Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Zombíormur af tegundinni Osedax mucofloris eða horblóm.
Zombíormur af tegundinni Osedax mucofloris eða horblóm.
Mynd / marinespecies.org
Fréttir 5. september 2022

Sjávarormar án munns, maga og endaþarms

Höfundur: Vilmundur Hansen

Djúpt í undirdjúpum sjávar finnast ormar sem líkjast undarlegum sjávargróðri.

Ormarnir sem í fyrstu voru taldir vera plöntur en ekki dýr kallast zombíeormar, hafa engan munn, maga né endaþarm. Þrátt fyrir það eyða ormarnir lífi sínu við að melta beinagreindur hvala og annarra sjávarhryggdýra sem sökkva til botns þegar þau drepast.

Ormunum var fyrst lýst sem slepjulegu teppi sem lá yfir beinagrind hvals sem var á 3.000 kílómetra dýpi í Monterey-flóa við Kaliforníu og mynduð fyrir tilviljun í rannsóknaleiðangri djúpsjávarróbóta.

Mikil útbreiðsla

Eftir fundinn hófust rannsóknir á fyrirbærinu, víðs vegar um heim, og var beinum hvala, svína, nautgripa  og alifugla sökkt á hafsbotn í búrum sem auðvelt var að draga upp. Nánast alls staðar þar sem beitt hefur verið beinabeitu til að finna kvikindið hefur það fundist.

Í fyrstu var talið að um einhvers konar sjávargróður væru að ræða en við nánari skoðun kom í ljós að þetta eru ormar sem hafa engan munn, maga né endaþarm.

Til þessa hafa verið greindar yfir 30 tegundir af þessum ormum sem geta verið á stærð við augnhár, litla fingur og allt þar á milli. Hver tegund fyrir sig virðist lifa í klösum sem berast um hafið milli ætis og er talið að ormarnir finni fæðu með einhvers konar efnaskynjurum.

Mynda meltingarsýru

Meginaðferð ormanna til að melta bein felst í því að gera gat á það með meltingarsýru og leysa beinið þannig upp. Rannsóknir á steingervingum benda til að ormarnir hafi komið fram á sjónarsviðið fyrir meira en 150 milljón árum og löngu áður en að hvalir komu fram.

Þar sem zombíormategundir finnast og melta margar gerðir beina bendir flest til að þeir séu ekki sérhæfðir í fæðuvali á beinum.

Fernisúlfur

Ættkvísl þeirra hefur fengið latínuheitið Osedax sem vísar til þess að þeir melti bein. Tegund sem fannst á rúmlega tveggja kílómetra dýpi undir ísbreiðu Norðurheimsskautsins fékk heitið O. fenris eða Fernisúlfur.

Kvendýr zombíorma eru talsvert stærri en karldýrin og einungis kvendýrin melta bein. Karldýrin finnast aftur á móti tugum eða hundruðum saman í karlabúrum eða sekkjum inni í kvendýrum þar sem eina sjáanlega hlutverk þeirra felst í að frjóvga egg kvendýranna.

Skylt efni: undur náttúrunnar

Góður árangur náðst
Fréttir 4. desember 2025

Góður árangur náðst

Hluti af áburðarráðgjöf Ráðgjafarmiðstöðvar landbúnaðarins (RML) til bænda hefur...

Ávinningur felist í því að lækka rekstrarkostnað
Fréttir 4. desember 2025

Ávinningur felist í því að lækka rekstrarkostnað

Stjórnir Frjálsa lífeyrissjóðsins og Lífeyrissjóðs bænda hafa undirritað viljayf...

Heilbrigð mold í frískum borgum
Fréttir 4. desember 2025

Heilbrigð mold í frískum borgum

Alþjóðlegur dagur jarðvegs er haldinn 5. desember ár hvert til að vekja athygli ...

Kúabændur andvígir breytingum á búvörulögum
Fréttir 4. desember 2025

Kúabændur andvígir breytingum á búvörulögum

Á föstudaginn í síðustu viku hélt hópur kúabænda á fund ráðherra þar sem mótmælt...

Gríðarlega mikilvægur vettvangur
Fréttir 4. desember 2025

Gríðarlega mikilvægur vettvangur

Framkvæmdastjóri Loftslagsráðs, Anna Sigurveig Ragnarsdóttir, segir COP enn gríð...

Loðdýraeldi leggst af á Íslandi
Fréttir 4. desember 2025

Loðdýraeldi leggst af á Íslandi

Allir loðdýrabændur á Suðurlandi, fimm að tölu, eru nú að hætta minkarækt þar se...

Breytingar á erfðafjárskatti dýr erfingjum bænda
Fréttir 4. desember 2025

Breytingar á erfðafjárskatti dýr erfingjum bænda

Frumvarp fjármálaráðherra um breytingu á ýmsum lögum um skatta, gjöld o.fl. felu...

Úthlutun í fyrsta sinn
Fréttir 28. nóvember 2025

Úthlutun í fyrsta sinn

Fyrsta úthlutun úr frumkvæðissjóðnum Fjársjóði fjalla og fjarða fór fram á dögun...