Vínbruggun í Húnaþingi í gerjun
Á Hvammstanga er verið að þróa framleiðslu á íslensku víni. Rabarbarafreyðivínið Hret er áætlað á innlendan markað árið 2026.
Forsvarsmenn Hrets víngerðar vinna um þessar mundir að þróun á íslensku freyði- og ávaxtavíni. Markmiðið er að þróa farsælt vörumerki með áherslu á íslenskan uppruna en á alþjóðlegum markaði. Byrjað verður á rannsóknum og þróun á rabarbara-freyðivíni, sem leggur grunninn að vörulínunni. Forsvarsmenn Hrets stefna að sjálfbærri hráefnaöflun frá íslenskum bændum og tínslufólki. Fyrstu skrefin fela í sér uppsetningu framleiðslu, smáprófanir og stefnumótandi markaðssetningu. Verkefnið fékk nýlega tæpar 4,4 milljónir króna úr Uppbyggingarsjóði Norðvesturlands.
Úr staðbundnum hráefnum
Hrund Jóhannsdóttir og Greta Clough eru konurnar á bak við Hret víngerð. „Við Greta fengum hugmyndina eitt sumarkvöld þegar við sátum saman með vínglas í hönd,“ segir Hrund um tilurð verkefnisins. „Við ræddum hvað það væri spennandi að framleiða eigið vín, en þar sem vínviður þrífst illa á Íslandi veltum við því fyrir okkur hvort hægt væri að brugga vín úr einhverju öðru. Fyrsta hráefnið sem okkur datt í hug var rabarbari, og eftir nokkra rannsóknarvinnu komumst við að því að rabarbarafreyðivín er þegar framleitt í Lettlandi og Eistlandi. Þegar við smökkuðum svipaða vöru vissum við að þetta var leiðin sem við vildum fara – og þá var ekki aftur snúið,“ útskýrir hún.
Markmiðið er því að koma á fót örvíngerð (micro winery) í Húnaþingi vestra, sem sérhæfi sig í freyðivínum og ávaxtavínum úr staðbundnum hráefnum. „Hret einsetur sér að framleiða hágæða íslensk freyðivín og ávaxtavín með áherslu á íslensk hráefni eins og rabarbara, þang, blóðberg, túnfífla og bláber. Vínin okkar verða hönnuð til að fagna gleðistundum, samveru, kvenleika og vináttu og bjóða fólki að njóta einstaks bragðs íslenskrar náttúru í hverjum sopa. Fyrsta varan sem við munum setja á markað er freyðivín úr rabarbara,“ segir Hrund. Vínið á að bera nafnið Hret.
Áhugi á svæðisbundinni vínframleiðslu
Um það hvort þær telji vera markað innanlands fyrir íslenskt vín segir Hrund svo vera. „Við sjáum tækifæri til þess að festa okkur í sessi sem framleiðendur hágæða freyðivíns og ávaxtavíns, með nýtingu hráefna úr íslenskri náttúru. Á Norðurlöndunum fer áhugi á svæðisbundinni vínframleiðslu vaxandi, og með aukinni eftirspurn eftir handverksframleiddum og staðbundnum drykkjum, bæði innanlands og á alþjóðamarkaði sjáum við mikla vaxtarmöguleika fyrir íslenska vínframleiðslu,“ segir hún. Þær hafi stóra drauma og metnaðarfull áform og voni að útflutningur verði möguleiki í framtíðinni.
Hret fékk fyrst styrk frá Atvinnumálum kvenna til að gera viðskiptaáætlun og framkvæma fýsileikakönnun á hugmyndinni. Sá stuðningur skipti sköpum, að sögn Hrundar, þar sem hann hjálpaði þeim að móta skýra stefnu og vinna markvisst að þróun verkefnisins. „Það lagði grunninn að því hvar við erum í dag og gerði okkur kleift að halda áfram með hugmyndina,“ bætir hún við.
Þekkingar aflað erlendis
„Við höfum lokið viðskiptaáætlun og erum nú í miðri vöruþróun, þar sem við prófum og fínpússum uppskriftir,“ segir Hrund, aðspurð um hvar verkefnið sé statt núna. „Nýlega fórum við til Englands og tókum þátt í námskeiði um freyðivínsframleiðslu við Landbúnaðarháskólann í Plumpton. Í lok febrúar munum við svo heimsækja rabarbarafreyðivíns-framleiðendur í Lettlandi og Eistlandi til að afla frekari þekkingar og innsýnar. Verkefnið er enn á frumstigi, enda er þetta langt og vandasamt ferli. Það tekur tíma að búa til gott freyðivín, og okkur er mikilvægt að skapa vandaða hágæða vöru,“ segir hún.
Eins og staðan sé núna þurfi þær Greta að ljúka vöruþróunarferlinu og finna hentugt húsnæði í Húnaþingi vestra þar sem brugga á vínið.
Drjúgan tíma tekur að búa til freyðivín, þar sem það þarf að fara í gegnum annað stig gerjunar. Áætlað er að fyrsta framleiðsla komi á markað árið 2026. „Við stefnum á að gera létt rabarbarafreyðivín með ríkri ávaxtalykt og fersku, þurru eftirbragði. Það ætti að henta vel sem fordrykkur eða með góðri máltíð,“ segir Hrund enn fremur.
Báðar frumkvöðlar
Þær Hrund og Greta koma úr ólíkum áttum en eiga það sameiginlegt að vera frumkvöðlar á sínum sviðum. Greta er menntuð leikkona, listrænn stjórnandi í sviðslistum og stofnandi brúðuleikhússins Handbendis. Á unglingsárum fjármagnaði hún háskólanám sitt með því að reka límonaðistand á bændamörkuðum í Bandaríkjunum. Hrund er ferðamálafræðingur og rekur veitingastaðinn Sjávarborg á Hvammstanga. Hún hefur starfað í ferðaþjónustu frá unglingsaldri og hefur mikla reynslu af rekstri og framleiðslu veitinga.
