Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Starfsemi RML – Annar hluti
Lesendarýni 11. ágúst 2022

Starfsemi RML – Annar hluti

Höfundur: Karvel Karvelsson, framkvæmdarstjóri RML.

Í síðasta Bændablaði fjallaði ég almennt um rekstur RML, en starfsemin er gríðarlega fjölbreytt og því ekki hægt að gera henni skil í stuttri grein.

Karvel Karvelsson.

Ég mun því fara yfir einstaka fagsvið og verkefni í næstu greinum hér í Bændablaðinu. Í þessari grein verður fjallað um fagsvið búfjáræktar og þjónustu en tvo fagsvið eru í fyrirtækinu auk fjármála og tæknisviðs. Þrátt fyrir að fyrirtækinu sé sviðskipt þá er það einungis til hagræðingar stjórnunarlega séð en starfsfólk vinnur iðulega þvert á svið í sinnu vinnu.

Á búfjárræktar- og þjónustusviði eru stærstu verkefni tengd ræktunarstarfi, þjónustu við skýrsluhaldskerfin og ýmis verkefni því tengd. Grunnurinn liggur í þeim lögbundnu verkefnum sem snúa að ræktun íslensku búfjárkynjanna og eru að stórum hluta unnin af framlögum rammasamnings en þeim fylgja einnig tengd verkefni sem snúa að ráðgjöf og þjónustu við einstaklinga í tengslum við ræktunarstarfið.

Gagnasöfnun

Gagnasöfnun er grundvöllur ræktunarstarfsins. Gögnin sem liggja til grundvallar ræktunarstarfi í íslensku búfjárkynjunum koma annars vegar inn frá búfjáreigendum sjálfum í gegnum afurðaskýrsluhald og hins vegar með búfjárdómum sem eru framkvæmdir á vegum RML.

Í nautgriparækt eru dómar á kvígum á fyrsta mjaltaskeiði veigamikill hluti afkvæmadóma þeirra nauta sem koma til greina til framhaldsnotkunar og árlega skoðar starfsfólk RML á milli sex og sjö þúsund kvígur. Mikilvægast er að ná nægilegum fjölda kvígna undan óreyndum nautum til að ná ásættanlegu öryggi á byggingareiginleika sem skipta máli í ræktunarstarfinu. Kvíguskoðanir eru fjármagnaðar af nautgriparæktarsamning en 3% af þeim lið sem ætlað er til kynbótastarfs er ætlað til þessara skoðana, eða tæpar sjö milljónir.

Í hrossarækt eru kynbótadómar grundvöllurinn að útreikningum kynbótamats. Árlega dæmir starfsfólk RML og/eða verktakar á okkar vegum um um fjórtán hundruð hross en það segir þó ekki alla söguna því ræktunarstarf íslenska hestsins hefur þá sérstöðu að það er alþjóðlegt verkefni þar sem RML er í góðu samstarfi við FEIF, bæði hvað varðar samræmda kynbótadóma á íslenskum hrossum, burtséð frá því í hvaða landi þau koma til dóms en ekki síður hvað varðar rekstur og þjónustu Worldfengs sem er í eigu Bændasamtakanna en forritaður, rekinn og þjónustaður af RML í samstarfi við FEIF.

Búfjárdómar í sauðfjárrækt eru einnig stórt verkefni. Á hverju hausti dæmir og sónarskoðar starfsfólk RML og verktakar á milli sextíu og sjötíu þúsund lömb um allt land. Fyrst og fremst gegna lambadómar því hlutverki að aðstoða sauðfjárbændur annars vegar við ásetningsval og hins vegar að skera úr um hvaða lambafeður séu bestir til framræktunar á búinu í gegnum afkvæmarannsóknir en um leið gefa dómar á lömbum okkur mikilvægar viðbótarupplýsingar um sameiginlega ræktunargripi sem eru þeir hrútar sem eru í boði til sæðinga í hvert sinn.

Reglulegir kynbótaútreikningar í nautgriparækt, sauðfjárrækt og hrossarækt byggja á áðurnefndum gögnum sem koma inn í gegnum afurðaskýrsluhald annars vegar og búfjárdóma hins vegar. Útreikningar kynbótamats í íslenskum búfjárkynjum byggja á BLUP aðferðafræðinni sem innleidd hefur verið inn í ræktunarstarf hérlendis. Á þeim grunni byggjum við en mikilvægt er að við séum meðvituð um bestu mögulegu aðferðafræði og rannsóknir hverju sinni.

