Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Betrumbættur jarðvegur
Utan úr heimi 4. september 2023

Betrumbættur jarðvegur

Höfundur: Sigrún Pétursdóttir

Endurnýjandi landbúnaður, eða eins og það útleggst á frummálinu, „regenerative farming“, er sívinsælli í umræðunni enda m.a. talinn afar jarðvegsbætandi.

Á fréttasíðu The Guardian nú um miðjan mánuð segir frá stöllunum og umhverfisverndarsinnunum Francescu Cooper og Hollie Fallick sem reka saman bæinn Nunwell. Þeirra markmið er að næra náttúruna í kringum sig hið allra helsta, enda telja þær beint samband milli heilsu jarðvegs, mannfólks og dýra.

Grunnreglur endurnýjunar

Hugmyndin er sú að með því að fylgja grunnreglum endurnýjunar – að hrófla sem minnst við jarðveginum, halda honum þöktum gróðri, viðhalda þannig lifandi rótum, rækta fjölbreytt úrval jurta og grænmetis auk þess að nota beitardýr – að þannig sé hægt að endurnýja úr sér gengna og næringarsnauða jarðvegi og framleiða næringarríkari fæðu.

Þessi hugmynd virðist kveikja í fleirum en þeim ofannefndu. Er talið að margir þeirra bænda sem áður hafa stundað hefðbundinn búskap séu smátt og smátt að tileinka sér einhverjar grunnreglnanna og má nú sjá – víðar en áður – kjúklinga gogga í jarðveg samhliða kúm og gæða sér á grænkáli og baunum samhliða svínum. Við slíkar aðstæður er um þekjuræktun að ræða og fjölbreytni í plöntuvali ætluð til þess að auka næringarefni í jarðveginum.

Jákvæð viðbrögð víða

Skriðþungi hreyfingarinnar virðist vera óstöðvandi. Í ESB tóku umbætur á CAP ( Common Agricultural Policy eða Sameiginleg landbúnaðarstefna Evrópusambandsins) gildi í janúar, með Farm to Fork-stefnu sambandsins sem miðar að því að draga úr áburðarnotkun um 20%. Einnig er áætlað að helminga notkun skordýraeiturs og þá í kjölfarið tap næringarefna í jarðvegi. (Farm to Fork-stefnan miðar að því að flýta fyrir umskiptum okkar yfir í sjálfbært matvælakerfi sem ætti að hafa hlutlaus eða jákvæð umhverfisáhrif, hjálpa til við að draga úr loftslagsbreytingum og laga sig að áhrifum þeirra auk þess að auka líffræðilega fjölbreytni.)

Á síðasta ári skiptu stjórnvöld í Bretlandi út styrkjum undir merkjum CAP – sem byggðust á magni (ATH) ræktaðs lands – út fyrir umhverfisverndargreiðslur sem verðlauna aðgerðir sem vernda umhverfið. Skotland tekur svo skrefið heldur lengra en þar miðar landbúnaðarsýn ríkisstjórnarinnar að því að landið verði „alheimsleiðtogi í sjálfbærum og endurnýjanlegum landbúnaði“. Hvorki meira né minna.

Skiptar skoðanir

Rannsóknir voru gerðar á ágæti stefnu endurnýjandi landbúnaðar árið 2018, sem leiddi í ljós að þeir sem fylgdu henni hvað helst höfðu upp úr krafsinu u.þ.b. 30 % minni uppskeru, en þó jókst arður þeirra um tæp 80%. Komið hefur í ljós að eldsneytisnotkun hafi minnkað um vel rúman helming, kostnaður vegna eiturefna til að ráða við illgresi og sveppi um jafnvel allt að 70% og voru bændur sammála um að fleiri krónur kæmu í vasann en áður.

Ekki eru þó allir jafnhrifnir af hugmyndinni, en í grein The Guardian kemur fram að umhverfissinni nokkur, George Monbiot, vísaði í síðasta mánuði alfarið á bug þeirri fullyrðingu að stýrð beit búfjár gæti hjálpað til við að draga úr áhrifum loftslagsvandans.

Telur hann frekar að skipta ætti út landbúnaði fyrir verksmiðjur sem rækta mat í rannsóknarstofum úr örverum og vatni með nákvæmni gerjun – á þeim forsendum að „smábúskapur“ eins og hann kallar stefnu endurnýjandi landbúnaðar, muni ekki framleiða nægan mat.

Þeir sem aðhyllast hreyfinguna hins vegar koma með þau mótrök að vel sé hægt að ná fæðuöryggi ef betri stjórn færi á bæði búskap og matarvenjum – en samkvæmt skýrslu Sameinuðu þjóðanna árið 2021 fer þriðjungur matar til spillis á
heimsvísu.

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...