefur...

Aldarafmæli íslenskrar ylræktar 2024
Lesendarýni 29. janúar 2025

Aldarafmæli íslenskrar ylræktar 2024

Eitt hundrað ár eru síðan ylræktun sem atvinnugrein hófst á Íslandi og er hún nú...