Vinsamlegast athugið að þetta efni er eldra en 9 ára.
Yeoman – nýstárlegur, dýr en misheppnaður
Á faglegum nótum 18. júlí 2016

Yeoman – nýstárlegur, dýr en misheppnaður

Höfundur: Vilmundur Hansen

Bretinn Thomas Turner hóf feril sinn með framleiðslu reiðhjóla í Wolverhampton árið 1928. Hann útvíkkaði framleiðsluna í lok fimmta áratugar síðustu aldar í bifreiðar, mótorhjól, vélahluti í flugvélar og dráttarvélar. Framleiðslu dráttarvélanna var hætt 1957.

Eftir lok síðari heimsstyrjaldarinnar óx landbúnaðarframleiðsla hratt og vöntun var á tækjum og búnaði til að auka framleiðsluna enn frekar. Turner sá tækifæri í skortinum og hóf fyrirtæki hans framleiðslu á jarðvinnslutækjum. Árið 1947 hóf fyrirtækið hönnun á nýrri tegund dráttarvéla og setti þá á markað tveimur árum seinna undir heitinu Yeoman of England.

Margs konar nýjungar

Yeomaninn þótti á ýmsan hátt á undan sinni samtíð. Þeir voru með fjögurra strokka, 40 hestafla V-laga dísilmótor sem var hannaður af sama manni og hannaði mótorinn í Ferguson TEF20 dráttarvélina. Kveikjan var rafknúin, beislið vökvaknúið og endurbætt útgáfa traktorsins var með ljósum. Fjögurra gíra gírkassinn þótti byltingarkenndur og var staðsettur aftan við ekilssætið.

Turner sérhannaði og sérframleiddi margs konar aukabúnað eins og plóg, herfi og sláttuvélar fyrir Yeomaninn auk þess sem hæglega var hægt að tengja áhöld frá öðrum framleiðendum við traktorinn.
Í auglýsingu frá Turner segir að Yeoman of England-dráttarvélar séu ódýrari í rekstri og geti unnið mun meiri vinnu á hektara þar sem þær séu aflmeiri, tæknivæddari og sparneytnari en aðrir traktorar af sambærilegri stærð.

Há bilanatíðni

Vélarnar þóttu dýrar en sala á þeim ágæt til að byrja með á Bretlandseyjum og eitthvað mun hafa verið flutt út af þeim til landa innan breska samveldisins. Til langs tíma lét salan undan og ódýrari Fordson-dráttarvélar náðu yfirburða markaðsstöðu.

Ýmis vandkvæði við hönnun traktorsins komu fljótlega í ljós. Til dæmis var kælibúnaðurinn fyrir mótorinn of lítill og ofhitnaði hann því reglulega, heddið þótti lélegt og  vélin var iðulega treg í gang í köldu veðri. Gírkassinn var þó helsti Akkilleasarhællinn og bilanatíðni hans há. Til að bæta gráu ofan á svart var oft skortur á varahlutum og stóð Yeomaninn því vikum saman aðgerðalaus á hlaðinu, eigendum þeirra til mikillar gremju og átti það ekki síst við kaupendur þeirra erlendis.

Slæmt orðspor

Þrátt fyrir að Yeoman-traktorinn hafi verið að mestu endurhannaður 1951 var orðspor fyrirtækisins slæmt og sala nýju vélanna lítil. Árið 1957 voru síðustu Yeoman-traktorarnir seldir á hálfgerðri brunaútsölu á verulega niðursettu verði. Einungis voru framleiddir 2.131 Yeoman-dráttarvélar á þeim tæpa áratug sem þeir voru í framleiðslu.

Í dag er Turner-fyrirtækið hluti af Caterpillar og sérhæfir sig í framleiðslu á gírkössum fyrir Manitou og New Holland.

Skylt efni: Gamli traktorinn | Yeoman

Lausn á vísnagátu
Líf&Starf 24. nóvember 2025

Lausn á vísnagátu

Lausnin á vísnagátu Guðbjörns Sigurmundssonar í síðasta Bændablaði er orðið mál.

Skákmánuðurinn janúar
Líf&Starf 3. febrúar 2025

Skákmánuðurinn janúar

Janúarmánuður hefur lengi verið frekar stór skákmánuður á Íslandi. Í þeim mánuði...

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann
Líf&Starf 13. desember 2024

Þörfnumst heilbrigðara sambands við tímann

Carl Honoré, sem gjarnan hefur verið kallaður rödd alþjóðlegu Hæglætishreyfingar...

Sækja áhrif til Suður-Evrópu
Líf&Starf 9. október 2024

Sækja áhrif til Suður-Evrópu

Í síðustu úthlutun Matvælasjóðs fengu bændur í Syðra-Holti í Svarfaðardal rúmleg...

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi
Líf&Starf 14. ágúst 2024

Brautryðjandi í búskap með íslenska hesta í Noregi

Ingebjørg Helkås Vaa fæddist í Noregi 14. júlí 1933, yngst fimm systkina. Hún va...

Stjörnuspá vikunnar
Líf&Starf 2. júlí 2024

Stjörnuspá vikunnar

Vatnsberinn veit vart í hvorn fótinn hann á að stíga þessa dagana. Lífið virðist...

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!
Líf&Starf 10. maí 2022

Heitt poppkorn er hollt sælgæti!

Svo hljóðaði auglýsing er birtist á síðu Morgunblaðsins í júlílok árið 1968 - en...

Lesning fyrir heilabilaða
Líf&Starf 4. maí 2022

Lesning fyrir heilabilaða

Þegar ég setti saman bókina Í húsi afa míns sem kom út fyrir tólf árum, hvarflað...