Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 4 ára.
Ullin frá Uppspuna komin á malarkamb við Heklu.
Ullin frá Uppspuna komin á malarkamb við Heklu.
Mynd / Aðsend
Fréttir 14. september 2020

Ull úr Uppspuna notuð til landgræðslu

Höfundur: smh

Hulda Brynjólfsdóttir, sauð­fjár­bóndi í Lækjartúni á austur­bökkum Þjórsár, á og rekur smáspunaverksmiðjuna Upp­spuna. Í byrjun ágústmánaðar stóð hún fyrir nokkuð nýstárlegri land­græðsluferð þegar afgangsull frá verksmiðjunni var dreift á malarkamb nálægt Heklu í landgræðsluskyni.

Um tilraunaverkefni er að ræða og unnið í samstarfi við Landgræðsluna og Hekluskóga. „Við nýtum orðið nánast alla okkar ull hjá okkur. Alltaf er þó eitthvað sem nýtist ekki í garn eða aðrar afurðir sem við gerum. Það geta verið sneplar á haustullinni sem orsakast af leifum frá rúningi vorsins á undan; hún getur verið full af sandi eða grasi og lyngi. Svo er það hárskiljan okkar sem hreinsar togið, grófu hárin, frá þelinu, þeim fínni, og með því fer einnig sandur og fræ. Ef það er hreint getum við notað það í vörur, en ef það er óhreint, notum við það ekki í garn heldur höfum safnað því með það að markmiði að nýta til landgræðslu,“ segir Hulda um þessa afgangsull.

Hulda Brynjólfsdóttir, sauðfjárbóndi á Tyrfingsstöðum og verksmiðjustjóri í Uppspuna. Mynd / smh

Áburðarkögglar úr ull

Hún segir nokkrar ástæður fyrir því að ákveðið var að prófa að nota afgangsullina í Uppspuna til landgræðslu. „Við vitum að ull er lífrænt efni sem brotnar niður með tímanum. Flest allt sem brotnar niður getur gert jarðveg frjósamari og við höfum ávallt veitt því athygli að kringum ull, vex gras vel. Við vitum af dæmum um að ull hafi verið notuð með góðum árangri til uppgræðslu, bæði hér á Íslandi og í útlöndum í rofabörð og á steinklappir. Ég heyrði fyrir nokkrum árum af strák í Austurríki sem var að þróa áburðarköggla úr ull, ásamt því að gera ábreiður yfir beð og utan um viðkvæm tré. Fáum árum síðar heyrði ég að þessi áburður hefði verið tekinn til tilrauna í grasagarðinum í Vín.

Þetta þótti mér afar áhugavert og langaði að gera tilraunir með hvort ekki mætti nýta afgangsullina okkar á gróðursnautt land einhvers staðar til að hjálpa til við uppgræðslu eins og gert er með úrgangshey. Ég hef svo sem ekki mörg slík svæði á minni jörð, sem er öll grasi gróin, en afréttur okkar er ansi hrjóstrugur víða og Sprengisandur sem umlykur hann er náttúrlega að megninu til grjót og hraun.

Ég talaði því við Landgræðsluna til að vita hvort ekki væri svæði einhvers staðar sem þyrfti úrbóta með, þar sem kindur væru helst ekki. Eftir að hafa talað við nágranna mína um hvort og þá hvert væri heppilegt að fara með slíka ull – þar sem ekki væru kindur – ræddi ég við fólk hjá Landgræðslunni og Hekluskógum. Í kjölfarið var okkur úthlutað svæði innan landgræðslugirðingar rétt innan við Heklu sem við máttum nota til að prófa okkur áfram með þetta verkefni.

Þetta er fyrsta ferð okkar með svona, en við munum fylgjast með hvernig gengur og bæta við blettinn eftir þörfum. Við höfum fulla trú á að þetta verði til bóta.“

Vel fylgst með áhrifunum

Hulda gerir sér ekki alveg grein fyrir því hversu lengi ullin verði að brotna niður. „Ég veit það ekki þar sem við höfum ekki gert þetta áður, en ég geri ráð fyrir að það taki ekki nema ár að verða bundið jarðveginum og væntanlega bætir það hann í einhver ár á eftir. Það er í rauninni margt sem við erum að athuga með þessu. Þó ég sé ekki að fara í vísindalega rannsókn á þessu, þá er markmiðið að fara reglulega og taka myndir og meta framfarir og ég á von á að Garðar og Hrönn muni fylgjast með þessu líka. Það sem ég vil athuga er hvort þetta bæti jarðveginn og þá hversu lengi hún gerir það – eða hvort þetta fjúki bara allt í burtu í vetur.“

