Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Um viðskipti með bújarðir
Lesendarýni 23. mars 2020

Um viðskipti með bújarðir

Höfundur: Gísli Ásgeirsson, framkvæmdastjóri Veiðiklúbbsins Strengs

Sextíu ár eru frá stofnun Veiði­klúbbsins Strengs. Umsvif hans hafa á stundum verið höfð á orði í umræðu um viðskipti með bújarðir þar sem sitt sýnist hverjum. Strengur er líka meðal þeirra sem yrðu fyrir áhrifum nýrra tillagna að lagabreytingum sem meðal annars gerðu sölu jarða yfir ákveðnum stærðarmörkum háðar leyfi ráðherra.

Margir álíta tillögurnar, sem áhrif hafa á fjölda bújarða og þar á meðal flestar jarðir á Austur- og Norðausturlandi, úr hófi íþyngjandi. Og fleiri kunna að verða fyrir áhrifum en ætla hefði mátt að óathuguðu máli.

Fyrirætlanir Strengs hafa verið ágætlega kynntar síðustu misseri. Markmið okkar eru skýr, að stöðva hnignun Atlantshafslaxins, sem nú flokkast sem tegund í hættu, með sjálfbærni að leiðarljósi og með aðgerðum til langs tíma, og til góða fyrir nærsamfélagið. Verkefnið nefnist Verndarsvæði laxa á Norðausturlandi og snýst um villta laxastofna í ám Norðausturlands. Engar áætlanir eru um útvíkkun út fyrir það svæði.

Líkt og margir vita þá er upphafs­maður verkefnisins breski fjárfestirinn Jim Ratcliffe og því stýrt af Streng. Verkefnið er fjármagnað í bland af landareignum Jims Ratcliffe á Íslandi og tekjur af sölu Strengs á veiðileyfum í ám verkefnisins. (Frekari upplýsingar eru á www.verndarsvaedi.is.)

Strengur og margir aðrir hafa gert athugasemdir við frumvarpsdrögin í samráðsgátt stjórnvalda. Sumar eru mjög gagnrýnar á tillögurnar. Þar á meðal er umsögn Bændasamtaka Íslands frá 11. mars. Í henni er bent á að allar hömlur á sölu fasteigna, þ.á m. jarða, séu til þess fallnar að afmarka kaupendahópinn og rýra þ.a.l. verðmæti jarðanna. „Lægra verðmæti þýðir svo aftur minna veðrými. Að mati Bændasamtakanna er nauðsynlegt að fram fari sjálfstæð rannsókn á því hvaða áhrif takmarkandi reglur sem þessar geta haft á virði og veðhæfi jarða sem og afleiðingar fyrir þá sem eiga þær m.t.t. skuldbindinga þeirra,“ segir þar. Samtökin gagnrýna einnig hversu mikið vald ráðherra er fært og vara við því að takmarkanir á sölu fasteigna stangist á við eignarréttarákvæði 72. gr. stjórnarskrárinnar.

Álit í þessa veru er að finna í mörgum öðrum athugasemdum sem skilað hefur verið inn. Þá er vert að benda á álit Gunnars Þorgeirssonar, nýkjörins formanns Bændasamtakanna, sem birtust í grein hans í Bændablaðinu 5. mars. Hann bendir á að ekki sé síður mikilvægt að ríkið skilgreini stefnu um hvað gera eigi við ríkisjarðir. „Því þær eru fjölmargar og standa ósetnar og hafa mjög mikil áhrif á búsetumynstur í hinum dreifðu byggðum,“ segir hann.

Rökræða má hvort breyting­arnar sem forsætisráðherra leggur til gagnist í baráttunni gegn fækkun í bændastétt. Vandkvæði land­­búnaðarins eru vel þekkt. Forsíðufrétt Bændablaðsins 24. október síðastliðinn fjallað um vandann sem stafar af þeim fjöl­mörgu býlum sem fallið hafa úr nýtingu í kjölfar erfða þar sem nýir eigendur hafa ekki hug á búskap. Umræða um þetta heldur áfram.

