Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 5 ára.
Garður í Mývatnssveit, Torfbær með fjórum burstum. Fyrir framan bæinn stendur kona sem styður hendi undir kinn. Myndin er tekin á árunum 1925–1935. Mynd / Þjóðminjasafn
Garður í Mývatnssveit, Torfbær með fjórum burstum. Fyrir framan bæinn stendur kona sem styður hendi undir kinn. Myndin er tekin á árunum 1925–1935. Mynd / Þjóðminjasafn
Fréttir 6. ágúst 2019

Rannsókn á viðhorfi almennings til torfhúsa

Höfundur: Vilmundur Hansen

Þjóðminjasafn Íslands hefur sent út spurningaskrá um viðhorf almennings til torfhúsa og er henni ætlað að leiða í ljós hvaða sess torfhús skipa í hversdagslífi þjóðarinnar, minjavernd, fræðslu og ferðaþjónustu og hvort Íslendingar vilji vernda og nýta þannig hús með öðrum hætti en nú er gert.

Torfkirkjan að Víðimýri í Skagafirði sem byggð var árið 1834. Kirkjan hefur verið í húsasafni Þjóðminjasafns Íslands frá 1936. Mynd / Sigríður Sigurðardóttir

Með hugtakinu torfhús er átt við byggingu sem að meira eða minna leyti er hlaðin úr torfi og grjóti.
Að rannsókninni standa Þjóðminjasafn Íslands, Minjastofnun Íslands, Byggðasafn Skagfirðinga og Rannsóknamiðstöð ferðamála undir forystu Ferðamáladeildar Háskólans á Hólum, sem leiðir verkefnið.

Sérstakur byggingararfur

Sigríður Sigurðardóttir, kennari við Ferða-máladeild Háskólans á Hólum, segir að torfhús séu mikilvægur hluti af íslenskum menningararfi. „Torfbyggingar varpa ljósi á sérstöðu íslensks bygg­ingararfs. Erlendir ferðamenn sýna þeim áhuga og ferðamennska og -þjónusta, sem hefur vaxandi áhrif á efnahag, menningu, náttúru og ímynd landsins, hefur einnig haft áhrif á sjónarmið fólks til verndunar og nýtingar menningar- og náttúruminja.

Sigríður Sigurðardóttir.

Viðhaldsþekking hverfandi

Ókunnur fjöldi standandi og hálfstandandi torfhúsa er um allt land en viðhaldsþekking þeirra er hverfandi. Við því þarf að bregðast svo hægt verði að gera ráðstafanir, hvort sem er til verndunar og nytja eða utanumhalds til framtíðar litið. Markmið með rannsókn um viðhorf landsmanna og ferðamanna til þessa menningararfs er til að leiða í ljós hvaða sess torfhús hafa í fræðslu, minjavernd og í ferðaþjónustu og hver vilji Íslendinga er til að vernda og nýta torfhús, hvort sem þau eru notuð eða ekki.“

Skráning torfhúsa og torfhúsaleifa

Samhliða rannsókninni eru áform um að skrá allar torfbyggingar, híbýli og búpeningshús, á landinu því fjöldi standandi eða nýtanlegra torfhúsa er óþekktur.

Þá verða torfhús þar sem yngri byggingarefni, eins og til dæmis steinsteypa og bárujárn eru áberandi, einnig skrásett.

Tengil á spurningaskrána má finna inni á vefsíðunni www.sarpur.is undir flipanum „Þjóðhættir“.
 

Er plantað nóg?
Fréttir 16. apríl 2025

Er plantað nóg?

Skógarbændur gegna mikilvægu hlutverki við landgræðslu og skógrækt. Þannig er sk...

Trump skellir í lás
Fréttir 16. apríl 2025

Trump skellir í lás

Alþjóðasamfélagið er skekið eftir tollahækkanir Trumps í þarsíðustu viku.

Fimmtíu gripir með T137 finnast í Skaftárhreppi
Fréttir 16. apríl 2025

Fimmtíu gripir með T137 finnast í Skaftárhreppi

Áfram finnast sauðfjárbú með arfgerðabreytileikann T137 í hjörð sinni, sem talin...

Fuglavernd í hart við Yggdrasil
Fréttir 15. apríl 2025

Fuglavernd í hart við Yggdrasil

Fuglavernd hefur kært Yggdrasil Carbon ehf. til lögreglu fyrir að rista upp land...

Áherslur á Búnaðarþingi
Fréttir 15. apríl 2025

Áherslur á Búnaðarþingi

Á Búnaðarþingi 20. til 21. mars síðastliðinn var ályktað um áherslur á komandi s...

Ný hveitimylla ólíkleg
Fréttir 14. apríl 2025

Ný hveitimylla ólíkleg

Opinberir aðilar hafa ekki gefið Líflandi formlega staðfestingu á að reglur sem ...

Ráðuneytið má ekki grípa inn í
Fréttir 14. apríl 2025

Ráðuneytið má ekki grípa inn í

Hanna Katrín Friðriksson atvinnuvegaráðherra hefur sagt í fjölmiðlum að ef Lífla...

Stefnir stærsti hluthafi Örnu
Fréttir 14. apríl 2025

Stefnir stærsti hluthafi Örnu

Stefnir sjóðastýringarfyrirtæki hefur fjárfest í Örnu og er nú skráður stærsti h...