„Hydroponics” í hænsnakofa

Ástralski hugvitsmaðurinn Chris Wilkins hefur komið upp aðstöðu til að rækta matjurtir og fiska í gömlu hænsnahúsi á Valþjófsstað í Fljótsdal. Hann segir inniræktun áhugaverðan valkost fyrir Íslendinga sem búi við langa dimma vetur og flytji inn mikið af matvælum en framleiði ódýrt rafmagn úr endurnýjanlegum orkugjöfum.

Wilkins segir ræktunina byggja á hringrás vatns í lokuðu kerfi, hydroponics á ensku, þar sem við sögu koma fiskar, bakteríur og plöntur og hvert styrkir annað. Fiskurinn framleiðir úrgang sem bakteríurnar éta til að framleiða áburð fyrir plönturnar sem hreinsa vatnið áður en það fer aftur til fiskanna. Með þessu þarf ekki að kaupa neinn áburð og nær enginn úrgangur fellur til.“

Stefnan er að koma bæði plöntunum og fiskunum í sölu, hvort heldur sem er til neytenda sem sækist eftir ferskvöru eða veitingahúsa. Í ræktuninni má finna myntu, basilíku, spínat og fleiri salatjurtir en í eldinu urriða, bleikju, krabbadýr og gullfiska.

Ísland kjörið fyrir inniræktun

Wilkins er menntaður pípulagninga­maður og með háskólagráðu í umhverfisfræðum og hefur sett upp áveitukerfi fyrir ræktun í Ástralíu og Finnlandi. Þar fékkst hann einkum við skrautplöntur en hefur í sumar prófað sig áfram með matjurtir. Hann telur Ísland kjörið fyrir slíka framleiðslu.

„Ég hef ekki fundið annað land þar sem inniræktun er jafn skynsamleg. Aðstæður hér eru öfgakenndar og ekki hægt að rækta utanhúss á veturna því þeir eru langir og dimmir og jafnvel á sumrin er ræktunartíminn stuttur.“

Plássið til ræktunar hugsað í rúmmetrum en ekki fermetrum

Plönturnar fá bæði ljós og hita frá LED lýsingu sem komið hefur verið upp í húsinu.

„Ljósin framleiða þá lýsingu sem plönturnar þurfa og hliðarafurð ljósanna, hitinn, nýtist til að hita húsið þannig að rafmagnið nýtist mjög vel. Í Ástralíu kostar rafmagnið fimm sinnum meira en  á Íslandi en þar er hægt að rækta utandyra allt árið þannig þar er engin skynsemi í inniræktun.“

Wilkins  segir að Íslendingar flytji inn mikið af matvælum og að erlendis hafi  matvælaframleiðsla mikil áhrif á umhverfið og þar sem tæknin sé fyrir hendi sé bæði efnahagslega og umhverfislega skynsamt að rækta inni í landi þar sem rafmagn er ódýrt og fengið úr endurnýjanlegum orkugjöfum

Tækifæri fyrir unga frumkvöðla

Bjarni Halldórsson, 13 ára heimamaður á Valþjófsstað, hefur aðstoðað Wilkins við uppsetningu ræktunarinnar og kalla þeir verkefnið Microfarm Iceland. is. Wilkins segir áhuga sinn byggja á að setja upp kerfið og spreyta sig á matjurtunum en vonast til að hönnunin geti nýst ungum frumkvöðlum og orðið til þess að efla íslenskar sveitir.

Bjarni er frumkvöðull og mögulega yngsti bóndi landsins. Saman langar okkur að skapa vettvang fyrir unga frumkvöðla og leyfa þeim að spreyta sig á næstu mánuðum við að byggja upp rekstur þar sem vinna þarf við framleiðsluna, finna viðskiptavini, selja vöruna og læra um allt það sem viðkemur rekstri sprotafyrirtækja.

Það er auðveldlega hægt að setja upp fleiri örbýli í gámum. Að sinna slíkri ræktun tekur tíu tíma á viku en á móti fær eigandinn mat og afurð til að selja. Slíkt getur til dæmis orðið aukabúgrein með sauðfjárrækt.“

Styrkur frá Fljótsdalshreppi

Fljótsdalshreppur veitti verkefninu á Valþjófsstöðum álitlegan fjárstyrk til að koma því á laggirnar.
„Þetta hefði ekki verið mögulegt án styrksins. Það er frábært að sveitarstjórnin haf sýnt möguleikum þess skilning og brugðist skjótt við þannig að hægt væri að kaupa tækin sem þurfti til ræktunarinnar,“ segir Wilkins að lokum.