Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Þorsteinn Bergsson, fyrrverandi sauðfjárbóndi við Héraðsflóa og núverandi dýraeftirlitsmaður MAST.
Þorsteinn Bergsson, fyrrverandi sauðfjárbóndi við Héraðsflóa og núverandi dýraeftirlitsmaður MAST.
Fréttir 9. febrúar 2018

Óstand á fjallskilum vegna fækkunar sauðfjárbænda

Höfundur: Vilmundur Hansen

Fjölda fjár hefur verið smalað til byggða á Austurlandi eftir áramót. Greinilegt er að fjallskil eru ekki í lagi þegar fjöldi fjár sem rekið er á afréttir á vorin skilar sér ekki við smölun að hausti.

Bent hefur verið á að fækkun sauðfjárbænda er víða það mikil að erfitt er að manna göngur við fjallskil á haustin.

Þorsteinn Bergsson, fyrrverandi sauðfjárbóndi við Héraðsflóa og núverandi dýraeftirlitsmaður MAST, sagði í samtali við Bændablaðið að ein af ástæðunum fyrir þessu væri að fólki hefði fækkað í sveitum, þannig að ekki er hægt að smala eins stór svæði í einu lagi og áður var. Þá þarf að skipta svæðunum upp og smala þau á lengri tíma, sem eykur líkur á að eitthvað verði eftir.

„Ástandið er svipað á nánast öllu Austurlandi. Ég hef heyrt um manneklu við smölun á Vopnafirði, í Fljótsdal, Loðmundarfirði og Seyðisfirði og einnig á Suðurfjörðunum frá Berufirði og suður úr til Hornafjarðar. Það er því víða á Austurlandi sem smalamennskur geta verið geypilega erfiðar.“

Fé bjargað af fjalli eftir hrakninga fyrir nokkrum árum. 

Ábyrgðin hjá sveitarfélögunum

Að sögn Þorsteins er löngu tímabært að taka á málinu og finna einhvers konar lausn á því.
„Eins og staðan er í dag er þetta ófremdarástand. Samkvæmt lögum um fjallskil, eins og þau eru í dag, liggur ábyrgðin hjá sveitarfélögunum og mjög misjafnt hvernig þau standa undir þeirri ábyrgð og hvað þau hafa mikinn áhuga á því.“

Fé í afgirtum hólfum

Komið hefur upp sú hugmynd að settar verði reglur um sauðfjárhald sem fela í sér að bændur sem ekki geti framvísað lista að vori yfir nauðsynlegan fjölda leitarmanna fyrir viðkomandi svæði næsta haust, verði bannað að reka á fjall og gert skylt að hafa sitt fé í afgirtum beitarhólfum til að forðast svona vandræði.

Þorsteinn vill ekki tjá sig um hvort sú hugmynd sé raunhæf en segir að sums staðar á landinu sé búið að koma smölun þannig fyrir að það séu ekki endilega bændur sem smala.

„Það geta verið björgunarsveitir eða sérstök félög eins og í Svarfaðardal þar sem er gangnamannafélag sem sér um fjallskil á haustin. Það má því segja að þar sé búið að útvista smöluninni.“

Misgott ástand á eftirlegufénu

Að sögn Þorsteins hefur hann ekki á hraðbergi hversu margt fé hefur verið að heimtast á Austurlandi frá því eftir leitir í haust en hann segist hafa heyrt að í Fljótsdal séu það um tvö hundruð eftir áramót.

„Í Fljótsdal er mikið um skóga sem erfitt er að ná fénu úr. Þar hefur féð það gott og er því ekki að hrekjast heim vegna þess að það sé illa haldið. Annars staðar eru aðstæður fjárins verri, það er kannski að lokast af í fönnum til fjalla og þá þarf að bjarga því af fjalli. Auk þess að valda bændum og öðrum landsmönnum áhyggjum af skepnunum geta þessi slöku fjallskil einnig valdið talsverðu fjárhagslegu tjóni.“

Vörður staðinn um lífríki Látrabjargs
Fréttir 1. nóvember 2024

Vörður staðinn um lífríki Látrabjargs

Staðfest hefur verið stjórnunar- og verndaráætlun fyrir Látrabjarg. Markmið henn...

Vindorkugarður á borð Skipulagsstofnunar
Fréttir 1. nóvember 2024

Vindorkugarður á borð Skipulagsstofnunar

Skipulagsstofnun birti þann 18. október til umsagnar matsáætlun fyrir mat á umhv...

Verður forstjóri til áramóta
Fréttir 31. október 2024

Verður forstjóri til áramóta

Auður H. Ingólfsdóttir, sem gegnt hefur starfi sviðsstjóra loftslagsmála og hrin...

Samvinna ungra bænda
Fréttir 31. október 2024

Samvinna ungra bænda

Stjórnir ungbændahreyfinga á öllum Norðurlöndunum eiga í stöðugum samskiptum til...

Vilja reisa mannvirki
Fréttir 30. október 2024

Vilja reisa mannvirki

Linde Gas ehf. hefur óskað eftir deiliskipulagsbreytingu á lóð sinni á Hæðarenda...

Vegurinn áfram mun ráðast af nýliðun og nýsköpun
Fréttir 30. október 2024

Vegurinn áfram mun ráðast af nýliðun og nýsköpun

Nýliðun, afkomutrygging, nýsköpun, fæðuöryggi og umhverfismál voru efst á baugi ...

Leitað að verndandi arfgerð
Fréttir 30. október 2024

Leitað að verndandi arfgerð

Sýni úr 225 geitum hafa verið raðgreind en enn ekki fundist arfgerð með mótstöðu...

Útrunnið hráefni til diskósúpugerðar
Fréttir 29. október 2024

Útrunnið hráefni til diskósúpugerðar

Slow Food Reykjavík hélt hátíð í garðskála Grasagarðs Reykjavíkur dagana 18. og ...