Sjálfboðaliðarnir í Vallanesi eru löglegir
Dómur féll í Landsrétti á dögunum þar sem sýknudómur er staðfestur yfir Eymundi Magnússyni, bónda í Vallanesi á Fljótsdalshéraði, og fyrirtæki hans, Móður Jörð. Árið 2017 var fyrirtækið ákært fyrir brot á lögum um atvinnuréttindi útlendinga og lögum um útlendinga, með því að hafa ráðið erlenda ríkisborgara til landbúnaðarstarfa án þess að þau hefðu tilskilin atvinnu- og dvalarleyfi.
Það var lögreglustjórinn á Austurlandi sem ákærði fyrirtækið og var málið dómtekið 26. apríl á síðasta ári. Tilefni ákærunnar er eftirlitsferð framkvæmdastjóra Afls Starfsgreinafélags, starfsmanns Ríkisskattstjóra og starfsmanns Vinnumálastofnunar í júní 2016.
Ekkert vinnuréttarsamband
Var Móður Jörð gefið að sök að hafa nýtt sér starfskrafta þriggja erlendra ríkisborgara – frá sjálfboðaliðasamtökunum World Wide Opportunities in Organic Farms (WWOOF) – um vor og sumar árið 2016, án þess að tilskilin atvinnu- og dvalarleyfi hafi verið til staðar. Dómur féll í Héraðsdómi Austurlands þann 20. júní 2018.
Í dómi héraðsdóms, sem staðfestur var í Landsrétti, kom fram að ekki væri sannað að Móðir Jörð hefði ráðið umrædda einstaklinga til starfa í þeim skilningi að til vinnuréttarsambands hefði stofnast þeirra á milli. Þá var það mat dómsins að ekki væri séð að Móðir Jörð hefði af ásetningi eða stórfelldu gáleysi nýtt sér starfskrafta fólksins varðandi meint brot á lögum um atvinnuréttindi útlendinga og lögum um útlendinga.
Tækifæri á að fræðast um lífrænan búskap
Eygló Björk Ólafsdóttir, bóndi í Vallanesi, segir að dómurinn staðfesti að móttaka fólksins frá WWOOF jafnist ekki á við vinnuréttarsamband. „Það er ekki fallist á það að fólkið hafi verið „ráðið í vinnu“ þó að þau hafi gert hér stutta viðkomu og tekið þátt í störfum búsins. Hér er væntanlega horft til þess einnig að Vallanesbúið er þátttakandi í rótgrónu, nær 50 ára gömlu alþjóðlegu verkefni, WWOOF (World Wide Opportunities on Organic farms), sem er vel þekkt og viðurkennt í meira en 100 löndum. Unga fólkið í Vallanesi var hér í fullu samræmi við reglur og markmið samtakanna en þau eiga ekki að ganga í störf sem annars væru launuð og gera það ekki, enda starfsemin fullmönnuð og skapar sjö ársverk. Ein meginforsenda WWOOF er að um jafningjasamband er að ræða og peningar mega ekki fara á milli aðila,“ segir Eygló.
Starfað vandræðalaust í hartnær 20 ár
„WWOOF starfar vandræðalaust í öðrum löndum og hefur gert það hér á landi í hartnær 20 ár og mikið verið fjallað um í fjölmiðlum frá upphafi. Samfélagsleg viðurkenning hér á landi birtist m.a í tilnefningu sem Eymundur fékk til Umhverfisverðlauna Norðurlandaráðs árið 2012 þar sem þessa framtaks er sérstaklega getið.
Við erum bara enn þá slegin yfir því að það hafi verið talið nauðsynlegt að draga þetta mál fyrir dómstóla og enn þá slegnari yfir þeim fordæmalausu aðferðum sem notaðar voru af hálfu AFLS Starfsgreinafélags til að búa til ágreining. Við tökum þátt í alþjóðlegu verkefni sem lýtur að því að gefa ungu fólki innsýn í lífræna ræktun, ferðast um heiminn og kynnast öðrum þjóðum innan frá. Verkefnið hefur haft þýðingu til að efla mannlíf og menningu staðarins og stuðlar að fræðslu fólks. Það hlýtur að teljast mjög sérstakt að verkefni með fræðslu, félagsleg og umhverfisleg markmið, líkt og WWOOF stendur fyrir, rati í þennan farveg,“ segir Eygló enn fremur.