Markmið frumvarpsdraganna falla hins vegar vel að náttúruverndar- og uppbyggingarstarfi verndars­væðisins á Norðausturlandi. Þau snúast meðal annars um að stuðla að því að nýting lands og réttinda sé við landkosti og með hags­muni samfélagsins að leiðarljósi, og stuðli að fjölbreyttum og samkeppnishæfum landbúnaði, náttúru­vernd, viðhaldi og þróun byggðar og um leið þjóðfélagslega gagnlegri og sjálfbærri landnýtingu.

Áframhaldandi hefðbundinn landbúnaður styður markmið verndar­starfsins og Strengur vill styðja komandi kynslóðir í að velja sér bændastarfið. Um áframhaldandi ábúð hafa því verið útbúnir langtímaleigusamningar. Við kaup hefur íþyngjandi skuldum á stundum verið létt af rekstri búa og rekstur þeirra vænlegri á eftir. Staðreyndin er að búskapur hefur ekki lagst af á neinni jörð sem keypt hefur verið í tengslum við verkefnið, og raunar verið tekinn upp aftur á einni þar sem hann var að leggjast af.

Að okkar mati takmarkast jákvæðar afleiðingar verndar­svæðisins ekki við verndar- og uppbyggingarstarfið, heldur gagnast þau nærsamfélaginu einnig stórlega, þar með talið bændum. Markmiðið er að verkefnið  verði sjálfbært, að allar tekjur renni aftur til verkefnisins og áframhaldandi uppbyggingar og þannig verði það uppspretta starfa og umsvifa á svæðinu til langrar framtíðar. Tilgangurinn starfsins er skýr, að stöðva á sjálfbæran máta hnignun Atlantshafslaxins, þannig að gagnist nærsamfélaginu um leið.

Gísli Ásgeirsson, framkvæmdastjóri Veiðiklúbbsins Strengs.

Námsferð nema Garðyrkjuskólans
Lesendarýni 28. september 2023

Námsferð nema Garðyrkjuskólans

Þann 19. ágúst sl. héldu af stað 24 nemendur í námsferð til Danmerkur. Ferðinni ...

Þúsund tonna kornþurrkstöð í Eyjafirði of lítil
Lesendarýni 28. september 2023

Þúsund tonna kornþurrkstöð í Eyjafirði of lítil

Í vor vann ég lokaverkefni mitt í búvísindum við Landbúnaðar­háskóla Íslands. Fj...

Sömu tækifæri um allt land
Lesendarýni 27. september 2023

Sömu tækifæri um allt land

Ísland eignaðist nýlega einhyrning, frumkvöðlafyrirtæki sem er metið á yfir einn...

Opið bréf til forsætisráðherra
Lesendarýni 26. september 2023

Opið bréf til forsætisráðherra

Nú styttist í jólin og í nýtt ár. Í landinu okkar eins og öðrum löndum um heimin...

Kvikmyndin Konungur fjallanna
Lesendarýni 25. september 2023

Kvikmyndin Konungur fjallanna

Bíóhúsið á Selfossi var troðfullt af fólki sunnudagskvöldið 10. sept. sl. þar se...

Aukinn stuðningur til vínbænda innan ESB á árinu 2023
Lesendarýni 22. september 2023

Aukinn stuðningur til vínbænda innan ESB á árinu 2023

Í júní síðastliðnum samþykkti framkvæmdastjórn Evrópusambandsins sérstakar ráðst...

Landsbyggðin lifi
Lesendarýni 15. september 2023

Landsbyggðin lifi

Samtökin Landsbyggðin lifi voru stofnuð formlega árið 2001 sem íslenski armur sa...

Brókarvatn og borusveppir
Lesendarýni 14. september 2023

Brókarvatn og borusveppir

Eitthvað var það. Jafnvel eitthvað áhugavert. En um leið og ég settist niður til...