Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
Þótt trén í austurhluta Bandaríkjunum séu sem heild lögð á flótta undan hlýnandi loftslagi, þá er staðan kannski ekki enn orðin jafn dramatísk og hjá Treebeard (Fangorn) trénu  í kvikmynd  Time Warner kvikmyndafyrirtækisins, Lord of the Rings, eftir sögu
Þótt trén í austurhluta Bandaríkjunum séu sem heild lögð á flótta undan hlýnandi loftslagi, þá er staðan kannski ekki enn orðin jafn dramatísk og hjá Treebeard (Fangorn) trénu í kvikmynd Time Warner kvikmyndafyrirtækisins, Lord of the Rings, eftir sögu
Fréttir 1. júní 2017

Trén leggja á flótta undan hlýnandi loftslagi

Höfundur: Hörður Kristjánsson
Ný rannsókn á samfélagi trjáa í norðausturhluta Bandaríkjanna hefur vakið athygli vistfræðinga. Skógarþekjan hefur undanfarna þrjá áratugi verið að þoka sér vestur á bóginn, að talið er vegna loftslagsbreytinga. Þessi stefna skógarins er þó að stærstum hluta þvert á það sem vistfræðingar töldu að myndi gerast.
 
Þetta kort sýnir í hvaða átt skógarmiðjan í austurhluta Bandaríkjanna er að færast. Mynd / Atlantic Media Company
 
Sem afleiðing loftslagshlýnunar þá hafa vistfræðingar talið að norðlægar trjátegundir myndu hörfa undan hlýnun loftslags í norðurátt, inn á kaldari búsvæði. Ný rannsókn sem kynnt var í Science Advances á miðvikudag í síðustu viku hefur þó leitt í ljós að þessi þróun hófst fyrir þrem áratugum, en á nokkuð annan hátt en búist var við. Norðlægu trjátegundirnar hafa nefnilega að verulegum hluta tekið stefnuna til vesturs. 
 
Þrír fjórðu hlutar algengra tegunda stefna til vesturs
 
Um þrír fjórðu hlutar trjátegunda sem algengar eru í skógum í austanverðum Bandaríkjunum, þar á meðal hvítar eikur (white oaks), hlynur (sugar maples) og hinn sígræni ameríski kristsþyrnir (American hollies - Ilex opaca), hafa flutt þungamiðju kjörlendis síns í vesturátt. Meira en helmingur þeirra tegunda sem rannsakaður var höfðu einnig fært sig til norðurs síðan 1980. 
 
Rannsóknin er með þeim fyrstu sem byggja á raunverulegum og tölulegum gögnum um hvernig loftslagsbreytingar eru að endurskapa skógana, en er ekki bara byggt á kenningum vísindamanna. Þó hvert einstakt tré hafi vissulega ekki tekið sig upp og sé á harðahlaupum undan hlýnandi loftslagi, þá sýnir þetta hvernig skógarsamfélagið getur sem heild flutt sig úr stað með tímanum. Ný tré vaxa upp á nýjum svæðum á meðan eldri trén á gömlum svæðum deyja. 
 
Rannsóknar teymið bar saman trjásamfélagið miðað við ímyndaða keðju fólks sem myndaði línu frá Atlanta til Indianapolis. Þótt allir stæðu í sömu sporum en einn bættist við endann í Indiana og annar hyrfi af endanum í Georgíu, þá þýddi það að miðja keðjunnar færist í norðvestur.
 
Breytt úrkoma mikill áhrifavaldur 
 
Vísindamönnunum þóttu niður­stöðurnar mjög áhugaverðar þó að ljóst væri að þær stemmdu ekki alveg við fyrri kenningar. Niðurstöðurnar kveiktu samt þá tilgátu að um leið og loftslagsbreytingar hafi ýtt undir hlýnun um norðausturhluta Bandaríkjanna, þá hafi úrkoma á svæðinu gjörbreyst. Á sama tíma og úrkoma í norðausturhlutanum hafi aukist lítillega frá 1980, miðað við öldina á undan, þá hafi dregið stórlega úr úrkomu í suðausturhlutanum. Slétturnar miklu, sér í lagi Oklahoma og Kansas, hafa hins vegar fengið mun meiri úrkomu en sögulegt meðaltal segir til um. 
 
Tilfærslan misjöfn eftir tegundum
 
Songlin Fei, prófessor í skógar­fræðum við Purdue-háskóla og einn af stjórnendum rannsóknarinnar, segir að mismunandi tegundir bregðist misjafnlega við loftslagsbreytingum. Flestar hraðvaxta stórlaufstegundir elti rakann og færi búsvæði sín til vesturs. Sígrænu trén og einkum barrtrén eru hins vegar að mestu að flytja sig til norðurs. Hann segir þó að ýmsir fleiri áhrifavaldar kunni líka að spila þarna inn í. Þar nefnir hann aukna tíðni skógarelda og eins gæti verið að tilkoma sjúkdóma  sé að hafa áhrif á færslu skóganna. Þá geti árangur af verndun skóga líka haft áhrif. Fei og hópur hans telja að þótt niðurstöðurnar komi nokkuð á óvart, þá séu í það minnsta 20% af breytingunum í takt við það sem spáð var að myndi gerast vegna áhrifa mannsins á loftslagsbreytingar. 
Vænn valkostur fyrir bændur og loftslagsbókhald Íslands
Fréttir 16. júní 2025

Vænn valkostur fyrir bændur og loftslagsbókhald Íslands

Raunhæfir kostir til lífgasframleiðslu gætu skilað á bilinu 3-5% af markmiðum Ís...

Frárennsli á við fjórfalt rennsli Elliðaáa
Fréttir 16. júní 2025

Frárennsli á við fjórfalt rennsli Elliðaáa

Matvælastofnun hefur unnið tillögu að rekstrarleyfi fyrir Samherja fiskeldi ehf....

Úthlutað úr Matvælasjóði
Fréttir 16. júní 2025

Úthlutað úr Matvælasjóði

Fjörutíu verkefni hlutu styrk úr Matvælasjóði á dögunum. Hanna Katrín Friðriksso...

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði
Fréttir 13. júní 2025

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði

Samkvæmt verðlagseftirliti ASÍ hefur verðlag á matvöru almennt hækkað ört á síðu...

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni
Fréttir 13. júní 2025

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni

Enginn deilir um það að Donald Trump vann kosningasigur í nóvember 2024 í flestu...

Vorhretið vægara en í fyrra
Fréttir 13. júní 2025

Vorhretið vægara en í fyrra

Tjón varð víða á Norðurlandi í norðanáhlaupi í byrjun júní. Annað árið í röð þur...

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024
Fréttir 13. júní 2025

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024

Heildarframleiðsluvirði landbúnaðarins árið 2024 er áætlað 93 milljarðar sem er ...

Heimsmet í skráningum
Fréttir 12. júní 2025

Heimsmet í skráningum

Hið árlega Reykjavíkurmeistaramót Fáks fer fram nú í vikunni í Víðidalnum. Þetta...