Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 mánaða.
Blómlegar sveitir eru sjálfsmynd þjóðar
Mynd / HKr.
Lesendarýni 27. júní 2025

Blómlegar sveitir eru sjálfsmynd þjóðar

Höfundur: Sigmundur Ernir Rúnarsson, alþingismaður.

Það er brýnna en nokkru sinni að treysta búskap til sveita landsins og viðhalda jarðrækt á sem flestum býlum. Sérstakt átak í þeim efnum er nauðsynlegt á næstu misserum og getur varðað lánafyrirgreiðslu á hagstæðum kjörum og aðra hvata fyrir nauðsynlega nýliðun í atvinnugreininni, svo og breytta stefnu hvað varðar ríkisjarðir sem eru óþarflega margar hér á landi, líklega í námunda við þrjú hundruð. Þá eru ónefndar lagabreytingar sem koma í veg fyrir að efnamiklir útlendingar geti keypt upp heilu og hálfu dalina, án þess að fyrir liggi atvinnustarfsemi og landnýting. Loks er vel við hæfi að auðvelda bændum sölu á vörum sínum, beint frá býli.

Við erum öll úr sömu sveit

Mest um vert er að snúa vörn í sókn, enda varðar málið sjálfsmynd þjóðarinnar. Ásýnd Íslands biði mikinn hnekki ef eyðibýlum myndi fjölga að miklum mun, jafnt fram til dala og út með nesjum og töngum, að ekki sé talað um ef blómleg héruð og hreppar visni og fari í órækt. Búskapur er nefnilega ekki einasta mikilvæg atvinnugrein, heldur er slíkur menningarbragur að honum að líkja verður að öllum líkindum við heildarhugmynd Íslendinga um sjálfa sig.

Við erum nefnilega öll úr sömu sveit, eins og atorkusöm bændaforysta landsins hefur bent svo réttilega á í nýlegu kynningarátaki sínu. Og hvort sem lögheimilið er að finna í borg eða bæjum, ellegar út um dreifðustu byggðir, hringinn í kringum landið, eru svo til allir landsmenn í ríkum tengslum við landbúnað, ef ekki sakir forfeðra og ættartengsla, ellegar ákafrar og einlægrar matarástar, þá vegna þeirrar sannfæringar að landinu sé miklu betur borgið í byggð en eyði.

Fæðuöryggi er lykilatriði

Fjöldamörg önnur rök hníga í sömu átt. Og ber þar fæðuöryggi hátt. Það varðar þjóðaröryggi að Ísland halli sér sem næst sjálfbærni í matvælaframleiðslu, og sé aflögufært á sem flestum sviðum í þeim efnum. Veldur þar miklu að vaxandi blikur eru á lofti í heimsmálum, svo ekki sé meira sagt, en þá ber eins að horfa til þess að tilflutningur matvæla frá fjarlægum álfum mun sæta æ ríkari gagnrýni á komandi árum vegna umhverfissjónarmiða. Það er stórvægilegur mengunarþáttur að fylla flutningaskip og fraktvélar af allra handa aðföngum sem auðvelt væri að framleiða heima fyrir, ef aðstæður og stuðningur væru fyrir hendi.

Það er engin ástæða til annars en að óska íslenskum landbúnaði farsældar í framtíðinni. En hann þarf að taka sér tak. Hann á öðru fremur að minna á sóknarfæri sín og styrkleika á komandi tímum, fremur en að verjast eilíflega sakir veikleika sinna. Það ber að auka framleiðslu á sem flestum póstum, hvort heldur er varðar mjólk og osta, kjötafurðir og grænmeti til að mæta stóraukinni spurn eftir matvælum á næstu árum þegar saman fer fjölgun íbúa og ferðafólks, svo um munar.

Stuðningur borgar sig

Það borgar sig að styrkja íslenskan landbúnað. Það á að gera það kinnroðalaust. Allar aðrar þjóðir Evrópu gera slíkt hið sama, af ástæðum sem rekja má til margra þátta sem hér hafa verið nefnd að ofan.

Það er kappsmál að byggðir blómstri. Ásýnd landsins er ekki aðeins í húfi, heldur líka hefðir og saga og arðbær og öflug framleiðsla á úrvalsvörum sem vöntun er á.

Sá sem hér heldur á penna mun tala í þessa veru á Alþingi á komandi árum.

Gerum allt að garði
Lesendarýni 28. nóvember 2025

Gerum allt að garði

Garðurinn í kringum Listasafn Árnesinga í Hveragerði er bæði umgjörð um safnið o...

Ríkið á ekki að styrkja skógrækt með framandi ágengum tegundum
Lesendarýni 27. nóvember 2025

Ríkið á ekki að styrkja skógrækt með framandi ágengum tegundum

Aukin ásókn í ræktun skóga með framandi ágengum tegundum, eins og hún hefur tíðk...

Að vera í stríði við sjálfan sig
Lesendarýni 27. nóvember 2025

Að vera í stríði við sjálfan sig

Snjótittlingurinn er ein helsta hetja norðursins. Vegur um 40 grömm og stenst fr...

Aðgerðir til stuðnings sjálfbærum landbúnaði
Lesendarýni 27. nóvember 2025

Aðgerðir til stuðnings sjálfbærum landbúnaði

Tækifærin til orkusparnaðar, aukinnar sjálfbærni og samdráttar í losun gróðurhús...

Bóndi er bústólpi, bú landstólpi
Lesendarýni 27. nóvember 2025

Bóndi er bústólpi, bú landstólpi

Um allt land á Íslandi eru lítil þorp, með litlum húsum en stórum garði. Garðuri...

Er ríkið að takmarka eignarrétt á kostnað landeigenda?
Lesendarýni 26. nóvember 2025

Er ríkið að takmarka eignarrétt á kostnað landeigenda?

Framkvæmdaáætlun náttúruminjaskrár gengur í fáum orðum út á það til hvaða aðgerð...

Beitarstýring er best
Lesendarýni 18. nóvember 2025

Beitarstýring er best

Í 16. tölublaði Bændablaðsins frá 11. september er forsíðugrein sem heldur því f...

Ávaxtaðu jarðveginn þinn
Lesendarýni 18. nóvember 2025

Ávaxtaðu jarðveginn þinn

Heimsbyggðin stendur frammi fyrir tveimur áskorunum, loftslagsbreytingum og hnig...