Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 6 ára.
Tölum mjög ábótavant um hrossaeign á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum
Fréttir 9. júlí 2018

Tölum mjög ábótavant um hrossaeign á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum

Höfundur: Hörður Kristjánsson

Í tölum í þróun hrossaeignar landsmanna frá 1980 sést að frá 1985 fór hestaeign að aukast og náði hámarki 1996 þegar hross í landinu voru talin vera 80.517. Skráning hrossa virðist þó aldrei hafa verið jafn nákvæm og skráning annars búfjár og hefur mikill misbrestur verið í þeim tölum frá 2013.

Samkvæmt tölum Hagstofu Íslands hafa mikil vanhöld verið á gagnaöflun á höfuðborgarsvæðinu frá 2013. Kemur það berlega fram í útskýringum frá Matvælastofu sumarið 2014. Þar segir m.a.:
„Með gildistöku nýrra laga um búfjárhald 1. janúar 2014 fluttist búfjáreftirlitið frá sveitarfélögum til Matvælastofnunar. Sex dýraeftirlitsmenn hófu störf í stað u.þ.b. 40 búfjáreftirlitsmanna (10–12 stöðugildi) sem áður höfðu sinnt því starfi. Í lok ársins 2013 var eftirfylgni haustsskýrslna ólokið. Fækkun stöðugilda og innleiðing nýs verklags, sem setti eftirlit með velferð dýra í forgang fram yfir eftirfylgni með öflun hagtalna, varð til þess að ekki náðist að fylgja gagnasöfnun eftir með sama hætti og áður.“

Vandinn virðist vera tvíþættur. Annars vegar hreinn trassaskapur hestaeigenda og hins vegar telur MAST sig ekki hafa mannafla til að annast fullnægjandi eftirfylgni  í talningum á hrossum í þéttbýli. Þar er misbresturinn greinilega mestur í skýrsluhaldinu. Þetta þýðir að hagtölur íslenska ríkisins hvað hrossaeign varðar eru rangar. Deila má um hversu skekkjan er mikil en þar getur mögulega hlaupið á 4 til 8 eða jafnvel 10 þúsund hrossum.

Hross á höfðuborgarsvæðinu og Suðurnesjum voru flest nærri 12.000 árið 2003

Tölur um hrossaeign á höfuð­borgarsvæðinu er fyrst að finna í gögnum Hagstofu frá 1998. Þá voru hross á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum samtals talin vera 7.772. Yfirleitt hafa hross á þessu svæði síðan verið  á bilinu 8 til 9 þúsund en voru flest 2003, eða 11.969. Þau eru nú einungis sögð vera 3.408.

Tölur fram til 2013 eru samkvæmt talningu dýraeftirlitsmanna sem stunduðu þessa talningu af samviskusemi árum saman. Eftir að fækkað var um helming í hópi dýraeftirlitsmanna, þegar MAST tók við því hlutverki í upphafi árs 2014, þá olli það strax vandræðum samfara trassaskap hestaeigenda varðandi upplýsingaskyldu. Dýraeftirlitsmenn, sem áður voru á forræði sveitarfélaga og undir handarjaðri sérfræðinga hjá Bændasamtökum Íslands, voru orðnir það fáir að þeir töldu sig ekki hafa tíma til að sinna fullnægjandi talningu á hrossum í þéttbýli. Af þeim sökum eru engar tölur til um fjölda hrossa á höfuðborgarsvæðinu og Suðurnesjum árin 2014 og 2015.  Nokkuð var bætt úr þessu á árunum 2016 og 2017 en þá eingöngu í gegnum bætt skýrsluhald en ekki beina talningu. Því má leiða líkum að því að það vanti að minnsta kosti 4.000 hross á þessu svæði í opinberar tölur í dag og líklega nær 5.000 ef miðað er við árin á undan. Vantalin hross á landinu öllu gætu líka allt eins verið um 8.000 þegar allt er tekið með, og jafnvel fleiri.

Vonast eftir úrbótum við skráningu í haust

Vonast er til að á næsta ári liggi fyrir áreiðanlegri tölur varðandi hrossaeign landsmanna. Matvælastofnun vinnur nú að því í samvinnu við Bændasamtök Íslands að einfalda kerfið í stað þess að fara í harðari aðgerðir eins og lög gera þó ráð fyrir. Áætlað er að næsta haust verður komin tenging á milli WorldFengs og Bústofns til þess að einfalda skráningu á hrossum. Þannig að eigendur hrossa í WorldFeng geti skilað haustsskýrslu um leið og þeir ganga frá skýrsluhaldi í hrossarækt í WorldFeng.

Sá galli er á slíku að eitthvað er um að eigendur hrossa eða umráðamenn gangi ekki frá skráningum í WorldFeng, sem er lögbundin hjarðbók í hrossarækt skv. reglugerð um merkingar búfjár.

Það kostar ekkert að skrá hrossin

Samkvæmt heimildum Bænda­blaðsins bera hrossaeigendur m.a. fyrir sig kostnað sem þeir þurfa að bera af skráningu. Þetta er þó á misskilningi byggt samkvæmt upplýsingum frá MAST. Skráningin er hrossaeigendum að kostnaðarlausu.

Matvælastofnun mun meta árangurinn af þessum aðgerðum sínum við einföldun kerfisins í lok árs og taka síðan ákvörðun í framhaldi af því. 

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði
Fréttir 13. júní 2025

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði

Samkvæmt verðlagseftirliti ASÍ hefur verðlag á matvöru almennt hækkað ört á síðu...

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni
Fréttir 13. júní 2025

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni

Enginn deilir um það að Donald Trump vann kosningasigur í nóvember 2024 í flestu...

Vorhretið vægara en í fyrra
Fréttir 13. júní 2025

Vorhretið vægara en í fyrra

Tjón varð víða á Norðurlandi í norðanáhlaupi í byrjun júní. Annað árið í röð þur...

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024
Fréttir 13. júní 2025

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024

Heildarframleiðsluvirði landbúnaðarins árið 2024 er áætlað 93 milljarðar sem er ...

Heimsmet í skráningum
Fréttir 12. júní 2025

Heimsmet í skráningum

Hið árlega Reykjavíkurmeistaramót Fáks fer fram nú í vikunni í Víðidalnum. Þetta...

Heildarlög um loftslagsmál
Fréttir 12. júní 2025

Heildarlög um loftslagsmál

Drög að frumvarpi til nýrra heildarlaga um loftslagsmál hefur verið birt í Samrá...

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk
Fréttir 12. júní 2025

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk

Héraðsdómur Suðurlands sýknaði samvinnufélagið Auðhumlu af kröfum einkahlutaféla...

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður
Fréttir 12. júní 2025

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður

Í nýrri skýrslu um svæðisbundinn stuðning í íslenskum landbúnaði er nokkrum mögu...