Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Bráðið úr.
Bráðið úr.
Mynd / Salvador Dali, 1954.
Skoðun 14. ágúst 2018

Öndum inn, öndum út

Höfundur: Tjörvi Bjarnason
Í fréttum er það helst að sauðfjárbændur stíma í samningaviðræður við ríkisvaldið um endurskoðun á sínum búvörusamningi. Mikil umræða hefur verið um starfskjör sauðfjárbænda síðustu ár og staðan virðist síst fara batnandi. Nú er enn eitt haustið að nálgast þegar reiptog bænda og sláturhúsa hefst um skilaverð. Fátt virðist benda til mikils afkomubata hjá þeim fyrrnefndu á næstu mánuðum. Afurðastöðvarnar kveinka sér og ný skýrsla ráðgjafarfyrirtækisins KPMG sýnir að afkoma þeirra er síst vænlegri. Nýlegar fregnir af verðhækkunum á matvörumarkaði koma ekki alveg á óvart. Það er einhver undirliggjandi ólga og þrátt fyrir góðærið virðast blikur á lofti. Hundruð kjarasamninga á vinnumarkaði losna í vetur og margir hópar telja sig hafa borið skarðan hlut frá borði. Risavaxnar launahækkanir sem Kjararáð hefur skammtað „sínu fólki“ síðustu misseri eru ekki gleymdar. Það er eðlilegt að launafólk vísi í þær í þeirri baráttu sem fram undan er.
 
Hugmyndir endurskoðunarnefndar búvörusamninga eru athyglisverðar og verða vonandi ræddar í þaula við samningaborðið. Báðir aðilar bera mikla ábyrgð og það eru sameiginlegir hagsmunir að leita lausna hratt og vel. Það gengur ekki að teygja lopann líkt og gerðist í fyrra þegar bændur voru komnir í göngur, ríkisstjórnin sprakk og allt fór í hnút. En róttækar hugmyndir verður að ræða og það þarf kjark til að breyta hlutunum.
 
En hvað geta neytendur gert til að leggjast á árarnar með bændum? Þeir hafa sýnt að þeim er ekki sama um örlög stéttarinnar. Nýleg umfjöllun og áhugi á fyrirkomulagi viðskipta með bújarðir sýnir að fólk vill áfram reka landbúnað á Íslandi. Kaupum íslenskar búvörur og ýtum þannig undir matvælaframleiðslu í landinu. Hugsum um kolefnisfótsporið, litla lyfjanotkun, dýravelferð og atvinnu fólks þegar við kaupum í matinn. Biðjum kokkana í mötuneytinu að velja íslenskt og spyrjum þjónana á veitingastöðunum hvaðan steikin kemur eða hráefnið í hamborgarann er fengið. Eru stórmarkaðirnir að standa sig í að merkja hvaðan allt grænmetið er ættað og eru íslenskar vörur aðgengilegar í búðunum? Neytendur geta haft mikil áhrif ef þeir vilja.
 
Fram undan er starf samningahópa bænda og ríkisvaldsins við samningaborðið. Leyfum þeim að vinna sína vinnu. Látum ekki hælbíta og aftursætisbílstjóra, sem telja sig allt vita og geta betur, afvegaleiða umræðuna. Það hefur enginn ennþá bent á töfralausnina enda er hún ekki til. Í tímabundnum erfiðleikum er nauðsynlegt að hafa sýn og finna lausnir út úr vandanum. Í sauðfjárræktinni hafa bændur borið gæfu til þess á síðustu árum að móta stefnu og ræða nýjar hugmyndir. Að mörgu leyti hafa erfiðleikarnir þjappað mönnum saman og dæmi eru um nýjar leiðir sem hafa þegar skilað árangri. Þar má nefna aukna vöruþróun, meiri rekjanleika, nýja veitingastaði sem bjóða eingöngu upp á lambakjöt og fleiri veitingamenn sem hafa ákveðið að halda uppi merkjum íslenska lambakjötsins. Sú vinna sem markaðsstofan Icelandic Lamb hefur ráðist í er metnaðarfull og í fyrsta sinn er unnið með eitt vörumerki og mörkuð langtímastefna í markaðsmálum. Nokkur árangur hefur nú þegar náðst í að auka sölu á lambakjöti til ferðamanna, úrval hefur aukist og vöruþróun er á blússandi siglingu. Útflutningur á vissa markaði gengur vel en betur má ef duga skal. Þegar til lengri tíma er litið er útlitið ekki svo dökkt. Í heimi þar sem stöðugt þarf meiri mat og þurrkar og óáran herja á gamalgróin landbúnaðarsvæði verður sífellt verðmætara að eiga heilbrigða búfjárstofna, nægt land og bændur sem kunna til verka. Eins og við eigum hér á Íslandi. 
 
Upphækkuð matjurtabeð hafa slegið í gegn á Akureyri
Fréttir 23. júní 2025

Upphækkuð matjurtabeð hafa slegið í gegn á Akureyri

Í gömlu ræktunarstöðinni við Krókeyri á Akureyri eru matjurtagarðar bæjarins þar...

Aukinn útflutningur á reiðhestum
Fréttir 23. júní 2025

Aukinn útflutningur á reiðhestum

Útflutningur á hrossum sveiflast nokkuð milli ára en samkvæmt gögnum Hagstofunna...

Forvarnir gegn hófsperru verði hluti af ábyrgu hestahaldi
Fréttir 20. júní 2025

Forvarnir gegn hófsperru verði hluti af ábyrgu hestahaldi

Hófsperra er kvalafullur sjúkdómur í hrossum sem sífellt er að verða algengari h...

Eyjalín sópaði að sér verðlaunum á Skeifudeginum
Fréttir 20. júní 2025

Eyjalín sópaði að sér verðlaunum á Skeifudeginum

Skeifudagurinn fór fram í blíðskaparveðri sumardaginn fyrsta á Hvanneyri þar sem...

Lítill vöxtur í kjötframleiðslu á tólf mánaða tímabili
Fréttir 19. júní 2025

Lítill vöxtur í kjötframleiðslu á tólf mánaða tímabili

Samkvæmt nýlegum gögnum Hagstofu Íslands var heildarkjötframleiðsla nú í apríl á...

Spornar gegn dvöl fólks á hættusvæðum ofanflóða
Fréttir 19. júní 2025

Spornar gegn dvöl fólks á hættusvæðum ofanflóða

Næsta haust mun Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orkuog loftslagsráðherra, mæ...

Pikkoló færir kaupmanninn aftur á hornið
Fréttir 19. júní 2025

Pikkoló færir kaupmanninn aftur á hornið

Á fimm stöðum á höfuðborgarsvæðinu má sjá lítil viðarhús merkt Pikkoló sem er ís...

Einkunnamet slegin á vorsýningum
Fréttir 19. júní 2025

Einkunnamet slegin á vorsýningum

Glæsileg kynbótahross hafa hlotið háar einkunnir og eftirtekt fyrir framgöngu sí...