Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Tölvutæku hlaupaskór Puma fást nú endurútgefnir í takt við nýja tíma.
Tölvutæku hlaupaskór Puma fást nú endurútgefnir í takt við nýja tíma.
Menning 6. desember 2023

Vellíðunarstraumar smátitrara

Höfundur: Sigrún Pétursdóttir

Einn helsti tjáningarmáti okkar mannkyns, fatnaður, á stóran þátt í því hvernig við förum út í daginn. Hvernig við lítum út hefur áhrif á sjálfstraustið auk þess sem hin ýmsu áreiti hafa áhrif á okkur þá bæði á já- og neikvæðan hátt.

En hvað ef hægt væri að finna á markaðinum fatnað sem bæri þann kost að geta breytt andlegu ástandi þess sem honum klæddist?

Með þetta í huga hafa vísindamenn nú í nokkur ár verið að þróa fatnað sem ber vinnuheitið Magic Lining og lítur allt út fyrir það að með ísaumuðum „smátitrurum“ sé hægt að efla skynjun og þá andlega líðan þegar klæði snertir húð. Gerðar voru tvær rannsóknir þar sem þátttakendur fengu að reyna tvær mismunandi frumgerðir fatnaðarins.

Rannsókn eitt

Fyrri rannsóknin bauð þátttakendum upp á að klæðast stakk, þöktum yfir tuttugu smátitrurum sem tengdir voru örstýringarborði Arduino Uno* og tölvu sem keyrir slíkan hugbúnað. Sköpuð voru fjögur mismunandi titringsmynstur, en í þessari fyrstu tilraun voru áhrif titrings könnuð á þrjú mismunandi svæði líkamans: handlegginn, miðju baksins og efra bakið – með tveimur mismunandi titringsmynstrum. Voru þátttakendur beðnir um að lýsa upplifun sinni og skynjun við hverja samsetningu fyrir sig.

Kom í ljós að titringsmynstur sem hófust á miðju bakinu og færðust út á við ollu líðan á borð við slökun, styrk og sjálfstraust auk þess sem margir nefndu að þeim liði eins og líkami þeirra væri gerður úr lofti eða vatni, jafnvel umlukinn öldum.

Öldu-upplifunin virtist sterk meðal þeirra sem greindu frá en kom í ljós að þegar titringurinn færðist inn á bakið í stað þess að fara út á við upplifðu viðmælendur sig þunga, stífa og kvíðafulla, í raun ófæra um að hreyfa sig óhindrað.

Rannsókn tvö

Seinni rannsókn Magic Lining klæðisins samanstóð af 25 titrurum á filtdúk, raðað í 20 x 20 cm átthyrning sem líktist kóngulóarvef. Með niðurstöður fyrri rannsóknarinnar í huga settu vísindamenn saman svokallað hugtakakort tilfinninga og upplifana auk þess að hanna þrjú ný mismunandi titringsmynstur sem þeir kölluðu vatn, ský og steina - og tvö textílefni. Var áætlað að þeir sem snertu efnin upplifðu tilfinningar á borð við eftirfarandi hugtök innan mynstranna þriggja: Vatn: flæði, ölduhreyfingar, lygnt og kalt. Ský: létt, mjúkt, hlýtt, notalegt, hægt og rólegt. Steinar: kuldi, stífleiki fágun, skarpt og þungt. 

Í þessari síðari rannsókn lagði hver þátttakandi hönd sína á filtdúkinn, upplifði titringsmynstrin þrjú og var niðurstaðan sú að fylgni væri á milli þess sem efnin létu einstaklingunum líða og hugtakanna.

Má segja að þarna sjáist einnig fylgni þeirra ýmsu áreita sem hafa áhrif á okkur í daglegu samhengi og hvernig hægt sé að nýta þau til vellíðanlegra hagsbóta hvers og eins.

Uppsett fyrsta tilraun Magic Lining klæðisins.