Gæti nýst í trjárækt

„Við fórum með um 1.000 kíló á kerrum og dreifðum á malarkamb með litlum gróðri sem sneri frá veginum og blasir því ekki við þeim sem leið eiga um veginn,“ svarar Hulda þegar hún er spurð um mögulega sjónmengun af ullinni. „Það er vissulega sjónmengun af ull sem dreift er á opið svæði – sérstaklega af þeirri hvítu. En það verður líka spennandi að fylgjast með hversu lengi hún sker í augun. Ég mun fara aftur fljótlega inn úr og skoða þetta, þá er um mánuður liðinn frá dreifingu og verður fróðlegt að sjá þá hvernig þetta lítur út.

Við erum svo sem engir frumkvöðlar í því að nýta ullina til landgræðslustarfa, en okkur þykir þetta samt spennandi. Við höfum líka lagt hana í þykkum lögum í kringum berjarunna sem eru að kafna í grasi, þannig að hún heldur grasinu niðri og einnig heldur hún rakanum betur í jarðveginum við trén. Við höfum sett skjólbelti á nokkra staði í okkar land í samstarfi við Suðurlandsskóga og þá höfum við fengið plastrenning til að setja yfir ræmuna sem plægð er fyrir skjólbeltið. Ég spurði hvort ekki væri hægt að nota eitthvað annað efni en að setja plast út í náttúruna með þessum hætti, en þeir töldu ekki að neitt annað gæti hamið grasvöxtinn að gagni.

Okkar reynsla af þessu er að blessað grasið er ansi ákaft að bora sér upp um plastið og eiga trén erfitt sums staðar þrátt fyrir það, þó það hjálpi vissulega, en okkur grunar að ef trjám er plantað í plægða reiti og ull lögð með þeim, þá muni hún ekki síður aðstoða við að halda niðri grasvexti á meðan trén eru að ná sér af stað og auka síðan gæði jarðvegar þegar hún brotnar niður og hjálpi þá trjánum jafnframt að vaxa í framhaldinu.“

Vegaframkvæmdum forgangsraðað
Fréttir 4. desember 2024

Vegaframkvæmdum forgangsraðað

Alls verður rúmum 27 milljörðum króna ráðstafað til framkvæmda og viðhalds á veg...

Hrossafeitin mýkri fyrir húðina
Fréttir 4. desember 2024

Hrossafeitin mýkri fyrir húðina

Fremur mun fátítt að hrossafeiti sé notuð í sápuframleiðslu hérlendis. Úr tíu kí...

Nýr skóli byggður
Fréttir 3. desember 2024

Nýr skóli byggður

Fyrsta skóflustungan var tekin á dögunum að nýjum Bíldudalsskóla sem verður samr...

Ávextir beint frá spænskum bónda
Fréttir 3. desember 2024

Ávextir beint frá spænskum bónda

Rekstur norðlenska innflutnings­fyrirtækisins Fincafresh hefur vaxið jafnt og þé...

Félagssálfræðilegur munur milli sveitarfélaga
Fréttir 2. desember 2024

Félagssálfræðilegur munur milli sveitarfélaga

Vonast er til að að aukin þekking á sálfræðilegum hliðum byggðamála geti stuðlað...

Ráðinn slökkviliðsstjóri í Fjarðabyggð
Fréttir 29. nóvember 2024

Ráðinn slökkviliðsstjóri í Fjarðabyggð

Suðurnesjamaðurinn Ingvar Georg Georgsson hefur verið ráðinn í starf slökkviliðs...

Rannsókn ungra bænda
Fréttir 29. nóvember 2024

Rannsókn ungra bænda

Samtök ungra bænda (SUB) eru að kortleggja hindranir og hvata nýliðunar og kynsl...

Haustrúningur í fullum gangi
Fréttir 29. nóvember 2024

Haustrúningur í fullum gangi

Baldur Stefánsson, rúningsmaður frá Klifshaga í Öxarfirði, klippir tólf til þret...