Til fyrirmyndar varðandi umhverfisvernd og varðveislu líffræðilegs fjölbreytileika
Höfundur: smh
Eymundur Magnússon, bóndi í Vallanesi á Fljótsdalshéraði, var heiðraður á dögunum þegar Háskóli matarvísindanna (University of Gastronomic Sciences) í Pollenzo á Ítalíu veitti honum viðurkenningu fyrir það framtak að hafa plantað skógi og skjólbeltum og þannig skapað skilyrði til lífrænnar ræktunar í sínu heimalandi.
Eymundur var einn þriggja sem fengu viðurkenningu við hátíðlega athöfn í Pollenzo og er sérstaklega horft til einstaklinga sem miða að sjálfbærni í störfum sínum og eru öðrum til fyrirmyndar varðandi umhverfisvernd og varðveislu líffræðilegs fjölbreytileika. Nicola del Vecchio er ungur bóndi í Molise á Ítalíu sem er sérstaklega heiðraður fyrir að endurvekja ræktun á sínu svæði og fyrir þátttöku í að efla staðbundna matvælaframleiðslu. Sómalinn Mohamid Abdikadir var heiðraður fyrir að leggja sitt af mörkum til verkefnis Slow Food sem heitir „10 þúsund garðar í Afríku“, en hann hefur sjálfur komið að því að koma á fót um 100 matjurtagörðum. Það verkefni hefur þann tilgang að gera almenningi kleift að rækta eigin mat og sporna gegn hungri.
Slow Food-verkefni
Háskóli matarvísindanna er runninn undan rifjum Slow Food-hreyfingarinnar. Hann var stofnaður árið 2004 að frumkvæði Carlo Petrini, stofnanda og forseta Slow Food, en hann er nú stjórnarformaður skólans. Hann afhenti verðlaunin, sem heita „Premio Langhe Cerretto“, ásamt Bruno Cerretto, eiganda Cerretto-víngerðarinnar í Alba, en verðlaunin er samstarfsverkefni háskólans og víngerðarinnar.
Áður voru rithöfundar heiðraðir sem skrifuðu um matarmenningu en nú hefur sjónum verið beint að einstaklingum sem starfa í landbúnaði.
Aukið aðgengi almennings að matjurtaræktun
Að sögn Eyglóar Bjarkar Ólafsdóttur, sem rekur Móður Jörð í Vallanesi með manni sínum Eymundi, var veiting viðurkenninganna hluti dagskrár á viðburði sem heitir Ræktað og varðveitt, sem stóð yfir í tvo daga. „Það var efnt til hringborðsumræðu með yfirskriftinni Byltingin í matjurtagarðinum, þar sem rætt var um mikilvægi þess að auka aðgengi almennings að matjurtaræktun og auka þátttöku fólks í framleiðslu matvælanna sem það neytir. Alice Waters var sæmd doktorsnafnbót við háskólann en hún hefur unnið ötullega að stofnun matjurtagarða víðs vegar um Bandaríkin og talað fyrir hollu mataræði barna og unglinga þar í landi. Hún á og rekur veitingastaðinn Chez Panisse í Berkeley og hefur gefið út fjölda bóka,“ segir Eygló.
„Á Vesturlöndum þjóna slík garðaverkefni einnig samfélagslegum tilgangi, sem er að auka skilning á því hvernig matur verður til, auka matvælaöryggi, draga úr flutningi á matvælum og tengja fólk betur við upprunann. Ekki síst sálræn jákvæð áhrif af því að vera úti í náttúrunni, í garðyrkju,“ bætir Eygló við.
Hún játar því að viðurkenningin hafi mikla þýðingu fyrir þau og mikið gildi. „Sem dæmi greindu ítalskir fjölmiðlar frá verðlaununum og helgina sem viðburðurinn var haldinn var birt grein um þau í La Stampa-blaðinu í Tórínó. Það voru um 300 gestir við verðlaunaafhendinguna sem fram fór í Cerretto-víngerðinni og var öll hin glæsilegasta. Við höfum fengið mjög sterk og jákvæð viðbrögð frá ferðamönnum sem og Íslendingum í kjölfarið og svona viðurkenning hjálpar vissulega til að undirstrika gildi þess starfs sem hér hefur verið unnið og er ánægjulegt í alla staði.“
Eygló og Eymundur við athöfnina í Cerretto-víngerðinni.
Ætlaði fyrst bara að framleiða mjólk
Eymundur hóf búskap í Vallanesi 1979 sem kúabóndi og í upphafi ætlaði hann bara að framleiða mjólk. Vallanes var þá nánast óræktað og við það að rækta jörðina fann Eymundur að akuryrkjan höfðaði mjög sterkt til hans. Grænmetisræktun bættist þannig fljótt við og svo kornræktin. Áhugi hans á því að koma eigin vörum á markað varð þannig til þess að hann stofnaði vörumerkið Móður Jörð og fyrstu vörurnar undir þeim merkjum komu í verslanir 1987. Skógræktin hefur verið hluti af ræktunaráhuga og byrjaði hann strax árið 1983 að rækta skjólbelti, en eiginleg skógrækt hófst 1989 í Vallanesi.
Vallanes hefur verið lífrænt vottað land frá 1994 og vörurnar þaðan merktar sem slíkar. Nýverið var opnuð verslun og veitingastofa í Vallanesi í húsi sem byggt var úr ösp af staðnum og þar er boðið upp á mat úr afurðum staðarins í takt við árstíðirnar. Undanfarin ár hefur Móðir Jörð aukið áherslu á fullvinnslu og má finna vörur þeirra í flestum matvöruverslunum.
