Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Mikill fjöldi fugla sækir í úrganginn frá sláturhúsinu.
Mikill fjöldi fugla sækir í úrganginn frá sláturhúsinu.
Fréttir 27. september 2019

Hrossa- og æðarbændur á Vatnsnesi kvarta yfir mengun frá sláturhúsinu á Hvammstanga

Höfundur: Margrét Þóra Þórsdóttir
„Við sjáum fyrir okkur að mögulegar lausnir felist annars vegar í því að auka virkni og rekstraröryggi hreinsibúnaðar enn frekar en nú er og einnig og ekki síður að lengja útrás og koma henni fyrir á meira dýpi,“ segir Sigurjón Þórðarson, framkvæmda­stjóri Heilbrigðiseftirlits Norður­lands vestra, vegna mengunar frá frárennsli sláturhúss KVH á Hvammstanga. 
 
Áberandi fitubrák sést gjarnan umhverfis affallið og í það leitar mikill fjöldi fugla. Ábúendur á Sæbóli og Ytri-Bakka hafa sent bréf til sveitarstjórnar Húnaþings vestra og krafist úrbóta. 
 
Óska upplýsinga um magn lífræns úrgangs sem fer frá sláturhúsinu
 
Sigurjón segir að hreinsun við Sláturhús KVH á Hvammstanga sé nú þegar meiri en víða annars staðar hjá sambærilegri starfsemi, en staðsetning útrása sé hins vegar viðkvæmari. Það geri m.a. nábýli við hratt vaxandi ferða­mennsku á Vatnsnesi og æðarrækt á svæðinu. Sigurjón hefur tvívegis farið og skoðað aðstæður við sláturhúsið nú í haust. Hann segir að Heilbrigðiseftirlit Norðurlands vestra hafi óskað eftir upplýsingum frá sláturhúsinu um það magn lífræns úrgangs í fráveituvatni sem fer frá fyrirtækinu og að það verði mælt með beinum hætti. Hann segir mögulega hægt að áætla það út frá því sem eftir verður þegar búið er að draga magn afurða og úrgangs frá innvegnu hráefni í sláturhúsið.
 
Þá óskaði heilbrigðiseftirlit eftir upplýsingum um gerð, aldur og rekstur búnaðarins og afstöðu KVH til málsins.
 
„Hér er fyrst og fremst um að ræða sjónmengun vegna lífræns efnis sem sleppur fram hjá hreinsibúnaði sláturhússins. Mengunin veldur aðallega ama, auk þess sem það er ekki viðunandi að fóðra vargfugl í nágrenni við æðarvarp og  matvæla­framleiðslu,“ segir Sigurjón. Hann á von á að niðurstöður mælinga berist á næstu dögum. 
 
Verulegum fjármunum varið í endurbætur á hreinsibúnaði
 
Hallfríður Ósk Ólafsdóttir, gæða­stjóri hjá Sláturhúsi KVH á Hvammstanga, segir að þegar athugasemdir berist fyrir­tækinu vegna mengunar frá frárennsli sé heilbrigðiseftirliti gerð grein fyrir orsökum frávika og brugðist sé við með endurbótum og auknu eftirliti með hreinisbúnaði og það sé gert í samráði við eftirlitið. Hún segir að á undanförnum árum hafi verulegum tíma og fjármunum verið varið í endurbætur á hreinsunarbúnaði við fyrirtækið. 
 
Fitubrákin hænir að fjölda máva og hrafna
 
Ingvar H. Jakobsson hjá ferða­þjónustunni á Ytri-Árbakka og Ástmundur og Hanný Norland, æðarbændur á Sæbóli á Vatnsnesi, sem einnig reka hrossaræktarbúið Hindisvík, sendu sveitarstjórn Húnaþings vestra bréf í fyrrahaust þar sem krafist er úrbóta á frárennslismálum slátur­hússins á Hvamms­tanga. Þar kemur fram að mjög mikil og greinileg mengun hafi runnið frá sláturhúsinu mörg undanfarin ár og að þau hafi reglulega kvartað undan henni bæði við heilbrigðisfulltrúa og MAST. 
 
„Mengunin lýsir sér þannig að fitubrák og annar úrgangur rekur á fjörur sem hænir að hundruð máva og einnig hrafna. Einnig finnst greinileg lyktarmengun þegar fitulögin þrána í fjörunum, sem gerir þær óhæfar til útivistar,“ segir í bréfi þeirra til sveitarstjórnar.
 
