Huga þarf að grunnhráefnum

Sölufélag garðyrkjumanna hyggst auka hlut íslenskra afurða á borðum íslenskra barna. Í sumar hóf nýtt veitingasvið fyrirtækisins að þjónusta leikskóla. Að sögn Herborgar Svönu Hjelm, sviðsstjóra veitingasviðs, kunna leikskólabörnin gott að meta. Veitingasvið hyggur á enn frekari útbreiðslu.

 

„Staðreyndin er sú að íslensk börn borða nánast ekkert íslenskt grænmeti í leikskólum og grunnskólum,“ segir Herborg Svana Hjelm, sviðsstjóri veitingasviðs Sölufélags garðyrkjumanna. Upphaf rekstrarins má rekja 2 ár aftur í tímann, þegar fregnir bárust að skordýraeitur mældist langt yfir hættumörkum í blóði barna á leikskólaaldri í Danmörku.

 

„Í framhaldi fóru íslenskir garðyrkjubændur að velta fyrir sér hvernig væri hægt að fá leik- og grunnskólabörn til að neyta meira af íslensku grænmeti og sú leið var valin að koma á fót veitingasviði,“ segir Herborg en félagið hefur nú standsett nýtt framleiðslueldhús í höfuðstöðvum Sölufélags garðyrkjumanna að Brúarvogi í Reykjavík.

 

Gulrótaverur og regnbogapaprikur

 

Í sumar hafa starfsmenn veitingasviðsins mótað matseðilinn með aðstoð barna, starfsfólks leikskólanna og fagfólks.

 

„Við gerum allan mat frá grunni, notum engin aukaefni né sykur og mjög lítið af salti. Við notum íslenskt grænmeti, íslenskan fisk og íslenskt kjöt. Allar sósur eru úr grænmeti, við gerum grænmetiskraftana okkar sjálf, þykkjum sósur með kartöflum, ekki kartöflumjöli, og bjóðum upp á kartöflumús, ekki kartöfluduft. Við nýtum grænmeti sem ekki ratar í búðir og hefur það fallið í afar góðan jarðveg,“ segir Herborg og tekur dæmi.

 

„Við tökum til dæmis við gulrótum með tveimur löppum. Börnin sjá þær sem ævintýraverur og matartíminn verður að leik. Paprikur í alls konar litum eru í þeirra huga regnbogapaprikur. Það sem fer ekki í neytendapakkningar finnst börnum skemmtilegt,“ segir Herborg. 

 

Hún segir ferska grænmetið hafa vakið lukku barnanna. „Við skerum grænmetið þannig að það henti börnum vel, þ.e. að þau geti haldið á grænmetinu og framreiðum það á litríkan hátt. Börnin eru mjög dugleg að borða grænmeti og starfsfólk segist sjá mun, þau borði í reynd meira.“

 

Herborg segir hugsjónina einnig snúa að matarsóun. Þannig sé grænmetið frá bændum fullnýtt, afskurður sé notaður í súpur og sósur. Einnig sé lögð áhersla á að nota umhverfisvænar umbúðir sem síðar eru notaðar í jarðgerðarvinnslu.

 

Veitingasviðið hyggur á frekari útbreiðslu. Herborg segir framleiðslugetu sviðsins mikla og bændur anni vel framleiðsluþörfinni, sem gæti þó aukist ef vel gengur. 

 

Áherslubreytinga er þörf í útboðum

 

Að sögn Herborgar hefur Sölufélag garðyrkjumanna tekið þátt í þremur útboðum til að þjónusta leik- og grunnskóla á höfuðborgarsvæðinu. „Við vorum með næstlægsta tilboðið í Garðabæ og lægst í Kópavogi en Kópavogur kaus af ókunnri ástæðu að semja ekki við Sölufélag garðyrkjumanna,“ segir Herborg en útboðið hjá Reykjavíkurborg stendur yfir og niðurstöðu að vænta bráðlega. 

 

„Hingað til hefur ekki verið gerð grundvallarkrafa um gæði hráefnis við val í slíkum útboðum, né heldur hvað varðar umhverfisþætti eins og kolefnisfótspor og sjálfbærni. Við val um samstarfsaðila í opinberum útboðum ræður ræður eingöngu verðið. Það hefur til að mynda verið lagt að jöfnu hvort blómkálssúpan sé unnin úr dufti eða alvöru blómkáli og það sama má segja um kart­öflustöppu sem er unnin úr dufti en ekki úr kartöflum,“ segir Herborg sem vill sjá áherslubreytingu. 

 

„Næringargildin ein og sér eru ekki framtíðin í þessu, heldur þarf að huga að hvað er í matnum og úr hvaða grunnhráefnum maturinn er unninn. Þá þarf einnig að líta til notkunar á salti, sykri og öðrum óæskilegum aukaefnum. Við leggjum gríðarlega mikið upp úr gæðum þess hráefnis sem er notað í matargerðina, ekki bara hvað er í matinn heldur hvað er í matnum. Þetta er í samræmi við það sem er að gerast í nágrannalöndunum í kringum okkur og þá horfum við sérstaklega til Kaupmannahafnar.“