Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 8 ára.
Menn óttast um hag landbúnaðar í Eyjafjarðasveit verði tollverndin tekin af.
Menn óttast um hag landbúnaðar í Eyjafjarðasveit verði tollverndin tekin af.
Mynd / MÞÞ
Fréttir 22. október 2015

Ársvelta upp á 28 milljarða í hættu

Höfundur: Margrét Þóra Þórsdóttir
Sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar fjallaði á dögunum um samantekt Hólmgeirs Karlssonar varaoddvita um stöðu landbúnaðar og matvælaframleiðslu við Eyjafjörð. Í kjölfar umræðunnar var samþykkt bókun þar sem segir að sveitarstjórn skori á þingmenn að staðfesta ekki frekari niðurfellingu á tollum á landbúnaðarafurðum.  
 
Vill sveitarstjórn að málið verði tekið upp að nýju og að menn einbeiti sér að því strax nú á haustþingi að undirbúa nýja samninga um starfsskilyrði landbúnaðarins til lengri tíma.  Núverandi búvörusamningur rennur út í lok næsta árs. „Tollamál eru og hafa verið hluti af þeim samningum og því rökrétt að ákvarðanir um breytingar á þeim verði teknar samhliða gerð nýrra samninga við greinina til lengri tíma,“ segir í ályktun sveitarstjórnar Eyjafjarðarsveitar.
 
Eyjafjörður eitt öflugasta svæði landsins í frumframleiðslunni
 
Fram kemur í greinargerð Hólmgeirs að landbúnaður og matvælaframleiðsla eru ein meginstoð byggðar við Eyjafjörð og nágrenni.
 
Svæðið sé eitt öflugasta svæði landsins í frumframleiðslunni, mjólkur- og kjötframleiðslu, ásamt fóðuriðnaði og öflugum úrvinnslufyrirtækjum bæði í mjólk og kjöti. Þá er einnig á svæðinu fjöldi fyrirtækja sem þjónusta greinina. Svæðið sé því einnig eitt mikilvægasta svæði landsins þegar kemur að því að uppfylla stefnu þjóðarinnar varðandi matvælaframleiðslu og matvælaöryggi.
 
Ef tekin eru störf í landbúnaði á svæðinu ásamt úrvinnslufyrirtækjunum í mjólk og kjötiðnaði, fóðurframleiðslu og helstu aðilum í þjónustu við landbúnaðinn má gróflega áætla að samanlögð ársvelta þessara greina sé ekki undir 28 milljörðum króna og rétt tæplega 1.000 starfi við greinina.
 
Vekur ugg varðandi framtíðarhorfur
 
„Nýgerður milliríkjasamningur milli Íslands og Evrópusambandsins (ESB) um viðskipti með búvörur og gagnkvæma niðurfellingu tolla á þeim vekur ugg varðandi framtíðarhorfur landbúnaðar og matvælaiðnaðar hér. Auk þess er þessi samningur gerður án samráðs eða samtala við hagsmunaaðila í greininni og í algjörri andstöðu við gildandi samninga um starfskilyrði greinarinnar sem og stefnu stjórnvalda um matvælaframleiðslu landsins,“ segir í greinargerð Hólmgeirs.
 
„Er það mat okkar að afnám tolla í þeim mæli sem samningarnir geri ráð fyrir geti haft ófyrirséðar afleiðingar fyrir landbúnað og matvælavinnslu á Íslandi. Augljósust eru áhrifin sem strax myndi gæta í alifugla- og svínarækt, en veiking þeirra greina myndi síðan strax hafa áhrif inn í mjólkur- og kjötgreinarnar þar sem m.a. fóðurframleiðsla og slátrun og úrvinnsla yrði óhagkvæmari eftir og önnur þjónusta við landbúnainn einnig dýrari.“
 
Fram kemur í greinargerðinni að ekki sé hægt að ætla íslenskum landbúnaði og matvælavinnslu að standast opna samkeppni við massaframleiðslu matvæla, sem oft eru af allt öðrum og lakari gæðum og framleidd í allt öðru efnahagsumhverfi en okkar. Efnahafsumhverfi þar sem verðlag er lægra og laun og annar framleiðslukostnaður því einnig lægri.
 
Markmið okkar er, segir í greinargerðinni, að framleiða matvæli af hæstu gæðum, sem byggja á hreinleika og gæðum landsins, landbúnaði og matvælavinnslu í sátt við umhverfi sitt. Matvörur sem eru hollari en gengur og gerist. Slíkar matvörur eiga einnig að eiga sóknarfæri á alþjóðamarkaði með síaukinni eftirspurn eftir öruggum og heilnæmum matvælum. Markmið þjóðarinnar er einnig að vera sjálfri sér nóg um öll helstu matvæli og skapa þannig öryggi í fæðuöflun.
 
