Skrifstofa búnaðarmála tekur til starfa á nýju ár
Um næstu áramót færast stjórnsýsluverkefni, sem Búnaðarstofa sinnti á þessu ári, til Matvælastofnunar. Þetta var ákveðið á Alþingi fyrr á árinu við breytingar á búvörulögum.
Um er að ræða umsýslu allra styrkja til bænda svo sem beingreiðslna í mjólk, sauðfé, grænmeti og ull, ásamt nýliðunar-, jarðræktar-, vatnsveitu- og lýsingarstyrkjum. Þá munu fylgja verkefni eins og að halda utan um framleiðslu og sölu landbúnaðarafurða. Jafnframt færist tölvukerfið AFURÐ, greiðslukerfi landbúnaðarins, yfir til Matvælastofnunar. Rafrænar umsóknir sem hafa verið á Bændatorginu ásamt yfirliti yfir greiðslur til bænda og skattyfirlit verða áfram á Bændatorginu.
Skrifstofa búnaðarmála
Búnaðarstofa hefur starfað frá 1. janúar á þessu ári sem sjálfstæð rekstrareining innan Bændasamtaka Íslands. Frá og með 1. janúar 2016 verða verkefni hennar færð inn í sérstaka skrifstofu hjá Matvælastofnun, skrifstofu búnaðarmála. Skipuriti Matvælastofnunar hefur verið breytt til samræmis.
Greiðslur með eðlilegum hætti
Bændur eiga að finna sem minnst fyrir þessari breytingu um áramót, enda hefur allt kapp verið lagt á að greiðslur til bænda geti gengið fyrir sig með eðlilegum hætti á nýju ári.
Bændablaðið lagði nokkrar spurningar sem tengjast flutningnum og starfsemi Skrifstofu búnaðarmála fyrir Jón Gíslason, forstjóra Mast.
Hvaða breytingar munu flutningarnir hafa í för með sér fyrir bændur?
Unnið hefur verið að undirbúningi flutningsins með það að höfuðmarkmiði að bændur verði sem minnst varir við breytingarnar. Allt kapp hefur verið lagt á að sú breyting sem verður um áramót gangi eins vel fyrir sig og nokkur kostur er. Vinnan við flutning verkefna frá Bændasamtökunum hefur verið samstarfsverkefni Matvælastofnunar, Bændasamtakanna og atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins.
Bændur munu verða varir við að frá og með 4. janúar 2016 munu Bændasamtökin ekki lengur hafa umsjón með stuðningsgreiðslum til bænda, heldur verður það verkefni Matvælastofnunar í umboði ríkisins.
Með þessum flutningi er verið að bregðast við gagnrýni sem komið hefur fram af hálfu Ríkisendurskoðunar varðandi eftirlit með framkvæmd búvörusamninga en einnig er ætlunin að einfalda framkvæmd búvörulaga, þannig að stjórnsýsluverkefni sem tilgreind eru í ákvæðum laganna verði á hendi eins aðila, sem sé undirstofnun ráðuneytisins. Það er verið einfalda stjórnsýsluna; því að bæði ábyrgð og framkvæmd verkefnanna verður hjá Matvælastofnun, ekki hjá tveimur aðilum, eins og nú er og að hluta til með samningi milli þessara aðila.
Þann 1. janúar 2015 var sett á laggirnar sjálfstæð rekstrareining innan Bændasamtakanna, Búnaðarstofa, í samræmi við samning Bændasamtakanna, Matvælastofnunar og atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins frá desember 2014. Innan Búnaðarstofu hefur stjórnsýsluverkefnum verið safnað saman í eina rekstrareiningu og samstillt vinnuteymi verið búið til, sem fylgir verkefnunum til Matvælastofnunar.
Innan þessa vinnuteymis eru einstaklingar sem hafa mjög mikla reynslu og þekkingu á þeim verkefnum sem um er að ræða. Það auðveldar flutninginn um áramótin. Í haust var samþykkt breyting á skipuriti Matvælastofnunar og búin til skrifstofa búnaðarmála innan Matvælastofnunar, sem sjá mun um þessi mál og tekur við hlutverki Búnaðarstofu frá og með 1. janúar 2016.
Hvert er starfssvið starfsfólks og hver er forstöðumaður?
