Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 1 árs.
Skógskóli KU í Djursland á Jótlandi, Danmörku.
Skógskóli KU í Djursland á Jótlandi, Danmörku.
Á faglegum nótum 23. desember 2022

Viðhöfn við viðarvinnslu

Höfundur: Hlynur Gauti Sigurðsson

Um þessar mundir eru að eiga sér stað tímamót í sögu skógræktar á Íslandi. Saga sem nær yfir um fimm aldarfjórðunga.

Við upphaf voru áherslur einkum friðun birkiskóga ásamt fífldjörfum tilraunum við að rækta undarlegar trjátegundir frá fjarlægum heimshornum. Sumar þessara trjátegunda stóðu sig afbragðs vel og nú í dag eigum við, lítil þjóð á hjara veraldar, eins og stundum er sagt, fyrir að líta marga vöxtulega skóga víðs vegar um landið. Nytjar úr viði skóganna aukast að sama skapi en þekking á meðhöndlun timburs er nauðsynleg til að hægt verði að nýta viðinn með sem bestu móti.

Í árdaga TreProX var vinnuheiti verkefnisins „Fólkið á söginni“.

Rafmagnsdrifin flettisög staðsett í skógskólanum á Jótlandi.

Snemma árs 2018 komu saman fulltrúar Skógræktarinnar, Landbúnaðarháskóla Íslands, Nýsköpunarmiðstöðvar, Lands- samtaka skógareigenda og Skógræktarfélags Íslands með það fyrir stafni að útbúa kennsluefni í læsi viðargæða. Segja má að þetta sé sá hópur sem mest kemur til með að deila og vinna úr íslenskum viði inn í framtíðina. Verkefnið vatt upp á sig og áður en langt um leið var komið á samstarfsverkefni aðila frá þremur Norðurlöndum; Íslandi, Danmörku og Svíþjóð.

TreProx stendur fyrir Innovations in Training and Exchange of Standards for Wood Processing, sem á íslensku útleggst sem nýsköpun í þjálfun og aðferðum við viðarframleiðslu og staðlagerð. Þetta er evrópskt samstarfsverkefni þriggja norrænna háskóla ásamt Skógræktinni og Trétækniráðgjöf slf. og nýtur það styrks frá Erasmus+ áætlun Evrópusambandsins.

Verkefnið hófst haustið 2019 og fól í sér að gera námsefni og skipuleggja námskeið fyrir nemendur frá skólunum þremur. Fæstir þátttakendur voru í staðarnámi í sínum skóla þótt nokkrir slíkir hafi verið, aðallega frá Svíþjóð. Námsefnið er grunnurinn að viðarvinnslu, en til að nýta timbur sem best þarf einnig að gera framleiðsluferlinu sjálfu góð skil. Viðurinn í timbursölunni á sér áratuga ræktunarsögu sem sjaldan er gerð skil á sölustöðum.

Viður sagaður í flettisög sem er ætluð til að flytja á milli staða.

Hvert land var heimsótt einu sinni. Fyrst var Ísland sótt heim haustið 2021 þar sem gert var út frá Hvanneyri og Reykjum yfir vikudvöl. Þátttakendur náðu vel saman og kynntust vel, enda áhugamálin viður út í gegn. Á vordögum í ár var farið til Smálanda Svíþjóðar þar sem stóru trén vaxa. Allt var svo stórt og voldugt í Svíþjóð og sannaðist það algerlega á lokadegi þar sem skógtæknisýningin Elmia Wood var sótt. Í haust var farið til Jótlands í Danmörku þar sem lagt var meira upp úr viðráðanlegum flettisögum fyrir Íslendinga.

Árangur TreProX fólst í mun fleiru en námsferðum og myndun góðra tengsla manna á milli. Vert er að geta rannsóknar á nýtingu asparviðar sem felur í sér að öspin fær uppreist æru sem viður, bæði hérlendis sem og á Norðurlöndum. Einnig fengu Íslendingar þýdda og heimfærða viðarstaðla frá Norðurlöndum sem mun nýtast ört stækkandi geira langt inn í framtíðina. Áður hefur verið fjallað um viðarstaðlana í Bændablaðinu enda stórt og frækið afrek fyrir litla Ísland. Iðnú hefur nú í vinnslu frekara kennsluefni í meðhöndlun á timbri.

Þátttakendur ræða gamla byggingarhefð.

Síðast en ekki síst má minnast á heimasíðuna treprox.eu þar sem öllu námefninu eru gerð skil á einum vettvangi. Þar er að finna alla fyrirlestra, aukakennsluefni og ítarlegt myndbandasafn úr ferðunum sem samanstendur af rúmlega 30 myndböndum sem samanlagt telja á þriðju klukkustund af efni.

Á mánudaginn, 12.12.2022, var TreProX verkefnið gert upp á lokakynningu sem fram fór í húsakynnum Landbúnaðarháskólans í Keldnaholti. Viðburðinum var streymt og má nálgast á Youtube svæði Skógræktarinnar. Telja má víst að þátttakendur TreProX sem og skipuleggjendur hafi haft gagn og gaman af meðan á verkefninu stóð. Brautin hefur verið rudd og þekkingin komin til landsins.

Nú þarf ekki lengur að staldra við því loks megum við vinna við við.

Skylt efni: viður | viðarvinnsla

„Spjallað“ við kýr
Á faglegum nótum 9. janúar 2023

„Spjallað“ við kýr

Atferli, hegðun, útlit og ástand nautgripa getur gefið gríðarlega mikilvægar upp...

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Skógarbændur og Bændasamtök Íslands

Á aðalfundi Landssambands skógareigenda (LSE) sem haldinn var í Borgarnesi í maí...

Lífræn framleiðsla – nú er lag
Á faglegum nótum 5. janúar 2023

Lífræn framleiðsla – nú er lag

Á undanförnum árum hefur VOR látið til sín taka með ýmsum hætti til að hvetja ti...

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið
Á faglegum nótum 3. janúar 2023

Eitur á alltaf að vera síðasta úrræðið

Meindýr eru skaðvaldar í garð- og skógrækt og óvelkomnir gestir sem flestir vild...

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna
Á faglegum nótum 2. janúar 2023

Ýmsir vankantar við smíði nýju norrænu næringarráðanna

Vinna við norrænu næringarráðin (NNR), sem Norræna ráðherra­nefndin heldur utan ...

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022
Á faglegum nótum 30. desember 2022

Um niðurstöður lambadóma haustið 2022

Í heildina var útkoma lamba í haust góð. Meðalfallþungi á landinu var 16,6 kg og...

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?
Á faglegum nótum 28. desember 2022

Lífrænn úrgangur: höfuðverkur eða tækifæri?

Hér á landi fellur til gríðarlegt magn af lífrænum úrgangi á öllum stigum samfél...

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs
Á faglegum nótum 27. desember 2022

Skýrsluhald – heimarétt WorldFengs

Nú þegar líður að áramótum og allir eru búnir að skila haustskýrslu til matvælar...