Tölvutækir hlaupaskór hannaðir árið ́86

En þessi rannsókn er ekki sú eina sinnar tegundar og alls ekki sú fyrsta. Má nefna að stór- fyrirtækin Puma og Adidas hafa staðið í slíkri tilraunastarfsemi síðan á níunda áratugnum og til gamans geta þess að um jólaleytið árið 2018 endurútgaf Puma tölvutæku hlaupaskóna sína frá níunda áratugnum.

Árið 1986 kynnti fyrirtæki Puma semsé RS-Computer hlaupaskóna sína, sem bjuggu yfir stafrænum skrefamæli í hælunum og gátu tengst Apple IIe eða Commodore 64 tölvum þeirra sem áttu þvílíkar gersemar.

Endurútgáfa Puma hlaupaskónna felur þó í sér þann munað að þá má hlaða með USB og geta þeir tengst farsímanum í gegnum Bluetooth. Aukið minni, LED ljós og endurhlaðanlegar lithíum rafhlöður fylgja einnig með skónum.

RS-Computer hlaupaskór níunda áratugarins.

Allir í stuði

Tækni rafvæddrar vefnaðarvöru þróast því og færist sífellt í aukana en það má spyrja sig hvernig veröld það verður ef skapferli okkar og líðan ákvarðast af rafstraumum.

Þó má hugga sig við það að yfir árin hefur raflækning þekkst sem meðferð, gagnleg hinum ýmsu geðsjúkdómum, líkt og smátitrararnir rafhlöðnu, hresst upp á geðið ef vel vill vera. Þá er veikum rafstraumi beint í gegnum höfuðið (sjálfsagt aðeins meira en titringnum sem hleypt er út um örflögur efnastranganna) en sá straumur hefur áhrif á efnaskipti heilans á jákvæðan hátt. Hefur þessari meðferð verið beitt í meira en 70 ár og framkvæmd hennar tekið miklum framförum yfir þann tíma.

Því má nærri geta að velllíðunarstraumar smátitraranna eigi eftir að gleðja okkur mannkynið æ meira eftir því sem árin líða.

Kannski spurning hvort maður hugsi með sér á morgnana í framtíðinni – hmm ... ætti ég að fara í þunglyndisdressið í dag? Eru ekki gleðibuxurnar óhreinar?

Þýskar heimsbókmenntir
Líf og starf 3. desember 2025

Þýskar heimsbókmenntir

Hætt er við að ýmsar fréttnæmar útgáfur verði undir í jólabókaflóðinu nú sem fyr...

Fjórtán ára að syngja með Karlakórnum Heimi
Líf og starf 3. desember 2025

Fjórtán ára að syngja með Karlakórnum Heimi

Yngsti meðlimur karlakórsins Heimis í Skagafirði er Fjölnir Þeyr Marinósson sem ...

Nýsköpunarhæfni gagnast öllum
Líf og starf 3. desember 2025

Nýsköpunarhæfni gagnast öllum

Hugmyndasmiðir er verkefni sem miðar að því að kenna börnum að verða frumkvöðlar...

Jólakötturinn í Freyvangi
Líf og starf 3. desember 2025

Jólakötturinn í Freyvangi

Það ættu allir að eiga sinn stað í tilverunni, sama hversu skrítnar skrúfur þeir...

Dagur, Björn og Lenka best á Skákþingi Garðabæjar
Líf og starf 3. desember 2025

Dagur, Björn og Lenka best á Skákþingi Garðabæjar

Skákþingi Garðabæjar lauk á dögunum en mótshaldarinn, Taflfélag Garðabæjar, á um...

Mögnuð vörn í beinni
Líf og starf 1. desember 2025

Mögnuð vörn í beinni

Gaman hefur verið að fylgjast með viðtökum íslenskra briddsunnenda gagnvart nýju...

Sefar sorgir annarra en glímir við eigin skugga
Líf og starf 28. nóvember 2025

Sefar sorgir annarra en glímir við eigin skugga

Út er komin skáldsagan Sálnasafnarinn eftir Þór Tulinius.

Blóðþyrst kona vill barnakjöt
Líf og starf 27. nóvember 2025

Blóðþyrst kona vill barnakjöt

Grýlu er fyrst getið á miðöldum en sú Grýla sem við þekkjum stingur upp sínum lú...