Örfá atriði um nautgriparækt í Hollandi
Höfundur: Jón Viðar Jónmundsson
Nokkur skemmtileg atriði koma fram um nautgriparækt í Holllandi í grein eftir tvo danska landbúnaðarstúdenta sem þangað fóru í námsferð.
Það sem vakti mesta athygli þeirra í ræktunarstarfinu var ofuráhersla þeirra á endingu kúnna. Þrátt fyrir að meðalendingartími holllensku kúnna sé verulega lengri en gerist í Danmörku þá leggja Holllendingarnir megináherslu á að geta aukið endingu kúnna enn umtalsvert. Ein meginástæða þessa er sú að í holllenskum landbúnaði hefur verið lagður á fosfórskattur. Í sambandi við það skiptir verulegu máli að geta dregið úr umfangi á uppeldi gripa sökum þess hve fosfórþörfin er mikil í uppvexti ungviðis. Önnur auðskilin rök þeirra voru að benda á að það eru fullorðnu kýrnar sem skapa tekjurnar, kvígurnar eru aðeins útgjaldaliður á meðan þær eru í uppeldi. Einnig leggja þeir áherslu á að hagkvæmara væri að gefa fullorðnu kúnni eitt eða tvö auka tækifæri til að festa fang en farga henni og taka inn kvígu í staðinn fyrir fullorðnu kúna.
Ræktunarmarkmiðin hjá kúabændum í Holllandi eru skýr. Hagkvæmar kýr með tilliti til fóðurnotkunar og endingar (æviframleiðsla). Kýrnar eiga að vera hraustar og vandamálalausar. Þau nefna að þeir reikna fjöldann allan af undireinkunnum fyrir einstaka eiginleika líkt og gert er hér. Í sambandi við viðhald kúastofnsins hafi fátt gefist betur heldur en listar í skýrsluhaldinu þar sem fyrir hvert bú er listaðar undireinkunnar allra kúa sem tilheyra besta fjórðungi kúnna á búinu og á móti tilsvarandi fyrir lakasta fjórðunginn. Þannig sjái hvert bú á svipstundu hvaða eiginleikar skipti mestu máli á viðkomandi búi og hverjir hafa lítil eða engin áhrif og má því horfa framhjá í valinu.
Fyrir tæpum tveim áratugum var hér á landi mikil umræða um mögulegan innflutning á nýju mjólkurkúakyni. Eitt af vopnum þeirra sem börðust gegn innflutningi þá var ákveðin sérstaða í gerð vissra mjólkurpróteina sem hafði komið fram í nýlegum rannsóknum á vegum Norræna genbankans á þeim tíma. Eitthvað reyndi ég að malda í móinn um að þetta væru fremur haldlítil rök vegna þess að kallaði markaður eftir slíkum breytingum mundu þær gerast í kúakynjum út um heim vegna þess að hér væri aðeins um einfaldar erfðir að ræða. Þetta hefur þegar gerst að einhverju marki á svæðum á Nýja-Sjálandi, Ástralíu og Bretlandi. Núna í mjólkurverðskreppunni sjá Holllendingar þetta sem eitt af mögulegum markaðssóknarfærum. Umræðan er ekki alveg á sömu nótum og hér var. Í ljós er komið að fólk með laktósaóþol þolir mjólk með víkjandi arfgerð af beta kaseini. Til viðbótar halda ýmsir fram að slík mjólk sé að ýmsu öðru leyti hollari. Þarna sjá Hollendingarnir sóknarfæri á markaði og stefna að því að breyta kúnum á þennan veg á tveim kynslóðum að mestu.
Hvað hafa stríðsmenn íslensku kýrinnar gert síðustu tvo áratugi. Ég held setið með hendur í vösum. Þessar arfgerðir hafa ekki síðan þá mér vitanlega verið greindar hér á landi. Ég held að ekki þyrfti meira en að tveir eða þrír af bestu nautsfeðrunum á þessu tímabili hafi óvart verið með óheppilega arfgerð til að mælast mundi að íslenska kýrin mögulega stæði orðið mjög illa í slíkum samanburði væri hann gerður nú.
Ég verð að játa að það hvarflar að mér að raunverulegur áhugi hafi ekki verið mjög sterkur í málflutningi allra forðum daga.
