Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Margir bændur og matvælaframleiðendur endurskoða starfsemi sína í ljósi hækkandi orkukostnaðar.
Margir bændur og matvælaframleiðendur endurskoða starfsemi sína í ljósi hækkandi orkukostnaðar.
Mynd / Randy Fath
Fréttir 24. október 2022

Aðgengi að orku ræður úrslitum

Höfundur: Erla Hjördís Gunnarsdóttir

Á fundi þjóðhöfðingja Evrópusambandsins í Prag í Tékklandi á dögunum var til umræðu yfirstandandi orkukrísa í Evrópu ásamt áhrifum hennar á landbúnaðargeirann og matvælaframleiðslu.

Samverkandi þættir hækkandi orkukostnaðar og áhrif þess á verð á raforku, gasi, eldsneyti, áburði og öðrum aðföngum til landbúnaðar, hafa sett aukið álag á bændur og samvinnufélög bænda. Margir framleiðendur er á barmi hruns og eru að endurskoða áframhaldandi starfsemi sína. Jafnvel þó að verð til bænda hafi hækkað hefur það ekki staðið undir miklu meiri hækkun framleiðslukostnaðar með afleiðingum af vaxandi verðbólgu.

„Það að borða í vetur verður jafn stefnumótandi eins og að hita eða lýsa upp heimili fólks. Við þessar óvenjulegu aðstæður, með stríði í Evrópu, er nauðsynlegt að hafa skilvirk, sameiginleg evrópsk viðbrögð sem tryggja þarfir lykilgeira Evrópusambandsins og þegna þeirra ásamt vel starfhæfum innri markaði,“ undirstrikar forseti Evrópusamtaka bænda, Copa Cogeca, Christiane Lambert.

Í kjölfar fundarins í Prag tóku Evrópusamtökin saman sjö atriði sem send voru til Evrópusambandsins og stofnanir þess:

  1. Forgangsraða málefnum bænda og aðfangakeðju landbúnaðarmatvæla bæði í gasskömmtunaráætlunum aðildarríkjanna í samræmi við yfirlýsingu framkvæmda­ stjórnarinnar í júlí og í ráðstöfunum til að draga úr orku.
  2. Undanþiggja framleiðslukeðju landbúnaðarmatvæla frá kröfunni um að draga úr orkunotkun á álagstímum, þar sem það síðarnefnda gæti haft í för með sér alvarlegar truflanir fyrir bændur, alla aðfangakeðjuna, dýravelferð og viðhald matvælaöryggis.
  3. Vissu um aðgengi greinarinnar að orku og minni sveiflur í orkuverði. Framkvæmdastjórnin ætti að skoða leiðir til að tryggja orkuframboð og gas á vettvangi ESB á sanngjörnu verði. Sameina þarf eftirspurn ESB eftir gasi í gegnum orkuvettvang ESB til að auka sameiginlegt pólitískt og markaðslegt vægi sambandsins. Við tökum mark á tilkynningu forseta framkvæmdastjórnarinnar um að hann sé tilbúinn til að ræða þak á verði á gasi sem notað er til raforkuframleiðslu og við bjóðum framkvæmdastjórn ESB að koma með brýnar árangursríkar tillögur um hvernig tímabundið gasverðþak gæti unnið að því að lækka orku/ gas/rafmagnsreikninga en trufla ekki framboð og orkumarkað til lengri tíma litið.
  4. Nauðsynlegt er að auka fjöl­ breytni og orkuframboð með lykil­ hlutverki líforku/lífeldsneytis fyrir ræktun og möguleika á dreifðri endurnýjanlegri orkuframleiðslu á býlum. Framleiðsla á lífgasi og notkun þess til framleiðslu á raforku og hita ætti að styðja enn frekar. Við þurfum einnig sjálfbært og fjölbreytt framboð af CO2 með því að bæta gagnsæi í magn­ og verðupplýsingum á CO2­ markaði til að bæta aðferðir fyrir bæði viðskiptalegt og áhættustýrt framboð. Við þurfum meiri stuðning við fjárfestingar í endurnýjanlegri orku á bæjum til að draga úr ósjálfstæði á jarðefnaeldsneyti og gasi og minna skriffinnsku á sjálfbærnivottun lífeldsneytis.
  5. Styðja fjárhagslega lausa­ fjárstöðu evrópskra bænda og samvinnufélaga með nýjum aðgerðum ESB. Við þurfum að nota ónotað fé frá ESB sem ætlað er bændasamfélaginu, sveigjanleika til að uppfæra og aðlaga landshluta­ og viðnámsáætlanir og leitast við að fá aðgang að lánsfé með litlum tilkostnaði. Umframhagnaðurinn sem stafar af jarðefnaeldsneyti ætti að nota einnig til að styðja landbúnaðargeirann.
  6. Aðlaga viðmiðanir og lista yfir geira bráðabirgðarammans um ríkisaðstoð á meðan viðhalda þarf góðri starfsemi innri markaðarins í ESB.
  7. Um áburð fara Copa Cogeca fram á tafarlausar aðgerðir til að takast á við skortinn í ESB með gagnsæi á markaði með því að setja upp markaðsathugunarstöðvar fyrir áburð til að bæta þekkingu og upplýsingar um framboð og verð í gegnum mælaborð.

Skylt efni: orkukreppa | utan úr heimi

Halla tekur upp Íslenskt staðfest
Fréttir 28. mars 2024

Halla tekur upp Íslenskt staðfest

Halla Sif Svansdóttir Hölludóttir, garðyrkjubóndi og eigandi Sólskins grænmetis ...

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands
Fréttir 27. mars 2024

Uppfærsla á stefnumörkun Bændasamtaka Íslands

Fjölmörg mál voru til afgreiðslu á nýliðnu Búnaðarþingi 2024, úr fimm nefndum, s...

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025
Fréttir 27. mars 2024

Endurnýting heimil til 1. nóvember 2025

Matvælaráðuneytið hefur tilkynnt um frestun á gildistöku banns við endurnýtingu ...

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi
Fréttir 27. mars 2024

Horfið frá framleiðslutengdum stuðningi

Fyrirkomulag landbúnaðarstuðningskerfis á Íslandi mun taka miklum breytingum ef ...

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst
Fréttir 26. mars 2024

Hyggur á slátrun í haust ef leyfi fæst

Fyrrverandi sláturhússtjóri á Vopnafirði ætlar ekki að láta deigan síga þrátt fy...

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal
Fréttir 26. mars 2024

Niðurskurði lokið á fé úr Blöndudal

Niðurskurður á sauðfé frá bæjunum Eiðsstöðum og Guðlaugsstöðum í Blöndudal fór f...

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga
Fréttir 26. mars 2024

Kornræktarfélag gengur í endurnýjun lífdaga

Kornræktarfélag Suðurlands verður endurvakið sem viðskiptavettvangur ræktenda og...

Grípa þarf tækifærin
Fréttir 26. mars 2024

Grípa þarf tækifærin

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, telur að bændur eigi að leyfa sér að hor...