Benda þau jafnframt á að enn hættulegri mengun komi frá mávunum sjálfum, sem séu miklir sýklaberar þegar kemur að kamfílóbakter og salmonellu líkt og fjöldi rannsókna hafi sannað, „og í raun ótrúlegt að hæna þá í þessum mikla fjölda að þétt­býlinu. Frárennslið er í raun eldisstöð fyrir vargfugl, sem er einnig skaðvaldur í friðslýstu æðarvarpi og varpi annarra fugla,“ segja þau.
 
Fjaran sé þeim í raun ónothæf og jafnvel hættuleg til útivistar og að þau meini sínum gestum og fjölskyldu að fara í fjörurnar á þessum árstíma.
 
Hafa kvartað árlega frá 2013
 
Ástmundur og Hanný á Sæbóli segja málið einkum og sér í lagi snúast um fuglagerið sem sveimi umhverfis affallið allan sólarhringinn og sitji í fjörunni að tína upp kjötbita. Þau segjast hafa kvartað yfir þessu til heilbrigðiseftirlits árlega frá árinu 2013, en ástandið sé ævinlega óbreytt. Fleiri aðilar, eins og sveitar­félagið og MAST, hafi fengið afrit af bréfunum en síðarnefnda stofnunin segir málið ekki koma sér við og vísar á heilbrigðiseftirlit.
 
Ástmar og Hanný segja að fugla­gerið við affallið skapi óþolandi stöðu fyrir æðarfuglinn, því fylgi að auki mikill óþrifnaður fyrir þorpið. 
 
Sveitarfélagið fylgist með
 
Ragnheiður Jóna Ingimarsdóttir, sveitar­stjóri í Húnaþingi vestra, segir að málið hafi verið rætt við ábúendur á Ytri-Árbakka fyrir nokkru og í framhaldinu hafi sveitarfélagið sent ábendingu til heilbrigðiseftirlits en hlutverk eftirlitsins væri að fara með heilbrigðis- og mengunarvarnaeftirlit samkvæmt lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir. Vissi hún til þess að kallað hefði verið eftir upplýsingum frá sláturhúsinu. „Ég mun fylgja þessu eftir og fá nánari upplýsingar frá Heilbrigðiseftirlitinu þegar þau hafa lokið sinni úttekt,“ segir hún. 
Hvað hefur áhrif á líðan bænda?
Fréttir 6. desember 2024

Hvað hefur áhrif á líðan bænda?

Valgerður Friðriksdóttir stendur fyrir rafrænni könnun þar sem hún skoðar hefðir...

Lök kornuppskera á landinu
Fréttir 6. desember 2024

Lök kornuppskera á landinu

Samkvæmt bráðabirgðatölum bendir allt til að uppskera af þurru korni sé umtalsve...

Erlend kúakyn myndu skila mun meiri framlegð
Fréttir 5. desember 2024

Erlend kúakyn myndu skila mun meiri framlegð

Ný skýrsla Landbúnaðarháskóla Íslands, þar sem fjögur erlend kúakyn voru borin s...

Skrásetja sögu brautryðjenda
Fréttir 5. desember 2024

Skrásetja sögu brautryðjenda

Sögur brautryðjenda í garðyrkju varpa ljósi á þá miklu þróun sem hefur átt sér s...

Friðheimar kaupa Jarðarberjaland
Fréttir 5. desember 2024

Friðheimar kaupa Jarðarberjaland

Eigendur Friðheima, Knútur Rafn Ármann og Helena Hermundardóttir, munu taka við ...

Áfrýjar dómi
Fréttir 5. desember 2024

Áfrýjar dómi

Undanþágur kjötafurðastöðva frá samkeppnislögum féllu úr gildi með dómi Héraðsdó...

Fuglaflensa á íslensku búi
Fréttir 5. desember 2024

Fuglaflensa á íslensku búi

Á þriðjudaginn greindist fuglaflensa af gerðinni H5N5 á kalkúnabúi Reykjabúsins ...

Mismunur bændum í óhag
Fréttir 5. desember 2024

Mismunur bændum í óhag

Í dag kostar 306 krónur að framleiða lítra af mjólk samkvæmt nýsamþykktum verðla...