Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
„Það var ljóst frá upphafi að ríkisstjórnin hafði það markmið að gera landbúnaðarpólitíkina frjálslyndari, fækka takmörkunum á framleiðslunni og stækka rekstrareiningarnar,“ segir Lars Petter Bartnes, formaður Norges bondelag.
„Það var ljóst frá upphafi að ríkisstjórnin hafði það markmið að gera landbúnaðarpólitíkina frjálslyndari, fækka takmörkunum á framleiðslunni og stækka rekstrareiningarnar,“ segir Lars Petter Bartnes, formaður Norges bondelag.
Mynd / Håvard Zeiner
Fréttir 2. febrúar 2017

Bændur fengu mikinn stuðning almennings

Höfundur: Erla H. Gunnarsdóttir
Nú eru rúm þrjú ár síðan ríkisstjórn Ernu Solberg tók við keflinu í Noregi og við tók stjórn sem bændur þar í landi höfðu óttast vegna mikilla breytinga á landbúnaðarkerfinu sem boðaðar höfðu verið.
 
Blaðamaður Bændablaðsins náði tali af formanni norsku Bændasamtakanna, Lars Petter Bartnes, og spurði hann út í stöðu mála þá og í dag. 
 
Áður en ríkisstjórn Ernu Solberg tók við árið 2013 hafði Sylvi Listhaug, sem valin var landbúnaðarráðherra í byrjun tímabilsins, komið fram opinberlega og sagt að norska landbúnaðarkerfið væri í anda komm­únisma. Hvernig var þessum ummælum tekið meðal norskra bænda?
„Jú, það er rétt að Listhaug hafði nokkrum árum áður en hún komst í þessa stöðu látið hafa þetta eftir sér en þessi skoðun var milduð til muna og henni breytt töluvert þegar hún varð landbúnaðarráðherra. Henni fannst að norsk landbúnaðarpólitík væri of gamaldags og stýrt af smáatriðum og þetta vildi hún gera frjálsara og opnara. Hún gerði tilraun til að jafna út muninn á litlum og stórum búum og að fjarlægja eða hækka þakið fyrir framleiðsluna þrátt fyrir að þau héldu einhverjum svæðisstyrkjum,“ segir Lars Petter.
 
Urðu einhverjar róttækar breytingar á landbúnaðarkerfinu eftir að ríkisstjórn Ernu Solberg tók við?
„Það var ljóst frá upphafi að ríkisstjórnin hafði það markmið að gera landbúnaðarpólitíkina frjálslyndari, fækka takmörkunum á framleiðsl­unni og stækka rekstrareiningarnar. Reynt var við margar breytingartillögur, eins og til dæmis að breyta regluverkinu í kringum eignir og markaðsreglugerðir, auka sérleyfis­mörk og jafna út stuðning milli stórra og smárra býla. Margt af þessum hugmyndum hefur verið stöðvað af norska stórþinginu en til dæmis hefur framleiðsluþak á mjólk verið aukið. Þrátt fyrir þetta er ekki búið að fá niðurstöðu í mörg þessara mála og margar tillagnanna sjáum við nú aftur í búvörusamningum sem nýlega hafa verið kynntir sem stórþingið mun samþykkja í vor.“
 
Hvernig hefur staðan þróast á þess­um fjórum árum og hvernig standa norskir bændur í dag gagnvart stjórnvöldum?
„Stórþinginu og stuðningsflokkunum Vinstri og Kristilega þjóðarflokknum hefur tekist að stöðva margar af tillögunum. En þó hafa nokkrar þeirra náð í gegn eins og tvöföldun á sérleyfismörkum fyrir kjúkling. Þróunin hefur orðið sú á undanförnum árum að aukinn hagnaður hefur verið hjá stóru búunum á meðan lítil og meðalstór bú á vesturlandinu hafa staðið í stað. Það verður því mjög afgerandi og mun hafa áhrif hvernig stórþingið meðhöndlar búvörusamningana í vor,“ segir Lars Petter.
 
Aðspurður um það hvort norsku bændasamtökin hefðu gripu til sérstakra aðgerða þegar Sylvi Listhaug varð landbúnaðarráðherra segir Lars Petter að svo hafi verið.
„Við reyndum að sýna fram á afleiðingarnar fyrir ákveðin svæði og minni bú gagnvart þeim tillögum sem lagðar voru fram og bentum á að við þetta myndi fjölbreytni tapast. Hlustað var á rök okkar fyrir þörfinni á að nota allt landið til að ná markmiðum um aukna matvælaframleiðslu. Við fengum mikinn stuðning hjá almenningi fyrir þá skoðun okkar að vilja halda í þessi gildi.“
 
Markmið Stórþingsins var dreifðar byggðir, sjálfbærni og tryggur ­matur. Finnst ykkur vera lögð jafnmikil áhersla á þessa þætti nú sem áður?
Já, þetta eru enn mikilvægir þættir og markmið í Stórþinginu. Ríkisstjórnin notar einnig þessa orðræðu í sínum rökstuðningi þó að okkur finnist það ekki alltaf trúverðugt hjá þeim. Við sjáum einnig að ríkisstjórnin leggur meiri áherslu á að ná árangri ­varðandi kostnað í landbúnaði, gera norskan landbúnað sterkari og tilbúinn til að mæta alþjóðasamkeppni og hún ­óskar einnig eftir auknum útflutningi,“ segir Lars Petter Bartnes, formaður Norges bondelag. 
 
Nautakjöt og egg hækka mikið í verði
Fréttir 13. júní 2025

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði

Samkvæmt verðlagseftirliti ASÍ hefur verðlag á matvöru almennt hækkað ört á síðu...

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni
Fréttir 13. júní 2025

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni

Enginn deilir um það að Donald Trump vann kosningasigur í nóvember 2024 í flestu...

Vorhretið vægara en í fyrra
Fréttir 13. júní 2025

Vorhretið vægara en í fyrra

Tjón varð víða á Norðurlandi í norðanáhlaupi í byrjun júní. Annað árið í röð þur...

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024
Fréttir 13. júní 2025

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024

Heildarframleiðsluvirði landbúnaðarins árið 2024 er áætlað 93 milljarðar sem er ...

Heimsmet í skráningum
Fréttir 12. júní 2025

Heimsmet í skráningum

Hið árlega Reykjavíkurmeistaramót Fáks fer fram nú í vikunni í Víðidalnum. Þetta...

Heildarlög um loftslagsmál
Fréttir 12. júní 2025

Heildarlög um loftslagsmál

Drög að frumvarpi til nýrra heildarlaga um loftslagsmál hefur verið birt í Samrá...

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk
Fréttir 12. júní 2025

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk

Héraðsdómur Suðurlands sýknaði samvinnufélagið Auðhumlu af kröfum einkahlutaféla...

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður
Fréttir 12. júní 2025

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður

Í nýrri skýrslu um svæðisbundinn stuðning í íslenskum landbúnaði er nokkrum mögu...