Úrgangur frá landbúnaði verður að fatnaði

Textíliðnaðurinn veldur ýmiss konar umhverfisálagi á öllum stigum framleiðslunnar.

Bómullarræktun krefst mikillar vatnsnotkunar, sem dæmi telja náttúruverndarsamtökin WWF að framleiðsla á einum bómullarstuttermabol þarfnist 2.700 lítra vatns, sem myndi nægja til þess að halda uppi manneskju í tvö og hálft ár.

Framleiðsla gerviefna er einnig skaðleg umhverfinu, eins og t.d. pólýester, sem er unnið úr jarðefnaeldsneyti.

Sem annan og umhverfisvænni valkost við framleiðslu á vefnaðarvörum er nú þegar nýttur viðarmassi og unnið úr honum sellulósa, eða beðmi, til framleiðslunnar. Úr beðmi má vinna þræði til fatnaðar, bómullarþræðir eru til dæmis nær alfarið úr beðmi. Nýleg rannsókn við Chalmers tækniháskólann í Gautaborg bendir til þess að nýta megi úrgang úr landbúnaði til framleiðslu á vefnaðarvöru. Í rannsókninni voru skoðaðar fjórar mismunandi tegundir úrgangs, þ.e. massar úr höfrum, hveiti, kartöflum og sykurrófum. Massi unninn úr hafrahýði og hveitistráum reyndist heppilegasti úrgangurinn til þess að áframnýta í textílframleiðslu.

„Þetta er mikilvægt skref að því að geta framleitt vefnaðarvöru úr úrgangsefnum í stað þess að nota bómull, sem er ekki umhverfisvæn, eða við, sem er efni sem við viljum nýta í margt annað, auk þess sem varðveisla hans hefur jákvæð áhrif á loftslagið,“ segir Diana Bernin, aðstoðarprófessor við efnafræðideild háskólans.

Rannsakendur endurunnu efnin með því að sjóða þau í lút. Aðferðin þótti heppilegri en sams konar vinnsla viðarmassa vegna þess að hún þarfnast færri aukaefna. „Lútur inniheldur engin eiturefni sem hafa skaðleg áhrif á náttúruna,“ segir Bernin. Auk þess sem með þessari aðferð er umbreytt úrgangi sem annars færi til spillis og hann nýttur. „Enn fremur eykur þessi aðferð efnahagslegt virði hafra og hveitis, þar sem afgangsafurðir þeirra geta verið nýttar sem hráefni í vinnslu sellulósa.“

Spár gera ráð fyrir skorti á bómull á næstu árum og þörf er á að skoða aðra valkosti. „Rannsóknin sýnir að það eru ýmis tækifæri fólgin í vinnslu úrgangs frá landbúnaði,“ segir Joanna Wojasz, sem gegnir rannsóknarstörfum hjá nýsköpunarfyrirtækinu Tree to Textile, sem tók þátt í verkefninu. „Við ættum ekki að horfa fram hjá þeim tækifærum sem notkun sellulósa býður upp á til fatnaðarframleiðslu í framtíðinni.“