Óbrúað bil á milli tekna og gjalda í verðlagsgrundvelli

Bil er á milli tekna og gjalda mjólkurframleiðslunnar í nýjum verðlagsgrundvelli. Fulltrúar bænda í verðlagsnefnd búvöru hafa ítrekað vakið athygli á þessum mun og vilja leita leiða hvernig sé hægt að loka þessu bili.

Formaður nefndarinnar, Tryggvi Þór Herbertsson, og atvinnuvegaráðherra, Hanna Katrín Frikriksson, komust hins vegar að þeirri niðurstöðu í lok ágúst að það sé ekki hlutverk verðlagsnefndar að vinna með bilið í verðlagsgrundvellinum. Nefndin eigi eingöngu að fjalla um breytingar sem grunnurinn mælir á milli tímabila.

Munurinn sem um ræðir á milli tekna og gjalda í mjólkurframleiðslu er sem stendur 113,6 krónur á hvern lítra. Þegar nýr verðlagsgrundvöllur var samþykktur í lok október 2024 var framleiðslukostnaður á bak við hvern framleiddan mjólkurlítra 306 krónur í þeim mánuði. Á sama tíma voru samanlagðar tekjur frá afurðastöð og ríkisstuðningur um 198,4 kr./ltr. Munar þarna á um 107,6 kr./ltr. Þegar júnígrunnurinn var uppreiknaður í ágúst sl. hafði framleiðslukostnaðurinn aukist í 316,9 kr./ltr., á sama tíma eru tekjurnar metnar 203,03 kr./ltr. sem gerir 113,6 kr./ltr. mun á tekjum og framleiðslukostnaði.

Fulltrúar bænda hafa ítrekað tekið málið upp innan verðlagsnefndar en það hefur ekki skilað árangri: „Já, það er rétt,“ segir Rafn Bergsson, formaður nautgripabænda, „að fulltrúar bænda í verðlagsnefnd hafa ítrekað óskað eftir umræðu innan verðlagsnefndar um það hvernig brúa megi það bil sem er á framleiðslukostnaði mjólkur samkvæmt nýjum verðlagsgrunni og tekna bænda. Í maí síðastliðnum var ákveðið í verðlagsnefnd að formaður nefndarinnar myndi funda með ráðherra og ræða hvernig verðlagsnefnd ætti að vinna málið áfram. Eins og fram kemur í fundargerð verðlagsnefndar var niðurstaða formanns og ráðherra að það væri ekki hlutverk verðlagsnefndar að taka á þessu bili heldur ætti nefndin eingöngu að taka afstöðu til kostnaðarbreytinga milli tímabila. Þessu erum við fulltrúar bænda í verðlagsnefnd ósammála og teljum það skýrt að verðlagsnefnd eigi að ákveða lágmarksverð til bænda út frá kostnaðarmati. Einnig furðum við okkur á þessari nálgun þar sem kom fram á fundi í ráðuneytinu síðasta vetur þar sem við ræddum þennan mun á kostnaði og tekjum að þetta væri hlutverk verðlagsnefndar.“