Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Garðyrkjan ríður ekki feitum hesti frá fjárlagafrumvarpi komandi árs fremur en aðrar búgreinar.
Garðyrkjan ríður ekki feitum hesti frá fjárlagafrumvarpi komandi árs fremur en aðrar búgreinar.
Mynd / Bbl
Fréttir 21. september 2023

Garðyrkjubændur í áfalli

Höfundur: Steinunn Ásmundsdóttir

Einu landbúnaðartengdu verk­efnin í fjárlögum ríkisins fyrir árið 2024 sem fá aukið framlag eru tengd dýrasjúkdómum og eflingu kornræktar.

Vilji stjórnvalda til að hlúa frekar að innlendum landbúnaði, svo sem vegna fæðuöryggis og sjálfbærni, er lítt merkjanlegur í fjárlögunum að öðru leyti.

Athygli vekur að t.d. garðyrkjan býr áfram við rýr framlög þrátt fyrir vilyrði stjórnvalda um að bæta þar um betur.

„Það eru gríðarleg vonbrigði að sjá núverandi stjórnvöld hunsa gerða samninga og svíkja gefin loforð,“ segir Axel Sæland, formaður búgreinadeildar garðyrkjubænda. „Enn ein fjárlögin og enginn áhugi er hjá núverandi stjórnvöldum að standa við eigin orð. Við erum með samning sem er til endurskoðunar á þessu ári og þar ætla stjórnvöld ekki að gera neitt til að uppfylla sínar skyldur og þar af leiðandi eiga bændur ekki möguleika á að gera sitt,“ heldur Axel áfram.

Einnig hafi komið skýrt fram í stjórnarsáttmála að efla ætti garðyrkju í landinu til muna, með föstu niðurgreiðsluhlutfalli á raforkuverði til ylræktar og sérstökum stuðningi við útiræktun í gegnum búvörusamninga. Enginn áhugi sé nú hjá stjórnvöldum að standa við þessi fyrirheit.

Gríðarleg vonbrigði garðyrkjubænda

„Íslenskt grænmeti er gæðavara sem er að verða ósamkeppnishæf við innflutt grænmeti vegna þess hversu dýrt er að framleiða,“ segir Axel. „Bændur þurfa að velta öllum kostnaði yfir í verðlag þar sem stjórnvöld ætla sér ekki að koma til móts við greinina. Sem raungerist í því að innfluttar garðyrkjuafurðir verða mun ódýrari samanborið við þær íslensku. Þetta stangast algerlega á við markmið núverandi samnings,“ segir hann enn fremur.

Um 100 fyrirtæki eru í garðyrkju á Íslandi, að sögn Axels. Í ylrækt sé launakostnaður orðinn langstærsti einstaki kostnaðarliðurinn, 40%, og raforkukostnaður um 15–20% af heildarkostnaði. Áburðarkostnaður sé ekki hár af heildinni í ylrækt en verulegur kostnaður í útirækt.

Innleiðingu verndandi arfgerða hraðað

Aukið framlag á fjárlögum 2024 til arfgerðagreiningar verndandi arfgerða íslensks sauðfjár nemur 110 m.kr. og til aukinnar innlendrar framleiðslu á korni til fóðurs og til manneldis 198 m.kr.

„Hvað varðar aukningu í kornrækt og sauðfjárræktun þá eru þetta fjármunir sem samþykktir voru af ríkisstjórn í vor, bæði á grunni skýrslunnar Bleikra akra (aðgerðaáætlun Landbúnaðarháskóla Íslands um aukna kornrækt) og riðurannsóknum, þetta eru nýir fjármunir og við fögnum því,“ segir Gunnar Þorgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands. Varðandi lækkun á öðrum fjármunum til landbúnaðar sé verið að skoða þá liði nánar innan samtakanna.

Í greinargerð Landbúnaðarháskóla Íslands kemur fram að hægt væri að innleiða verndandi arfgerðir gagnvart riðusmiti á takmörkuðum svæðum þannig að eftir fimm ár verði yfir 80% ásetts fjár á mestu áhættusvæðunum arfblendið eða arfhreint fyrir verndandi samsætum og þar af leiðandi ólíklegt til að veikjast af riðu.

Kynbótastarf, innviðir og beinn stuðningur

Hækkun um 198 m.kr. til aðgerða sem eiga að stuðla að aukinni innlendri framleiðslu á korni til fóðurs og til manneldis gerir ráð fyrir að fjármagnið skiptist á milli verkefna til fjárfestingarstuðnings og innviðauppbyggingar í kornrækt annars vegar og beins stuðnings við kornframleiðslu hins vegar. Fyrri hluta tímabilsins verði megináhersla lögð á kynbótastarf og innviðauppbyggingu og á síðari hluta verði innleiddur beinn stuðningur við kornframleiðslu, í samræmi við áherslur sem birtast í aðgerðaáætlun Landbúnaðarháskólans um aukna kornrækt, Bleikum ökrum. Gert er ráð fyrir að á komandi árum fari framlagið til verkefnisins stighækkandi.

Fjárlagafrumvarpið gerir ráð fyrir að heildarframlag til landbúnaðar árið 2024 nemi 22.961,2 m.kr. Þar af er 741 m.kr. eyrnamerkt í rannsóknir, þróun og nýsköpun í landbúnaðarmálum. Fjárheimild málaflokksins lækkar um 126,6 m.kr. að raungildi. Framlög til búvörusamninga lækka skv. frumvarpinu um 326 m.kr. í samræmi við fjármagnsliði samninganna.

Sjá nánar um fjárlagafrumvarpið og landbúnaðinn á síðu 18. í nýju Bændablaði sem kom út í dag

Skylt efni: Garðyrkja

Einkunnamet slegin á vorsýningum
Fréttir 19. júní 2025

Einkunnamet slegin á vorsýningum

Glæsileg kynbótahross hafa hlotið háar einkunnir og eftirtekt fyrir framgöngu sí...

Nóg af heitu vatni til að kynda öll hús
Fréttir 19. júní 2025

Nóg af heitu vatni til að kynda öll hús

Í maí 2024 fannst heitt vatn í Tungudal við Ísafjörð, aðeins um þremur kílómetru...

Spornað við útrýmingu
Fréttir 19. júní 2025

Spornað við útrýmingu

Nýlega var stofnað Fagráð um geitfjárrækt. Er það talið nauðsynlegt til að stuðl...

Brautskráning frá Landbúnaðarháskóla Íslands
Fréttir 18. júní 2025

Brautskráning frá Landbúnaðarháskóla Íslands

Þann 6. júní síðastliðinn brautskráðust nemendur frá Landbúnaðarháskóla Íslands ...

Dýraverndarsambandið kærir meint brot til lögreglu
Fréttir 18. júní 2025

Dýraverndarsambandið kærir meint brot til lögreglu

Dýraverndarsamband Íslands hefur kært meint brot á lögum um dýravelferð við blóð...

Uppfærsla á stöðu Árósasamningsins
Fréttir 18. júní 2025

Uppfærsla á stöðu Árósasamningsins

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið hefur sett til kynningar í Samráðsgátt ...

Stagað í innviðaskuldina
Fréttir 18. júní 2025

Stagað í innviðaskuldina

Vegagerðin hefur jafnan í nógu að snúast í vegaframkvæmdum um leið og vetri létt...

Vænn valkostur fyrir bændur og loftslagsbókhald Íslands
Fréttir 16. júní 2025

Vænn valkostur fyrir bændur og loftslagsbókhald Íslands

Raunhæfir kostir til lífgasframleiðslu gætu skilað á bilinu 3-5% af markmiðum Ís...