Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 3 ára.
Frá undirskrift samningsins um stofnræktun á útsæðiskartöflum. Guðrún Birna Brynjarsdóttir, sérfræðingur hjá Bændasamtökum Íslands, Axel Sæland, formaður deildar garðyrkjubænda hjá Bændasamtökum Íslands, Oddur M. Gunnarsson, forstjóri Matís og Sæmundur Sveinsson, sérfræðingur hjá Matís
Frá undirskrift samningsins um stofnræktun á útsæðiskartöflum. Guðrún Birna Brynjarsdóttir, sérfræðingur hjá Bændasamtökum Íslands, Axel Sæland, formaður deildar garðyrkjubænda hjá Bændasamtökum Íslands, Oddur M. Gunnarsson, forstjóri Matís og Sæmundur Sveinsson, sérfræðingur hjá Matís
Mynd / Ísey Dísa Hávarsdóttir
Fréttir 16. júní 2022

Stofnræktun á útsæðiskartöflum

Höfundur: Vilmundur Hansen

Bændasamtök Íslands og Matís hafa gert með sér samkomulag um vefjaræktun á stofnútsæði kartaflna. Í samkomulaginu felst að Matís framkvæmi verkþætti sem snúa að vefjaræktun kartaflna, meðal annars að taka vaxtarsprota, vefjaræktun, spírun þeirra og veiruprófun.

Axel Snæland, formaður deildar garðyrkjubænda innan Bændasamtaka Íslands, segir að samkomulagið feli í sér að Matís taki að sér að sjá um vefjaræktun á stofnútsæðiskartöflu.

„Deild garðyrkjubænda innan Bændasamtakanna stóð fyrir gerð samningsins við Matís, sem felur í sér vefjaræktunarhluta stofnræktunar útsæðiskartaflna. Verkefni Matís felur í sér að skila af sér vefjaræktuðum útsæðiskartöflum, Premier, Gullauga, Helga og Rauðar íslenskar, sem eru lausar við veirur og sjúkdóma, eins og til dæmis kláða og hringrot. Auk þess sem kartöflurnar eru valdar með tilliti til útlits.“

Tilgangurinn með vefjaræktun á kartöflum er að tryggja að við eigum áfram hér á landi sjúkdóms- fríar kartöflur.

„Því miður er það svo að víða um heim eru sjúkdómar í kartöflum landlægir og margir þeirra sjúkdóma geta borist hingað til lands og valdi miklum skaða ef við gætum þess ekki að hafa vaðið fyrir neðan okkur,“ segir Axel.

Yrki í almennri ræktun

Guðrún Birna Brynjarsdóttir, sérfræðingur hjá Bændasamtökum Íslands, segir að fjögur yrkin sem um ræðir séu þau yrki sem hafa verið í stofnútsæðisræktun og almennri ræktun hér á landi.

„Stofnútsæðisræktendur hér á landi eru þrír, Birgir Hauksson í Sigluvík og Einar Grétar Jóhannsson, Eyrarlandi við Eyjafjörð og Bjarni Hákonarson í Dilksnesi við Hornafjörð. Vinna við verkefnið er hafið þrátt fyrir að seinkanir hafi orðið, til dæmis á afhendingu ræktunarklefa.“

Stofnútsæðisbændur velja gæðakartöflu
Vefjaræktunarklefi Matís. Mynd / Sæmundur Sveinsson

Í heild tekur stofnræktunarferlið þrjú ár og fer þannig fram að stofnútsæðisbændurnir velja bestu kartöflurnar úr sinni stofnrækt og afhenda sérfræðingum Matís, sem síðan sjá um að taka vefjasýni til áframræktunar í húsnæði Matís.

„Næsta vor taka fyrrnefndir stofnræktunarbændur við um það bil 2.300 vefjaræktuðum hnýðum frá Matís til framhaldsræktunar og er miðað við að hnýðin séu að meðaltali 15 grömm. Það er síðan í þeirra höndum að fjölga þeim næstu árin og reiknað er með að þær verði í boði fyrr almenna kartöflubændur árið 2026,“ segir Axel.

Vefjaræktun á æti

Sæmundur Sveinsson, sérfræðingur hjá Matís, sér um verkefnið fyrir hönd Matís.

Spírur á æti Mynd / Sæmundur Sveinsson

„Eftir að kartöflurnar, sem vonandi eru smitfríar, komu í mínar hendur, lét ég þær spíra og tók svo spírurnar og sótthreinsaði þær og drap allar örverur sem voru utan á þeim. Því næst voru spírurnar skornar í nokkra bita með brumi og bitarnir settir á æti í glerflöskum sem inniheldur plöntuvaxtarhormón eins og auxin, giberalín og kínetín. Á þessu skeiði eru plöntuvísarnir aldir í glerskáp með lýsingu og þannig er verkefnið statt í dag. Næsta skref verður síðan að skipta plöntunum upp og athuga hvort þær séu ekki örugglega lausar við veirusmit og fjölga þeim í þann fjölda sem samningurinn gerir ráð fyrir. Ég skila svo af mér litlum plöntum í næringarhlaupi í áframræktun til stofnkartöfluræktenda til gróðurhúsaræktunar í mold næsta vor ef allt gengur eftir,“ segir Sæmundur.

Sölufélagið í góðu lagi
Fréttir 17. júlí 2025

Sölufélagið í góðu lagi

Nú hafa Sölufélag garðyrkjumanna, Báran stéttarfélag og Framsýn stéttarfélag und...

Bændur harka af sér
Fréttir 16. júlí 2025

Bændur harka af sér

Ný rannsókn bendir til þess að fólk sem starfar í landbúnaði sé ólíklegt til að ...

Getur leyst plast af hólmi
Fréttir 16. júlí 2025

Getur leyst plast af hólmi

Frumkvöðlafyrirtækið Marea Iceland hyggst setja á markað umhverfisvænt húðunaref...

Auglýsingar um sveppadropa og -duft ámælisverðar
Fréttir 16. júlí 2025

Auglýsingar um sveppadropa og -duft ámælisverðar

Verslunin Hugur Studio, sem rekin er af Hemmet ehf., hefur verið kærð fyrir afdr...

Átak um öryggi barna í sundi
Fréttir 16. júlí 2025

Átak um öryggi barna í sundi

Rauði krossinn á Íslandi hefur hleypt af stokkunum fræðslu- og forvarnarátaki um...

Pöddur í hundamat
Fréttir 15. júlí 2025

Pöddur í hundamat

Fyrirtæki hafa sett á markað hundamat úr skordýrum. Slíkt fæði hefur minna kolef...

Orkuskipti í Flatey
Fréttir 15. júlí 2025

Orkuskipti í Flatey

Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra og Elías Jónatans...

Landeldi við Hauganes
Fréttir 15. júlí 2025

Landeldi við Hauganes

Laxós ehf. áformar uppbyggingu og rekstur fiskeldisstöðvar norðan Hauganess, þar...