Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
Lífeyriskerfið
Skoðun 27. júní 2016

Lífeyriskerfið

Höfundur: Hörður Kristjánsson
Þegar Bændablaðið kemur út að þessu sinni eru aðeins tveir dagar þar til Íslendingar kjósa sér nýjan forseta. Hvernig sem fer, þá hljótum við sem þjóð að standa þétt við bakið á þeim einstaklingi sem í það embætti verður valinn. 
 
Hvað sem menn segja eða hugsa um Ólaf Ragnar Grímsson fráfarandi forseta, þá verður það aldrei af honum skafið að hann er maðurinn sem kom í veg fyrir að gríðarlegur skuldaklafi yrði hengdur um háls þjóðarinnar að henni forspurðri. Ekki bara einu sinni, heldur í tvígang. 
 
Að loknum forsetakosningum munum við svo að öllum líkindum kjósa um það í haust hverjir eigi að fá þau 63 störf sem um er að velja á Alþingi. Rétt er að viðkomandi hafi það þá hugfast að þau störf eru launuð af skattgreiðendum í landinu. 
 
Forréttindi eru af ýmsum toga í þessu þjóðfélagi. Í því sambandi hlýtur það að verða umhugsunarefni fyrir nýjan forseta, væntanlega nýja þingmenn, verkalýðsleiðtoga og forkólfa atvinnulífs, hvort ekki eigi að taka lífeyrismál þjóðarinnar til gagngerrar endurskoðunar.  
 
Fyrst við á annað borð fórum út í það á sínum tíma að búa til lífeyriskerfi með sjóðsöfnun, hvers vegna var þá ekki valin sú leið að hafa einn lífeyrissjóð fyrir alla og með sömu réttindum fyrir alla? Lífeyrissjóð sem ekki mismunar þegnunum eins herfilega og nú er gert?
 
Það hlýtur að vera hægt að gera lífeyriskerfið einfaldara, skilvirkara og ódýrara í rekstri. Hvernig væri að byrja á að sameina alla  lífeyrissjóði landsmanna í einn? Þar myndu strax sparast miklar fjárhæðir í yfirstjórn.
 
Þessi sjóður gæti sem best innheimt iðgjöld líkt og nú er sem hlutfall af launum. Tíund, eða tíu prósent, ætti að vera fyllilega nóg. Þeir sem betri kjörin hefðu greiddu þá fleiri krónur en lægra launaða fólkið, en án meiri réttinda umfram aðra. 
 
Allir fengju sama lífeyri út úr sjóðnum þegar þar að kæmi, burtséð frá því hvort viðkomandi hafi verið flugumferðarstjóri, þingmaður, ráðherra, forseti, óbreyttur starfsmaður á plani, fullfrískur eða fatlaður. Allir hefðu sama rétt. Um leið spöruðust gríðarlegar fjárhæðir vegna sérstakra lífeyrisréttinda ríkisstarfsmanna og þeirra efnameiri í þjóðfélaginu. Samtímis bæri að afnema sérstök eftirlaunaréttindi forseta og ráðherra eftir að embættisferli þeirra lýkur. Þeir yrðu jafnsettir í almenna lífeyriskerfinu eins og allir aðrir. Það er ekkert sem réttlætir þann ójöfnuð sem viðgengst í kerfinu í dag.
 
Þeir sem betur eru settir í þjóðfélaginu hafa alla burði til að skapa sér lífeyrissjóð sjálfir fyrir utan lífeyrissjóðakerfið. Það er engin ástæða til að greiða þeim aukalega hærri lífeyri en öðrum úr sjóðum almennings. Líf allra Íslendinga hlýtur að vera jafn verðmætt þótt aðstæður fólks séu misjafnar.
 
Ef almennt iðgjald í nýjum sameinuðum sjóði yrði 10%, þá gæti fólk sem best sett t.d. 5% í raunverulegan séreignarsparnað af sínum launum eftir skatt ef það gæti og vildi. Sá peningur yrði ekki skattlagður frekar við úttekt né skerti það töku almenns lífeyris. Þá ættu laun sem fatlaðir og aðrir lífeyrisþegar afla sér aukalega ekki heldur  að skerða útborgun lífeyris. 
 
Til að tryggja þennan sjóð enn frekar mætti hugsa sér að auðlindasjóður þjóðarinnar, sem fái m.a. tekjur af arði Landsvirkjunar og af sölu fiskveiðileyfa, léti eitthvert fast prósentuhlutfall af árlegu tekjuinnstreymi renna í lífeyrissjóðinn. Til að byrja með mætti nota slíka fjármuni til að greiða upp skuldbindingar lífeyriskerfis ríkisins á meðan fólk yrði flutt milli kerfa. 
 
Það sem ynnist með þessu væri aukið réttlæti, meiri jöfnuður í samfélaginu og minni áhyggjur aldraðra og öryrkja. 
Mest aukning í svínakjöti
Fréttir 11. október 2024

Mest aukning í svínakjöti

Samkvæmt nýútgefnum tölum Hagstofu Íslands jókst innlend kjötframleiðsla um þrjú...

Um 30% samdráttur á hverja framleidda einingu
Fréttir 11. október 2024

Um 30% samdráttur á hverja framleidda einingu

Bændasamtök Íslands hafa lagt umsögn sína um aðgerðaáætlun í loftslagsmálum inn ...

Vambir liðnar undir lok
Fréttir 11. október 2024

Vambir liðnar undir lok

Ekki fást lengur vambir með slátri frá SS. Neytendur sakna þeirra.

Beint: Dagur landbúnaðar á Suðurlandi
Fréttir 11. október 2024

Beint: Dagur landbúnaðar á Suðurlandi

Bændasamtök Íslands og Samtök fyrirtækja í landbúnaði standa fyrir málþingi á Hó...

Stýrihópur greiðir úr misfellum
Fréttir 11. október 2024

Stýrihópur greiðir úr misfellum

Fyrir liggur að matvælaeftirlit hér á landi er óskilvirkt og nýr stýrihópur hefu...

Arfgerðargreindir gripir standast ekki villupróf
Fréttir 10. október 2024

Arfgerðargreindir gripir standast ekki villupróf

Mikill gangur hefur verið í arfgerðargreiningum í sauðfé frá áramótum.

Upplýsa þarf um smithættu af vanelduðum hamborgurum
Fréttir 10. október 2024

Upplýsa þarf um smithættu af vanelduðum hamborgurum

Tvær nýlegar hópsýkingar hafa orðið í Noregi sem raktar voru til hamborgarakjöts...

Afkomutjón blasir við
Fréttir 10. október 2024

Afkomutjón blasir við

Forsendur ylræktar bresta augljóslega ef ekki er tryggt aðgengi að grunnþáttum f...