Gríðarlegum verðmætum kastað á glæ
 
Ótalin eru einnig fjölmörg önnur samfélagsáhrif af samdrætti í landbúnaði á landsbyggðinni.
Ástæða er þó til að nefna sérstaklega að landbúnaðurinn sem grunnur að byggð á landsbyggðinni er ein af grunnforsendum þess að ferðaþjónustan getur vaxið og dafnað.
 
„Með slíkum aðgerðum eins og þessum tollalækkunum nú er því verið að kasta á glæ gríðarlegum verðmætum og afleiðingarnar fyrir samfélagið geta verið mjög miklar,“ segir Hólmgeir. 
 
„Að farið sé í slíkar aðgerðir undir því yfirskini að þetta eigi að vera neytendum til góða þar sem matvælaverð muni lækka eru lítil rök, því fátt bendir til þess í dag að slíkt muni leiða til lægra verðs til lengri tíma litið. Miklar efasemdir eru einnig þegar komnar fram um að slíkt muni yfirhöfuð skila sér út í verðlagið.“
 
Stefna stjórnvalda um landbúnað er einnig skýr, segir í greinargerðinni en þar segir meðal annars: „Ríkisstjórnin lítur á landbúnað sem eina af mikilvægustu atvinnugreinum framtíðarinnar. Vaxandi eftirspurn eftir mat á heimsvísu skapar íslenskum landbúnaði sóknarfæri með möguleikum á aukinni framleiðslu og margbreytilegum afurðum. Ríkisstjórnin mun gera íslenskum landbúnaði kleift að nýta þau sóknarfæri sem greinin stendur frammi fyrir. Með það fyrir augum er brýnt að kanna með hvaða hætti er unnt að auka verðmætasköpun og nýta sem best tækifærin sem felast í sveitum landsins.“
 
Matvælaiðnaður ein af stærstu undirgreinum iðnaðarins
 
Í lok greinargerðarinnar eru taldar upp nokkrar staðreyndir um matvælavinnslu á Íslandi, m.a að samkvæmt tölum frá Hagstofu Íslands hafi velta kjötiðnaðar, mjólkuriðnaðar og fóðurframleiðslu á landsvísu verið  91,4 milljarðar árið 2014. Matvælaframleiðslan án fiskvinnslu velti um 127,5 milljörðum í fyrra. Áætluð velta í vinnslu á mjólkur- og kjötafurðum er um 60 milljarðar króna og gróflega áætlað starfa milli tvö og þjú þúsund manns í afurðastöðvum í mjólkur- og kjötiðnaði.
 
Matvælaiðnaður á Íslandi er ein af stærstu undirgreinum iðnaðarins með rúm 17% af heildarveltu í iðnaði. Þá er fiskvinnsla ekki talin með. Í matvælaiðnaði störfuðu á síðasta ári um 4.000 manns sem nemur 12,7% af störfum í iðnaði eða 2,9% af heildarvinnuafli í landinu. 
Bæta má orkunýtingu í landbúnaði talsvert
Fréttir 8. desember 2023

Bæta má orkunýtingu í landbúnaði talsvert

Unnt er að spara allt að 1.500 GWst árlega á Íslandi og þar af um 43 GWst í land...

Opnunarhóf í Miðskógi
Fréttir 8. desember 2023

Opnunarhóf í Miðskógi

Byggingu nýs kjúklingahúss í Dölunum er lokið og verður tekið í notkun 1. desemb...

Skilgreina opinbera grunnþjónustu
Fréttir 8. desember 2023

Skilgreina opinbera grunnþjónustu

Unnin hafa verið drög að skilgreiningu á opinberri grunnþjónustu, ásamt greinarg...

Innleiða þarf vistkerfisnálgun
Fréttir 7. desember 2023

Innleiða þarf vistkerfisnálgun

Tímabært þykir að innleiða vistkerfisnálgun á Íslandi með skipulögðum hætti. Fræ...

Verðmætasköpun eykst og mikil sala
Fréttir 7. desember 2023

Verðmætasköpun eykst og mikil sala

Æðarræktarfélag Íslands (ÆÍ) hélt aðalfund að Keldnaholti 18. nóvember. Alls mæt...

Tilraun til að bjarga færeyska hrossakyninu
Fréttir 6. desember 2023

Tilraun til að bjarga færeyska hrossakyninu

Færeyska hestakynið er í útrýmingarhættu en í dag eru til 89 færeysk hross og af...

Nýr stjórnarformaður
Fréttir 6. desember 2023

Nýr stjórnarformaður

Daði Guðjónsson er nýr stjórnarformaður markaðsstofunnar Icelandic Lamb, sem fer...

Margir fengu vel í soðið
Fréttir 6. desember 2023

Margir fengu vel í soðið

Útlit er fyrir að rjúpnaveiði hafi í ár verið allt að 20% meiri en í fyrra. Meða...