Ráðgjöf

Gott dæmi um þróun í ræktunarstarfi er það sem hefur átt sér stað í nautgriparæktinni síðustu ár, mat á hagrænu vægi eiginleika, innleiðing mælidagalíkans og einkunn fyrir frjósemi sem byggir á sæðingagögnum er gott dæmi um slíkt. Metnaðarfullt verkefni er snýr að innleiðingu erfðamengisúrvals í nautgriparækt mun án efa vera fordæmi fyrir aðrar samsvarandi verkefnum í öðrum búgreinum..

Erfðatækni gegnir stóru hlutverki í kynbótastarfi nútímans þar sem greining á erfðamengi gripa spilar stórt hlutverk. Stórt og mikilvægt skref var tekið með samningi við Matís um erfðagreiningar í nautgriparækt sem einfaldar alla umgjörð um innleiðingu erfðamengisúrvals í nautgriparækt. Erfðagreiningar í sauðfjárrækt og hrossarækt skila einnig mikilvægum upplýsingum inn í ræktunarstarfið og í því samhengi má nefna greiningar á skeiðgeni í hrossarækt og stór verkefni varðandi greiningar á næmi fyrir riðusmiti í íslenska sauðfjárstofninum sem nú er í framkvæmd og unnið að því hörðum höndum að koma þeim upplýsingum inn í ræktunarstarfið.

Ráðgjöf tengdri búfjárrækt og þjónustu felst í ráðgjöf tengdu ræktunarstarfi og bústjórnarlegum þáttum. Búgreinar sem byggja á innflutningi erfðaefnis og eru þar með ekki með sérstakt miðlægt utanumhald um ræktunina eru ekki mikið að óska eftir ráðgjöf en engu að síður reynum við að sinna þeim greinum eins og hægt er. Þjónusta við bændur er mjög mikið tengt kynbótastarfinu og skýrsluhaldinu og árlega svörum við þúsundum fyrirspurna í gegnum síma eða tölvupóst, ásamt því að aðstoða bændur við skýrsluhaldskerfin eða skráningar í tengslum við eftirlits- og greiðslukerfi stjórnvalda. Upplýsingar um ráðgjöf má sjá á heimasíðu okkar, www.rml.is, ásamt því að ráðunautar RML eru ávallt til viðtals, hvort sem um er að ræða i gegnum síma eða á starfsstöðvum RML.

Við og sauðkindin
Lesendarýni 28. mars 2024

Við og sauðkindin

Sauðkindin hefur verið hluti af menningu okkar og gaf okkur margt af því sem þur...

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“
Lesendarýni 27. mars 2024

„Stórborgarelítan hefur hunsað bændur of lengi“

Þannig mæltist Camillu Cavendish, dálkahöfundi Financial Times (FT), þann 24. fe...

Landbúnaðarandúð
Lesendarýni 26. mars 2024

Landbúnaðarandúð

Fjölþátta ógnir steðja að íslenskri matvælaframleiðslu sem þó koma flestar úr sö...

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting
Lesendarýni 25. mars 2024

Bændur, norskir víkingar og sjálfbær landnýting

Eins langt aftur og Íslandssagan nær hefur landnýting og búskapur verið órofa he...

Girðingar meðfram vegum
Lesendarýni 25. mars 2024

Girðingar meðfram vegum

Oft eru gáfulegar umræður við kaffiborð í sveitum og þá sérstaklega ef kaffið er...

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?
Lesendarýni 20. mars 2024

Hvernig stóð á kúfi dauðsfalla eftir að veiran var að mestu horfin?

Mikill fjöldi ótímabærra dauðsfalla á síðustu misserum hefur ekki farið fram hjá...

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker
Lesendarýni 14. mars 2024

Þjóðlendukröfur í eyjar og sker

Óbyggðanefnd tók til meðferðarsvæði 12, með því að fjármálaráðuneytinu var tilky...

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?
Lesendarýni 13. mars 2024

Eignaupptaka í nafni sjálfbærrar landnýtingar?

Í Samráðsgátt stjórnvalda lágu fyrir skemmstu til umsagnar drög að reglugerð um ...