Nokkrir þjóðlegir réttir að hausti

Höfundur: Bjarni Gunnar Kristinsson

Bjarni Gunnar er á þjóðlegum nótum að þessu sinni og gefur hér uppskriftir að réttum sem hann eldaði nýlega vegna sjónvarpsupptöku á ferðaþætti um Ísland.

Lamabakjöt „tartar“

með ferskum jurtum

200 g hrátt lambakjöt
1 saxaður laukur
nokkur kapers
1 hrá rófa eða marglit rauðrófa
1 sítróna
30 ml góð olía

Aðferð

Skerið vöðvann þunnt og svo aftur í bita. Gott er að skera hann hálffrosinn. Færið upp á disk eða fat. Saxið laukinn og dreifið fallega yfir kjötið ásamt kapers og olíu.

Berið fram með sítrónu og hráum rófusneiðum. Ekki sakar að sáldra ferskum kryddjurtum yfir kjötið og bera jafnvel smávegis kál fram með því. Fyrir þá sem vilja gera þunn laufabrauð þá er það þjóðleg framsetning með lambinu. Annars má nota ristað brauð eða flatkökur.

Sætur gljái

200 g krækiber
100 g sykur eða hunang
50 ml gott edik
salt og pipar

Hægsjóðið berin í sykrinum, sigtið og sjóðið niður um helming eða þar til vökvinn fer að þykkna. Kælið. Afbragð með hráu hangikjöti eða gröfnu kjöti.

Þunnt steikt brauð

Laufabrauð er næfurþunn hveitikaka sem oft er borin fram með hangikjöti og hefur lengi tengst íslensku jólahaldi en það má nota allt árið til að gefa gestum að smakka á þjóðlegum rétti.

¼ l rjómi
½ tsk. lyftiduft
600–700 g hveiti
kúmen ef vill (um 1½ tsk.)
½ tsk. salt
¾ l vatn
1 tsk. sykur
heit olía til steikingar

Vatn og rjómi er hitað að suðu. Ef kúmen er notað er það hitað með og síðan sigtað frá. Þurrefnum er blandað saman. Ekki er víst að þurfi allt hveitið svo ágætt er að taka frá um 100 g og bæta frekar við deigið ef þess þarf.

Mesti hitinn er látinn rjúka úr rjómablöndunni og hún síðan sett saman við þurrefnin. Þetta er hnoðað þar til deigið sleppir borði og er mjúkt og meðfærilegt. Varast skal að hnoða of lengi því þá verður deigið seigt.

Rúllað í lengju og vafið með plastfilmu og geymt á köldum stað í að minnsta kosti hálfa klukkustund. Skorið í bita og flatt út mjög þunnt með kökukefli. Skorið. Hver kaka er pikkuð með gaffli eða hnífsoddi um leið og búið er að skera í hana. Kökurnar eru svo steiktar í vel heitri feiti.

Og framreitt með lambinu.

Steiktur þorskur með þurrkuðum harðfisk

Fjórir þorskhnakkar (180–200 g stykkið).
Rifinn börkur af einni sítrónu
olía
50 g sykur
70 g salt

Nokkrir bitar af harðfiski sem hefur verið barinn eða unninn í matvinnslu- vél svo það komi létt og loftkennd áferð á fiskinn.

Leggið þorskinn í bakka með salti, sykri og sítrónuberki og látið marinerast í 20 mín. Skolið svo fiskinn og þurrkið hann. Steikið hann loks á rjúkandi heitri pönnu með olíu.

Framreiðið með kartöflum, harðfisk-mulningi og kryddjurta-majónessósunni.

Dill-majónessósa

2 eggjarauður
2 tsk. edik
1 tsk. sinnep
3 msk. saxað dill
200 ml olía
Smá salt

Setjið eggjarauður, edik, sinnep og salt í skál og blandið vel saman með pískara. Hellið því næst olíunni og kryddið til með dilli.

Bláberjaostaeftirréttur

4 súraldin (lime)
550 g rjómaostur
100 g bláberjasulta
2 dl rjómi
½ pakki fersk minta í eldhúsinu
¾ dl vatn
125 g sykur (gott að nota hrásykur)

Sjóðið vatn og sykur saman í potti. Raspið börkinn af súraldininu og setjið út í ásamt safanum og saxið mintuna út í. Kælið. Léttþeytið rjómann. Hrærið saman bláberjasultu og rjómaost. Blandið öllu úr pottinum saman við rjómaostsblönduna með sleif og svo varlega saman við rjómann. Kælið í nokkra tíma.

Framreitt með ferskum berjum.