Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Geitaostar frá Finca Olivio gegna lykilhlutverki á veitingastaðnum El Olivio. Geitum er slátrað á búgarðinum og kjötið boðið til sölu á veitingastaðnum. Mynd / Sveinn Margeirsson.
Geitaostar frá Finca Olivio gegna lykilhlutverki á veitingastaðnum El Olivio. Geitum er slátrað á búgarðinum og kjötið boðið til sölu á veitingastaðnum. Mynd / Sveinn Margeirsson.
Skoðun 9. maí 2019

Heimaslátrun og bein markaðssetning kjötafurða á Kúbu

Höfundur: Sveinn Margeirsson.

Í kjölfar þess að starfsferli mínum hjá Matís lauk með skyndilegum hætti í desember sl., ákvað ég að fylgja eftir áherslum á aukna framlegð bænda af sölu lambakjöts, sem ég hafði verið mjög áfram um sem forstjóri Matís. Það er bjargföst trú mín (studd niðurstöðum rannsókna) að ein leið til þess sé að stuðla að því að neytendur og bændur geti átt í beinum viðskiptum sín á milli.

Bein markaðssetning matvæla eykst ár frá ári. Þar ræður m.a. mjög aukinn áhugi neytenda á að þekkja sögu matvæla, en jafnframt minna traust á dreifingu í gegnum hefðbundnar virðiskeðjur (sem enda alla jafna á stórverslunum), í kjölfar endurtekinna tilvika matarsvika og rangra merkinga. Má í því samhengi nefna iðnaðarsalt og hrossakjöt sem selt var í nautakjötslíki. Reynslan sýnir jafnframt að í hefðbundnum virðiskeðjum eru hagsmunir matvælaframleiðenda (bænda) stundum látnir sitja á hakanum, milliliðir taka til sín drjúgan hluta af framlegðinni, en skella svo skuld á frumframleiðendur þegar umræða um hátt matvælaverð fer af stað.

Íþyngjandi regluverk á Kúbu

Kúba er einn þeirra staða sem ég hef heimsótt síðustu mánuðina, en fjölskyldan ákvað að breyta til í kjölfar uppsagnar minnar hjá Matís og kanna nýjar slóðir, samhliða því að fyrrverandi forstjórinn gæti sinnt hugðarefnunum. Það verður að segjast eins og er, regluverkið á Kúbu er vægast sagt íþyngjandi. 

Einkaaðilar geta sig vart hreyft, ríkið á til dæmis öll hótel (ef ferðamenn vilja versla við einkaaðila þurfa þeir að vera í heimagistingu). Ríkið á rétt á að kaupa 90% af sumum landbúnaðarafurðum á hrakvirði og er eigandi stórs hluta landbúnaðarlands á Kúbu. Hagkerfið er í raun í heljargreipum ríkisins. Það er þó á einu sviði sem frjálsræði á Kúbu er mun meira en á Íslandi – bændur geta slátrað sjálfir heima.  Þeir selja kjöt af heimaslátruðu á mörkuðum og beint inn á veitingastaði með góðum árangri.

Góðir veitingastaðir á Kúbu virðast flestir hafa bein tengsl við bændur.  Þegar spurt er um uppruna afurðanna svara þjónarnir stoltir til um staðsetningu bænda sem veitingastaðurinn á í viðskiptum við og leggja áherslu á að samband veitingastaðarins og bændanna styðji starfsemi bændanna og þróun frjálsara hagkerfis á Kúbu (flestir betri veitingastaðir á Kúbu virðast vera í einkaeigu).

Bændur fá tækifæri til frumkvæðis

Einn þeirra veitingastaða sem fróðleiksfúsir Íslendingar hafa heimsótt á Kúbu heitir Olivio, í Vinales í vesturhluta Kúbu. Þar miðast matargerðin við framboð hráefna frá býlinu Finca Olivio og er gestum boðið að heimsækja býlið, sem er í um 3 km fjarlægð frá veitingastaðnum. Myndbönd á skjám sýna líf og störf á býli með lífræna ræktun; meðferð dýranna, ostagerð, grænmetisrækt o.fl.  Þetta er dæmi um markaðssetningu bænda á sérvöru. Bændur fá tækifæri til frumkvæðis, án þess að tuttugustu aldar hugsanagangur stórra eininga og ríkisafskipta hefti þá í að koma til móts við óskir neytenda nýrrar aldar um aukna þekkingu og gagnsæi í verslun með matvæli. 

Það var óneitanlega gaman að heimsækja Finca Olivio og þótt það sé ekki pláss hér til að lýsa öllu því sem þar má læra, finnst mér viðeigandi að vitna til Pedro Luiz Jiminez staðarhaldara:

„Það er alþjóðleg þróun að neytendur vilji vita hvaðan maturinn þeirra kemur. Vinales gerir út á ferðamennsku og Olivio hefur lagt sig fram um að koma til móts við þeirra óskir, með góðum árangri.“
Þetta er hægt á Kúbu. Vonandi getum við Íslendingar bráðum gert svipaða hluti!

Þetta er fyrsta af fyrirhuguðum fjórum greinum í greinaflokki Sveins og Ólafs Margeirssona um reglur og ríkisafskipti af landbúnaði víða um heim.

Hátt hlutfall óholls matar
Fréttir 20. maí 2025

Hátt hlutfall óholls matar

Næstum helmingur orkunnar í fæðu fullorðinna Íslendinga á aldrinum 18–80 ára kem...

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs
Fréttir 19. maí 2025

Nýr forstöðumaður byggingarsviðs

Límtré-Vírnet ehf. hefur ráðið Gísla Símonarson sem forstöðumann byggingarsviðs....

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar
Fréttir 19. maí 2025

Eftirlitsnefnd vegna Hvammsvirkjunar

Sveitarstjórnir Skeiða- og Gnúpverjahrepps og Rangárþings ytra hafa ákveðið að s...

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði
Fréttir 19. maí 2025

Sólarselluvaraafl á Grund í Eyjafirði

Nýlega var sett upp sólarorkukerfi á kúabúinu Grund I og II í Eyjafirði, sem mun...

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð
Fréttir 19. maí 2025

Hávaði á hestasýningum á við loftpressuhljóð

Vaxandi hávaða gætir á reiðhallasýningum og hestamótum og hafa dýraverndunarsamt...

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum
Fréttir 16. maí 2025

Upplýsingaóreiða í matvælaheiminum

Algjör ringulreið ríkir í umhverfismerkingum matvæla og upplýsingaóreiða tengd m...

Sólarorka knýr hreinorkuvöxt heimsins
Fréttir 16. maí 2025

Sólarorka knýr hreinorkuvöxt heimsins

Framleiðsla hreinnar endurnýjanlegrar orku hefur aukist verulega samkvæmt nýrri ...

Hækkun á afurðaverði til kúabænda og heildsöluverði mjólkur
Fréttir 15. maí 2025

Hækkun á afurðaverði til kúabænda og heildsöluverði mjólkur

Hækkun varð nýlega á afurðaverði til kúabænda og heildsöluverði mjólkur og mjólk...