Starfsmenn skrifstofu búnaðarmála hjá Matvælastofnun verða fimm. Jón Baldur Lorange, sem hefur stýrt Búnaðarstofu á þessu ári og var þar áður yfirmaður tölvudeildar Bændasamtaka Íslands til 25 ára, hefur verið ráðinn framkvæmdastjóri skrifstofunnar frá og með 1. janúar 2016. Það færist einn starfsmaður frá stjórnsýslusviði Matvælastofnunar yfir á skrifstofu búnaðarmála frá áramótum.
Hver eru verkefni skrifstofubúnaðarmála?
Verkefni skrifstofu búnaðarmála eru stjórnsýsluverkefni í tengslum við búvörusamninga og búnaðarlagasamning í samræmi við búvöru- og búnaðarlög. Skrifstofan annast fag- og fjárhagslega framkvæmd verkefna á sviði landbúnaðar sem stjórnvöld og Alþingi felur Matvælastofnun með lögum, reglugerðum, samningum og ýmsum stjórnvaldsákvörðunum sem snúa meðal annars að framkvæmd á ákvörðunum um opinberar greiðslur til bænda, útreikningi, afgreiðslu og eftirliti með framkvæmd þeirra. Skrifstofan heldur utan um skrá um handhafa beingreiðslna og greiðslumark mjólkur og sauðfjárafurða auk þess að sjá um greiðslur til bænda samkvæmt samningi um starfsskilyrði í mjólkurframleiðslu og sauðfjárframleiðslu. Þessar greiðslur eru beingreiðslur, álagsgreiðslur vegna gæðastýrðar framleiðslu, gripagreiðslur í nautgriparækt, og geymslugjald vegna sauðfjárframleiðslu. Umsjón með styrkjum vegna nýliðunar í mjólkur- og sauðfjárframleiðslu, jarðabóta bænda, lýsingarbúnaði í gróðurhúsum og styrkir vegna vatnsveitna á lögbýlum verður einnig á verksviði hinnar nýju skrifstofu hjá Matvælastofnun.
Skrifstofa búnaðarmála safnar upplýsingum og birtir árlega skýrslu um framleiðslu búvara, vinnslu þeirra og sölu, sem og að gera áætlanir um framleiðslu og sölu búvara. Söfnun hagtalna hvað varðar búfjárfjölda bænda og fóðurbirgðir í tengslum við búfjáreftirlit verður eitt af verkefnum skrifstofu búnaðarmála. Því fylgir umsjón með tölvukerfinu Bústofn og þróun þess. Að síðustu má nefna að reglusetning og eftirlit með skráningu í hjarðbókargagnagrunna verður á verksviði skrifstofunnar ásamt kvótamarkaði um kaup á greiðslumarki mjólkur.
Á síðustu árum hafa verið smíðuð viðamikil tölvukerfi og gagnagrunnar í Oracle hjá Bændasamtökunum í tengslum við fyrrgreind stjórnsýsluverkefni. Um er að ræða AFURÐ, greiðslukerfi landbúnaðarins, og sá hluti Bændatorgsins sem þróaður hefur verið vegna þessara stjórnsýsluverkefna sem Bændasamtökin hafa unnið í umboði stjórnvalda. Þá má nefna tölvukerfið MARK (www.bufe.is) sem var byggt upp í tengslum við skyldumerkingar búfjár og allir bændur nota til að panta viðurkennd og einkvæm plötumerki. Þarna hefur upplýsingatækni verið beitt til að koma á rafrænni stjórnsýslu til að auka skilvirkni, gegnsæi og hagkvæmni. Skrifstofa búnaðarmála hjá Matvælastofnun tekur við þessum tölvukerfum og gagnagrunnum og hefur umsjón með rekstri og þróun þeirra.
Hvernig er flutningurinn og rekstur skrifstofunnar fjármagnaður?
Í fjárlögum 2016 er gert ráð fyrir fjárveitingu til Matvælastofnunar vegna flutningsins, svipaðri upphæð og kostaði að reka Búnaðarstofu árið 2015 og eru þeir fjármunir teknir af liðum búvörusamninga í fjárlögum 2016.
Hvar verður skrifstofan til húsa?
Skrifstofa búnaðarmála verður á árinu 2016 staðsett í Bændahöllinni á 2. hæð. Þessi verkefni verða því áfram unnin í Bændahöllinni, en breytingin er að ábyrgðar- og framkvæmdaraðili verður Matvælastofnun.
