Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
Kirsuber til margra hluta nytsamleg
Mynd / EHG
Á faglegum nótum 6. september 2016

Kirsuber til margra hluta nytsamleg

Höfundur: Erla Hjördís Gunnarsdóttir
Það hefur viðrað sérstaklega vel til berjasprettu ýmiss konar á Norðurlöndunum í ár líkt og á Íslandi. Í Noregi sem dæmi er úr mörgum berjategundum að ráða sem vaxa villt og eða í görðum hjá fólki. Þannig hafa kirsuberjatré þar í landi, sérstaklega á vesturströndinni, gefið af sér gríðargóða uppskeru þetta síðsumarið.
 
Kirsuber eru ávextir með steinum í og í ætt við plómur, þau er hægt að skilgreina í tvo aðalflokka, sætkirsuber og súrkirsuber. Þau hafa dökkrauðan lit á hýðinu og ávaxtakjötinu og eru súr á bragðið. Því er ávöxturinn mikið notaður til saftgerðar ásamt í vín- og líkjöraframleiðslu og er kjörin vara til þess en einnig er hægt að nota berin til sultugerðar. Einnig er hægt að setja berin í sykurlög og úr verða kokteilber eftir ákveðinn tíma. 
 
Vaxa villt um allan heim 
 
Kirsuber koma upprunalega frá svæðinu í kringum Adríahafið en vaxa einnig villt á fleiri stöðum í Evrópu og í heiminum. Nafnið kemur úr kúrdísku, keras, sem breyttist með tímanum í latneska orðið cerasus og síðan í hið germanska kirsa. Víða hefur fólk ávöxtinn á trjám í görðum hjá sér. Berin verða ekki nema um 1–1,5 cm að þvermáli og þegar þau verða þroskuð geta þau verið gul, rauð, blóðrauð eða alveg svört á lit. Í miðju berjanna er kjarninn sem er mjög harður og geymir fræ ávaxtarins. Kirsuberjasteinninn er næstum því kúlulaga og um 0,5–0,8 cm að þvermáli og inniheldur efnið amygdalin sem breytist í sykur og blásýru ef kjarninn skemmist. 
 
Notuð í náttúrumeðöl
 
Kirsuber eru mjög trefjarík og innihalda litarefnið betakaroten. Einnig innihalda þau efni sem eru bólgueyðandi fyrir líkamann. Vegna þess hversu súr ávöxturinn er passar hann einna best til geymslu en þó er hægt að borða hann eins og hann kemur af trjánum til dæmis með jógúrti eða í ávaxtasalat. 
Kirsuber eru ekki eingöngu falleg á að líta heldur eru þau einnig holl. Þannig gefur hálfur lítri af kirsuberjasafti sem nemur dagsneyslu C-vítamína, sé 250 g af kirsuberjum neytt daglega getur neyslan læknað blöðrubólgu og gigt. Ávöxturinn er notaður í náttúrumeðöl gegn tannlosun. Kirsuberjaræktun er útbreidd um allan heim en um 80% af heimsframleiðslunni kemur enn frá Evrópu. 
 
Kirsuberjauppskriftir
 
Kirsuberjalíkjör
  • 1 kg kirsuber
  • 500 g sykur
  • 1 flaska vín, 60%
 
Aðferð:
Hreinsið stilkana af berjunum. Hreinsið steina úr helmingi berjanna. Setjið ber og sykur til skiptis í stórt ílát/flösku. Hellið víninu í ílátið og látið standa við stofuhita þangað til sykurinn hefur bráðnað. Veltið ílátinu við öðru hverju. Líkjörinn á að standa í að minnsta kosti 10 vikur áður en hans er neytt. Ef vantar meiri sætu er bara að bæta við örlítið meiri sykri. Ekki er nauðsynlegt að sigta berin frá ef nota á líkjörinn innan hálfs árs. 
 
Heimatilbúin kirsuberjasósa
  • 500 g kirsuber, fersk eða frosin
  • 150 g sykur
  • 1 vanillustöng
  • 3 dl vatn
  • 2 msk. Maizena-mjöl
  • 2 dl kirsuberjavín/líkjör

4 myndir:

Skylt efni: kirsuber

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði
Fréttir 13. júní 2025

Nautakjöt og egg hækka mikið í verði

Samkvæmt verðlagseftirliti ASÍ hefur verðlag á matvöru almennt hækkað ört á síðu...

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni
Fréttir 13. júní 2025

Bændur sem kusu Trump sitja nú í súpunni

Enginn deilir um það að Donald Trump vann kosningasigur í nóvember 2024 í flestu...

Vorhretið vægara en í fyrra
Fréttir 13. júní 2025

Vorhretið vægara en í fyrra

Tjón varð víða á Norðurlandi í norðanáhlaupi í byrjun júní. Annað árið í röð þur...

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024
Fréttir 13. júní 2025

Framleiðsluvirði landbúnaðarins jókst um 4% árið 2024

Heildarframleiðsluvirði landbúnaðarins árið 2024 er áætlað 93 milljarðar sem er ...

Heimsmet í skráningum
Fréttir 12. júní 2025

Heimsmet í skráningum

Hið árlega Reykjavíkurmeistaramót Fáks fer fram nú í vikunni í Víðidalnum. Þetta...

Heildarlög um loftslagsmál
Fréttir 12. júní 2025

Heildarlög um loftslagsmál

Drög að frumvarpi til nýrra heildarlaga um loftslagsmál hefur verið birt í Samrá...

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk
Fréttir 12. júní 2025

Auðhumla sýknuð í máli um umframmjólk

Héraðsdómur Suðurlands sýknaði samvinnufélagið Auðhumlu af kröfum einkahlutaféla...

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður
Fréttir 12. júní 2025

Landbúnaðarstuðningur ígrundaður

Í nýrri skýrslu um svæðisbundinn stuðning í íslenskum landbúnaði er nokkrum mögu...