Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 2 ára.
Launagreiðslugeta sauðfjárbúa er óásættanleg
Mynd / Jón Eiríksson
Af vettvangi Bændasamtakana 5. maí 2023

Launagreiðslugeta sauðfjárbúa er óásættanleg

Höfundur: Trausti Hjálmarsson, formaður deildar sauðfjárbænda.

Árið 2022 stóð íslenskur landbúnaður frammi fyrir miklum áskorunum vegna gífurlegrar hækkunar á framleiðslukostnaði.

Trausti Hjálmarsson.

Þessi staða var ekkert einsdæmi á Íslandi. Stjórnvöld hér á landi, líkt og um allan heim, komu til móts við bændur með auknum stuðningi. Enda hverri sjálfstæðri þjóð mikilvægt að standa vörð um matvælaframleiðslu og þau störf sem henni tengjast.

Þrátt fyrir aðgerðir á síðasta ári er því miður ekki hægt að segja að betur líti út með rekstur sauðfjárbúa árið 2023. Viðbótarstuðningur stjórnvalda á síðasta ári var einskiptis aðgerð. Á síðasta ári hækkaði afurðaverð til bænda um 35%. Sú hækkun gerði lítið annað en að leiðrétta, fordæmalaust hrun afurðaverðs á árunum 2016-2017. Verðhækkanir á helstu rekstrarvörum hafa aðeins gengið til baka að litlu leyti. Í sumum tilvikum hækkað enn frekar. Það er því áfram vert að hafa áhyggjur af afkomu þeirra sem stunda sauðfjárbúskap. Frá haustinu 2016 hefur framleiðsla á dilkakjöti dregist saman um 20%. Farið úr 9.283 tonn niður í 7.408 tonn. Verði ekki brugðist við mun enn aukast á samdrátt í greininni.

Í greiningu Bændasamtaka Íslands á afkomu sauðfjárbænda árið 2023 er, að óbreyttu, gert ráð fyrir því að það vanti um 400-600 kr/kg dilkakjöts í tekjur til að reksturinn skili ásættanlegri afkomu og standi undir eðlilegri launagreiðslugetu.

Gert er ráð fyrir því að rekstrarkostnaður sauðfjárbúa hækki um 5% milli ára. Munar þar mestu um hækkun fjármagnskostnaðar og aðkeypt vinnuafl. Stórir rekstrarliðir eins og áburður, fóður, olía og plast eru nær óbreyttir milli ára.

Sauðfjárrækt á Íslandi byggir, líkt og aðrar búgreinar, á Búvörulögum sem ramma inn það samkomulag sem stjórnvöld og bændur hafa gert um starfsskilyrði landbúnaðarins. Markmið þess samkomulag er að tryggja innlenda framleiðslu á landbúnaðarvörum og um leið skapa bændum viðunandi afkomu. Nú er í gangi endurskoðun á búvörusamningum. Í þeirri vinnu verður að horfa til þess hvort þessum grunnmarkmiðum Búvörulega sé náð.

Það felast mikil verðmæti í þeirri þekkingu og framleiðslugetu sem sauðfjárræktin býr yfir. Með samdrætti í greininni tapast þessi verðmæti. Á sama tíma og unnið er að því að skapa sauðfjárrækt viðunandi rekstrarskilyrði má ekki gleyma að kröfur samfélagsins til landbúnaðar hafa breyst. Verkefni landbúnaðarins snýr ekki eingöngu að framleiðslu hefðbundinna afurða. Landbúnaðurinn gegnir einnig mikilvægu hlutverki á sviði umhverfis-, loftslags- og byggðamála. Öllum þessum hlut- verkum þarf landbúnaðurinn að sinna. En á sama tíma verður að tryggja þeim sem stunda landbúnað afkomu í samræmi við aðrar stéttir þessa lands. Þar þarf að byrja og þar liggur grunnur að farsælli lausn allra verkefna landbúnaðarins

Tryggjum bændum sanngjörn laun fyrir sín störf.

Skylt efni: Afkoma sauðfjárbúa

Hvers vegna að endurheimta íslenskar mýrar?
Lesendarýni 20. júní 2025

Hvers vegna að endurheimta íslenskar mýrar?

Frá upphafi tuttugustu aldar hefur votlendi minnkað um 64–71% á heimsvísu og um ...

Illt er að egna óbilgjarnan
Lesendarýni 20. júní 2025

Illt er að egna óbilgjarnan

Geithamrar eru eitt hljómfegursta bæjarnafn landsins. Fyrir þá sem ekki þekkja t...

Opið samtal er forsenda árangurs
Lesendarýni 19. júní 2025

Opið samtal er forsenda árangurs

Á dögunum settumst við hjá Bændasamtökum Íslands niður með sérfræðingum frá nokk...

Rétt tré á réttum stað
Lesendarýni 12. júní 2025

Rétt tré á réttum stað

Á undanförnum misserum hafa verið sett fram stórtæk áform um að auka skógrækt hé...

Lífeyrir til veikra, slasaðra og aldraðra
Lesendarýni 10. júní 2025

Lífeyrir til veikra, slasaðra og aldraðra

Nú er komið að kosningu í eitt af fimm stjórnarsætum Lífeyrissjóðs bænda. Aðalfu...

„Svo lengi lærir sem lifir “
Lesendarýni 10. júní 2025

„Svo lengi lærir sem lifir “

Vinsældir Reiðmannsins og keppnishestanámsins sem alhliða nám í hestamennsku ber...

Hvers vegna að endurheimta íslenskar mýrar?
Lesendarýni 6. júní 2025

Hvers vegna að endurheimta íslenskar mýrar?

Frá upphafi tuttugustu aldar hefur votlendi minnkað um 64-71% á heimsvísu og um ...

Laxalús og villtir laxfiskar
Lesendarýni 2. júní 2025

Laxalús og villtir laxfiskar

Laxalús sem berst frá eldi laxfiska í sjókvíaeldi getur mögulega valdið afföllum...