Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 4 ára.
Blandað prímúlubeð.
Blandað prímúlubeð.
Mynd / Guðríður Helgadóttir
Á faglegum nótum 9. júlí 2021

Fjölærar plöntur

Höfundur: Guðríður Helgadóttir

Fjölærar plöntur, eða fjölær­­ingar, eru allar plöntur sem lifa lengur en eitt ár en þó er ákveðin málvenja að nota þetta hugtak fjölær­ingar aðallega um jurt­kenndar plöntur sem fella blöð og stöngla yfir veturinn og lifa kuldann og trekkinn af sem forðalíffæri í jarðveginum.

Velja vaxtarstað við hæfi

Í garðplöntustöðvum er ótrúlega fjölbreytt úrval af fjölæringum sem henta fyrir hvers konar vaxtarstaði í garðinum, nema kannski helst undir kjallaratröppum í niðamyrkri, þar væri heppilegra að nota plastblóm. Fjölæringar eru seldir í pottum og eru pottarnir misstórir eftir því hversu mikið rými plönturnar þurfa. Við gróðursetningu þessara plantna er nauðsynlegt að velja þeim vaxtarstað við hæfi og gefa garðyrkjufræðingar góð ráð um það, hér er átt við það hvort vaxtarstaðurinn sé sólríkur eða skuggsæll, vindasamur eða í skjóli, jarðvegurinn þurr eða rakur og svo framvegis.

Blátt fjölæringabeð.

Þegar staðsetningin er á hreinu er búin til hola sem er ríflega stærð pottsins á stærð, lífrænum áburði eins og moltu eða búfjáráburði komið fyrir í holunni ef um stórvaxnar plöntur er að ræða en steinhæðaplöntur eða aðrar plöntur sem eru nægjusaman þurfa ekki svona langtímanesti með sér. Plantan er losuð varlega úr pottinum og henni komið fyrir í holunni þannig að hún standi svipað djúpt og áður og svo er moldinni mokað varlega að rótunum, þjappað hæfilega niður með plöntunni til að tryggja að ekki séu loftrými meðfram rótakerfinu. Svo er að sjálfsögðu vökvað vel yfir. Ef plantan er ekki á nákvæmlega réttum stað er svo lítið mál að taka hana upp og flytja hana um set, blómabeð eru sem betur fer ekki klöppuð í stein og um að gera að færa til plöntur sem ekki eru rétt staðsettar.

Blómabeð með fjólubláum og gulum litum.

Fjölyrtar og fjölærðar!

Til gamans má svo láta fljóta með nokkrar orðskýringar sem tengjast þessum plöntuhópi en oft vefst fyrir leikmönnum hið sérhæfða tungutak garðyrkjunnar, sérstaklega þegar kemur að fjölærum plöntum. Fjölærar plöntur eru plöntur sem lifa í fleiri en eitt ár. Þetta getur afbakast á ýmsan hátt, stundum er beðið um fjölærðar plöntur (væntanlega plöntur sem eru settar saman í hóp og öskrað á þær þar til þær ærast), fjölyrtar plöntur (plöntur sem svara þegar talað er við þær og samkjafta ekki), fjölrænar plöntur (plöntur sem eru ekki við eina fjölina felldar í ástarmálum) og síðast en ekki síst fjölhærðar plöntur (væntanlega kafloðnar á ýmsum stöðum).

Kolefnisspor íslenskra matvæla á pari við Evrópu
Fréttir 11. desember 2025

Kolefnisspor íslenskra matvæla á pari við Evrópu

Ný rannsókn Matís sýnir að kolefnisspor helstu íslenskra matvæla – mjólkur, kjöt...

Þörungakjarni með mörg hlutverk
Fréttir 11. desember 2025

Þörungakjarni með mörg hlutverk

Undirrituð hefur verið formleg viljayfirlýsing um stofnun Þörungakjarna á Akrane...

Húsaeiningar frá Noregi
Fréttir 9. desember 2025

Húsaeiningar frá Noregi

Nýlega komu um tvö þúsund fermetrar af svonefndum „Modulum“, sem eru forsmíðaðar...

Unnið að friðun sex svæða á landsbyggðinni
Fréttir 9. desember 2025

Unnið að friðun sex svæða á landsbyggðinni

Alþingi hefur samþykkt framkvæmdaáætlun náttúruminjaskrár til ársins 2029. Um tí...

Gervigreind í Grímsnesi
Fréttir 9. desember 2025

Gervigreind í Grímsnesi

Grímsnes- og Grafningshreppur tekur nú þátt í þróunarverkefni í samstarfi við up...

Jarðakaup frumkvöðla á landsbyggðinni
Fréttir 9. desember 2025

Jarðakaup frumkvöðla á landsbyggðinni

Þingsályktunartillaga um nýtt fyrirkomulag jarðakaupa frumkvöðla á landsbyggðinn...

Þurfum að viðhalda sérstöðu og forskoti
Fréttir 8. desember 2025

Þurfum að viðhalda sérstöðu og forskoti

Niðurstöðu COP30 sem fram fór í Brasilíu í nóvember hefur verið lýst sem lægsta ...

Fituúrgangur til framleiðslu á hreinsivörum
Fréttir 8. desember 2025

Fituúrgangur til framleiðslu á hreinsivörum

Nýsköpunarfyrirtækið Gefn sérhæfir sig í framleiðslu á umhverfisvænum bílahreins...