Eru áhrif koltvísýrings á loftslagið ofmetin?

Viðurkennt er að koltvísýringur (CO2) getur fangað ákveðna tíðni varmaútgeislunar sem berst frá jörðinni. Þessi eiginleiki CO2 hefur verið sannreyndur með tilraunum og því ekki vísindalegur vafi um þetta atriði.

Það er hins vegar töluverð óvissa um afleiðingar sívaxandi magns CO2. Til að spá um áhrifin hafa verið þróuð flókin líkön sem eiga að horfa til fjölmargra þátta. Líkönin virðast samt nær öll hafa ofspáð um hlýnun. Kannski vegna þess að líkönin byggja beinlínis á þeirri forsendu að aukið CO2 valdi aukinni hlýnun. Loftslagið er gríðarlega flókið og óreiðukennt kerfi með marga áhrifaþætti svo sem skýjafar, hafstrauma, eldgos, sólvirkni svo fátt sé nefnt. Það verður því að fara varlega í að byggja stórar ákvarðanir á niðurstöðum loftslagslíkana.

Nýlega hafa birst vísindagreinar þar sem reynt er að svara spurningunni hvort áhrif CO2 í lofthjúpnum séu mettuð. Með mettun er hér átt við að hlutfall CO2 í andrúmslofti verði svo hátt að ekkert af hitaútgeislun jarðar, sem CO2 getur á annað borð fangað, komist út í geim.

Árið 2020 birtu Wijngaarden og Happer niðurstöður sínar á stærðfræðilegri nálgun á eiginleikum CO2 til að finna þetta hlutfall. (Dependence of Earth’s Thermal Radiation on Five Most Abundant Greenhouse Gases). Niðurstaðan bendir til þess að hlutfall koltvísýrings í lofthjúpnum sé nú þegar margfalt hærra en þarf til að grípa alla útgeislun á því tíðnisviði sem um ræðir. Höfundarnir telja jafnframt að þessar niðurstöður séu í samræmi við mælingar gervitungla á varmaútgeislun jarðar.

Árið 2024 birtu Kubicki, Kopczyński og Młyńczak niðurstöður tilraunar til að mæla hve hátt hlutfall CO2 þarf í andrúmslofti til að stöðva varmageislun á því tíðnirófi sem CO2 getur fangað. (Climatic consequences of the process of saturation of radiation absorption in gases). Þeir notuðu varmageislagjafa og pípu með andrúmslofti og breyttu magni CO2 í pípunni meðan þeir mældu hve mikið af varmageislun komst í gegn. Niðurstöður þeirra gefa einnig til kynna að núverandi hlutfall CO2 í lofthjúpnum sé verulega hærra en þarf til mettunar.

Sé það tilfellið að mettun CO2 hafi löngu verið náð, er ljóst að frekari aukning á þessari lofttegund getur ekki leitt til meiri hlýnunar á loftslagi. Þá þarf að endurskoða þá kostnaðarsömu stefnu sem íslensk stjórnvöld hafa tekið upp í loftslagsmálum. Nóg er af öðrum krefjandi viðfangsefnum þar sem ekki ríkir vafi um ávinning. Þar nægir að nefna eflingu innviða, draga úr raunverulegri mengun og efla viðnámsþrótt samfélagsins gegn hvers kyns áföllum, jarðhræringum, plágum og illviðrum.

Engin þjóð er komin lengra en Ísland í orkuskiptum. Á meðan aðrar þjóðir nálgast okkar árangur í því efni ættu stjórnvöld fremur að hlúa að því sem eykur hagsæld, frelsi og öryggi fólksins í landinu. Að lokum má nefna að þótt Ísland næði öllum loftslagsmarkmiðum stjórnvalda á morgun myndu áhrifin á loftslagið vera ómælanlega lítil, alveg óháð því hvort áhrif CO2 eru mettuð eða ekki.