Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Dyntótti Benjamín
Á faglegum nótum 9. maí 2019

Dyntótti Benjamín

Höfundur: Anna Rún Þorsteinsdóttir

Benjamínfíkus hefur lengi verið stofuprýði hjá landsmönnum auk þess að vera vinsæll í stofnunum og fyrirtækjum enda þolir hann ýmislegt. Hann er af mórberjaætt, eins og önnur fíkjutré.

Ættin telur yfir 1100 tegundir sem flestar finnast á hitabeltissvæðum Suðaustur-Asíu og Ástralíu. Latneska heitið er Ficus benjamina og er hann víða um heim kenndur við Benjamín. Þó virðist enginn Benjamín hafa komið við sögu við nafngiftina en það gæti verið dregið af nafni plöntunnar á sanskrít, Banij.
Útlit

Benjamínfíkus er þokkafull og spengileg stofuplanta með langar, slútandi greinar og dökkgræn gljáandi og sporöskjulaga laufblöð sem enda í einkennandi oddi. Innandyra getur hann náð 5 metra hæð en í heimkynnum sínum verður hann glæsilegt tré sem getur orðið allt að 30 metra hátt. Plantan myndar loftrætur sem stundum fléttast um nærliggjandi greinar og tré í skógum og getur valdið dauða þeirra, sbr. enska heitið “Strangling Fig”. Á stofuplöntum eru þessar loftrætur yfirleitt litlar og er best að leyfa þeim að vera.

Blaðfall

Benjamínfíkus getur verið dyntóttur þegar kemur að breyttum umhverfisaðstæðum og svarar þeim oft með því að fella lauf. Laufin eru aðlöguð ákveðnum birtuskilyrðum og ef þau breytast getur orðið nokkurt lauffall en plantan myndar fljótt ný lauf sem eru aðlöguð nýjum skilyrðum. Þetta getur t.d. gerst ef plantan er færð eða pottinum snúið.

Einnig getur orðið lauffall þar sem plantan stendur í dragsúgi, ef hún er vökvuð of lítið eða ef hún fær ekki næga birtu. Því er óþarfi að fyllast skelfingu þegar þetta gerist heldur að finna út hvað er að og vera samkvæmur sjálfum sér þegar kemur að umhirðu.

Umhirða

Plantan þolir beina sól hluta úr degi en þolir líka nokkurn skugga. Hún getur því staðið við glugga sem snýr í austur, norður eða vestur. Benjamínfíkusinn vill samt vera á hlýjum stað og því gott að hafa hann ekki of nálægt glugganum. Yfir vaxtartímann þarf að passa upp á vökvun en moldin má þorna ofurlítið milli vökvana. Gefin er dauf áburðarblanda  í hvert skipti. Yfir vetrartímann er dregið úr vökvun og áburðargjöf hætt en þess gætt að plantan þorni ekki alveg.

Vökvunarvatnið ætti að hafa sem næst stofuhita. Ef plantan er vökvuð of mikið geta laufin gulnað.

Vaxhúð er á blöðunum sem gerir að verkum að plantan þolir frekar þurrt umhverfi, þrátt fyrir að vera í eðli sínu frumskógartegund. Ágætt er að skola hana með volgu vatni í sturtunni endrum og eins til að viðhalda fallegum blaðgljáanum. Umpottað er eftir þörfum en best er að gera það snemma vors. Ef plantan er orðin mjög stór er líka til bóta að skipta um efsta moldarlagið. Hægt er að klippa greinarnar til og er best að gera það á vorin. Til að halda plöntunni þéttri er hægt að klípa framan af löngum greinum og örva þannig nýmyndun hliðarsprota.

Rétt er að minnast á að plantan er þekktur ofnæmisvaldur, sérstaklega fyrir þá sem eru með latexofnæmi en það er að finna í plöntusafanum.

Okkar öflugu íslensku pottaplöntubændur rækta vel valin yrki af þessari sívinsælu stofuplöntu í mörgum stærðum og litbrigðum í gróðurhúsum sínum.

Mugga bar þremur kvígum
Fréttir 26. júlí 2024

Mugga bar þremur kvígum

Kýrin Mugga 985 frá bænum Steindyrum í Svarfaðardal í Dalvíkurbyggð bar þríkelfi...

Innleiða kolefnisgjald á landbúnað í Danmörku
Fréttir 25. júlí 2024

Innleiða kolefnisgjald á landbúnað í Danmörku

Þann 24. júní náðist sögulegt samkomulag í Danmörku, á milli stjórnvalda og nokk...

Er endurheimt vistkerfa skilvirkari en skógrækt?
Fréttir 25. júlí 2024

Er endurheimt vistkerfa skilvirkari en skógrækt?

Því hefur verið varpað fram að þegar kemur að kolefnisbindingu ætti að leggja me...

Snikka til lög um flutningsjöfnuð
Fréttir 25. júlí 2024

Snikka til lög um flutningsjöfnuð

Áform eru uppi um breytingu á lögum um svæðisbundna flutningsjöfnun.

Stofnanir út á land
Fréttir 24. júlí 2024

Stofnanir út á land

Aðsetur nýrra stofnana umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins verður utan h...

Lundaveiðar leyfðar
Fréttir 24. júlí 2024

Lundaveiðar leyfðar

Umhverfis- og skipulagsráð Vestmannaeyja hefur samþykkt að heimila lundaveiði 27...

Óska eftir sýnum úr dauðum kálfum
Fréttir 23. júlí 2024

Óska eftir sýnum úr dauðum kálfum

Rannsóknamiðstöð landbúnaðarins, RML, rannsakar nú erfðaorsakir kálfadauða.

Upphreinsun skurða
Fréttir 23. júlí 2024

Upphreinsun skurða

Búnaðarfélag Austur-Landeyja hefur sent sveitarstjórn Rangárþings eystra erindi ...