Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands.
Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands.
Mynd / HKr.
Fréttir 13. október 2021

Tollvernd á grænmeti er mikilvæg til að stuðla að fæðuöryggi

Höfundur: smh

Á undanförnum vikum hefur í fjölmiðlum verið fjallað um tollamál og skort á þremur tegundum af grænmeti; selleríi, blómkáli og spergilkáli. Formaður Neytendasamtakanna og framkvæmdastjóri Krónunnar hafa hvatt til endurskoðunar á tímabili tollverndarinnar fyrir þessar tegundir eða að hún verði hreinlega lögð af, vegna þess meðal annars að hún sé hluti af gamalli arfleifð. Framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands segir tollverndina hins vegar vera mjög mikilvæga Íslandi, eins og flestum þjóðum heims, meðal annars til að stuðla að fæðuöryggi.

„Tollvernd er ekki gamaldags þó að tollar séu ekki nýtt fyrirbrigði. Flestar þjóðir heims nota tollvernd til þess að vernda innlenda framleiðslu og ná fram pólitískum markmiðum um að eflingu atvinnugreinar, til dæmis með tilliti til fæðuöryggis. Meðalneysla grænmetis á Íslandi á mann hefur aukist. Það hefur síðan hefur leitt til aukinnar framleiðslu sumra tegunda grænmetis en eftir sem áður er innlend framleiðsla þó ekki nægjanlega mikil, eða nærri 43 prósenta hlutdeild af grænmetismarkaðnum hér á landi,“ segir Vigdís Häsler, framkvæmdastjóri Bændasamtaka Íslands.

Þjóðir verða að hugsa um eigin framleiðslu

„Heimsfaraldur kórónaveiru hefur sýnt fram á það hversu mikilvægt það er að viðhalda tiltekinni framleiðslu, því þegar skóinn kreppir þá hugsa allar þjóðir fyrst um sjálfa sig. Rúmlega þrjátíu ríki settu útflutningsbann á ýmsar tegundir matvæla í heimsfaraldrinum. Í dag eru blikur á lofti með matvælaverð til meðallangs tíma vegna röskunar á aðfangakeðjum og gríðarlegum verðhækkunum á ýmsum aðföngum, til dæmis orku. Þess vegna er mikilvægt að stytta aðfangakeðjur og framleiða meira magn matvæla hér heima. Það er ekki langt síðan að Bændasamtökin voru spurð hvort að það væri til nægur matur á Íslandi. Það hefur nú gerst tvisvar á rúmum áratug, í kjölfar efnahagshrunsins og nú í mars í fyrra þegar óvissan vegna heimsfaraldurs kórónaveiru var hvað mest. Tökum það alvarlega,“ segir Vigdís.

Stefna stjórnvalda að efla innlenda ræktun

Að sögn Vigdísar hafa stjórnvöld tekið ákvörðun um að efla innlenda ræktun á grænmeti með því að festa tolltímabilin. „Það er þá verkefni framleiðenda og verslunar að sjá til þess að mæta eftirspurn neytenda. Vörur þurfa að vera til á þeim tímabilum sem tollverndin hefst og endast til loka. Það er verkefnið. Til þess að framleiðendur nýti tækifærin sem sannanlega eru til staðar þurfa allir að fá sanngjarnt verð. Neytendur greiða sanngjarnt verð, verslunin fær sanngjarnt verð og framleiðendur fái sanngjarnt verð. Séu framleiðendur ekki reiðbúnir að leggjast í það verkefni að framleiða meira þá er annaðhvort áhuginn ekki til staðar eða þá að það verð sem framleiðendum er boðið dugar ekki fyrir kostnaði. Miðað við samtöl við félagsmenn Bændasamtakanna þá er það síðari ástæðan en hér þarf sérstaklega að fjölga nýliðum því bændum fer fækkandi ár frá ári. Þá þarf einnig að bæta kæli- og geymslutækni sem getur lengt neyslutímann umtalsvert.“

Galli að engin sveigjanleiki er í lögunum

„Tækifæri eru til staðar til að auka framleiðslu á gulrótum, blómkáli og spergilkáli. Innlend framleiðsla annar ekki eftirspurn og er henni mætt með innflutningi sem lítið fer fyrir þessa dagana vegna breytinga á búvörulögum sem fólu í sér skilgreind fastákveðin tímabil á tilteknum grænmetistegundum,“ segir Vigdís.

Hún bendir á að Bændasamtökin og Félag atvinnurekenda hafi gert athugasemdir við að með því að festa tímabilin fyrir tollverndina á þessum tegundum væri ekki nægur sveigjanleiki í lögunum. „Það þyrfti að vera hægt að bregðast við sérstökum aðstæðum sem gætu komið upp þegar ekki nægt framboð er, til dæmis vegna veðurfarsaðstæðna. Því gæti þurft að meta reynsluna af þessu nýja fyrirkomulagi og eftir atvikum sníða af vankanta, það verður verkefni Alþingis og nýs landbúnaðarráðherra.“

Plastbrúsar framleiddir úr endurunnu rúlluplasti
Fréttir 25. apríl 2025

Plastbrúsar framleiddir úr endurunnu rúlluplasti

Fyrirtækið Pure North í Hveragerði hefur nú náð að loka hringrás endurvinnslu á ...

Reykjavík Open 2025 – Friðriki til heiðurs
Fréttir 25. apríl 2025

Reykjavík Open 2025 – Friðriki til heiðurs

Reykjavík Open, sem hófst miðvikudaginn 9. apríl í Hörpu, hefur fyrir löngu fest...

Málstofa um áburðarmöguleika fiskeldisseyrunnar
Fréttir 24. apríl 2025

Málstofa um áburðarmöguleika fiskeldisseyrunnar

Fiskeldi á landi er vaxandi atvinnugrein, allnokkur stór eldisfyrirtæki eru í up...

Framleiðsla á Hrym í Búðardal
Fréttir 23. apríl 2025

Framleiðsla á Hrym í Búðardal

Fyrirhuguð er stórtæk framleiðsla á lerkiafbrigðinu Hrymi í Dalabyggð á næstu mi...

Skógur alltaf til bóta
Fréttir 22. apríl 2025

Skógur alltaf til bóta

Rannsóknir sýna að áhrif skógræktar á kolefnisforða jarðvegs eru nær alltaf orði...

Fjársjóður fjalla og fjarða
Fréttir 22. apríl 2025

Fjársjóður fjalla og fjarða

Tveggja daga íbúaþing, undir stjórn Sigurborgar Kr. Hannesdóttur, fór fram í Rey...

Er plantað nóg?
Fréttir 16. apríl 2025

Er plantað nóg?

Skógarbændur gegna mikilvægu hlutverki við landgræðslu og skógrækt. Þannig er sk...

Trump skellir í lás
Fréttir 16. apríl 2025

Trump skellir í lás

Alþjóðasamfélagið er skekið eftir tollahækkanir Trumps í þarsíðustu viku.