Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 9 mánaða.
Sumarexemshestur klæddur til að draga úr aðgengi lúsmýs.
Sumarexemshestur klæddur til að draga úr aðgengi lúsmýs.
Mynd / Eliane Marti
Á faglegum nótum 13. febrúar 2025

Fréttir af sumarexemi

Höfundur: Sigríður Jónsdóttir ónæmisfræðingur, Vilhjálmur Svansson veirufræðingur/dýralæknir og Sigurbjörg Þorsteinsdóttir ónæmisfræðingur.

Hestar með sumarexem sýndu bata í kjölfar afnæmingar með ofnæmisvökum í ónæmisglæðum.

Höfundar greinarinnar: Sigríður Jónsdóttir ónæmisfræðingur, Vilhjálmur Svansson veirufræðingur/dýralæknir og Sigurbjörg Þorsteinsdóttir ónæmisfræðingur. Mynd / Thelma Rakel Ottesen

Grein um þróun á meðferð gegn sumarexemi í hestum birtist á dögunum í FrontiersinAllergy. Sumarexem í hrossum er IgE-miðlað ofnæmi gegn munnvatnskirtlapróteinum úr lúsmýstegundum af ættkvíslinni Culicoides. Lúsmýstegundir sem valda ofnæminu finnast ekki á Íslandi en ofnæmið er alvarlegt vandamál í íslenskum hestum sem fluttir eru út.

Eldri afnæmingartilraunir með seyði af heilum flugum hafa ekki gefið góða raun. Markmiðið með þessari rannsókn var að meta áhrif afnæmingar þar sem notuð var blanda af hreinsuðum Culicoides-ofnæmisvökum í ónæmisglæðum í framsýnni, tvíblindri samanburðarrannsókn með lyfleysu.

Einkenni sumarexems hjá 17 hestum í Þýskalandi voru metin ári áður en afnæming hófst og á fyrsta ári afnæmingar (maí til október) og í maí og júlí á öðru ári afnæmingar. Níu hestar voru bólusettir þrisvar sinnum undir húð með blöndu af níu ofnæmisvökum í ónæmisglæðunum alum og monophosphoryl lipid A (MPLA). Átta hestar fengu lyfleysu. Á öðru afnæmingarári voru hestarnir bólusettir tvisvar sinnum með sömu blöndu. Ofnæmisvaka-sérvirkt svar gegn einum ofnæmivaka sem var í blöndunni var metið.

Sumarexemshestur með kviðlæg einkenni, útbrot og blæðandi sár.

Á fyrsta afnæmingarári minnkuðu meðal sumarexemeinkenni marktækt meira í meðferðarhópnum samanborið við lyfleysu. Meira en 50% bati (e. improvement) á meðal sumarexemseinkennum varð í 67% hestanna í afnæmingarhóp en 25% í lyfleysuhópnum. Á öðru afnæmingarári var munurinn enn meiri eða 89% í afnæmingarhópnum en 14% í lyfleysuhópnum. Í kjölfar afnæmingarinnar mynduðu hestarnir ofnæmisvaka sértæk IgG-mótefni af öllum undirflokkum. IgG-mótefnin hindruðu sértæka IgE-bindingu við ofnæmisvaka.

Ofnæmisvakasértæk afnæming á hestum með sumarexem virðist lofa góðu sem meðferð á hestum með ofnæmi gegn biti skordýra.

Sumarexemshestur með einkenni á makka, hárlaust svæði og þykknun á húð Mynd/Sigurbjörg Þorsteinsdóttir.

Rannsóknir í 25 ár

Rannsóknir á sumarexemi í hestum hafa staðið í 25 ár á Tilraunastöð Háskóla Íslands í meinafræði að Keldum í samstarfi við dýrasjúkdómadeild háskólans í Bern.

Markmið rannsóknanna er að þróa bóluefni, sem hægt er að nota sem forvörn áður en hestarnir eru fluttir út og til að meðhöndla hesta með exem erlendis.

Bóluefnið inniheldur aðalofnæmisvaka upprunna úr munnvatnskirtlum lúsmýsins og ónæmisglæða. Auk þess að vinna úr stórri forvarnarbólusetningu þar sem bólusettir hestar voru fluttir út á flugusvæði, þá er verið að skoða samsetningu bóluefnisins, aldur við bólusetningu og meðhöndlun um slímhúð munns með ofnæmisvökum tjáðum í byggi.

Sjá nánar á vefnum keldur.is

Skylt efni: sumarexem

Kolefnisspor íslenskra matvæla á pari við Evrópu
Fréttir 11. desember 2025

Kolefnisspor íslenskra matvæla á pari við Evrópu

Ný rannsókn Matís sýnir að kolefnisspor helstu íslenskra matvæla – mjólkur, kjöt...

Þörungakjarni með mörg hlutverk
Fréttir 11. desember 2025

Þörungakjarni með mörg hlutverk

Undirrituð hefur verið formleg viljayfirlýsing um stofnun Þörungakjarna á Akrane...

Húsaeiningar frá Noregi
Fréttir 9. desember 2025

Húsaeiningar frá Noregi

Nýlega komu um tvö þúsund fermetrar af svonefndum „Modulum“, sem eru forsmíðaðar...

Unnið að friðun sex svæða á landsbyggðinni
Fréttir 9. desember 2025

Unnið að friðun sex svæða á landsbyggðinni

Alþingi hefur samþykkt framkvæmdaáætlun náttúruminjaskrár til ársins 2029. Um tí...

Gervigreind í Grímsnesi
Fréttir 9. desember 2025

Gervigreind í Grímsnesi

Grímsnes- og Grafningshreppur tekur nú þátt í þróunarverkefni í samstarfi við up...

Jarðakaup frumkvöðla á landsbyggðinni
Fréttir 9. desember 2025

Jarðakaup frumkvöðla á landsbyggðinni

Þingsályktunartillaga um nýtt fyrirkomulag jarðakaupa frumkvöðla á landsbyggðinn...

Þurfum að viðhalda sérstöðu og forskoti
Fréttir 8. desember 2025

Þurfum að viðhalda sérstöðu og forskoti

Niðurstöðu COP30 sem fram fór í Brasilíu í nóvember hefur verið lýst sem lægsta ...

Fituúrgangur til framleiðslu á hreinsivörum
Fréttir 8. desember 2025

Fituúrgangur til framleiðslu á hreinsivörum

Nýsköpunarfyrirtækið Gefn sérhæfir sig í framleiðslu á umhverfisvænum bílahreins...