Vekur spurningar um framkvæmd tollverndar

„Málsókn fimm innflutnings­fyrirtækja á hendur íslenska ríkinu til endurgreiðslu á ofteknum sköttum í formi tolla á landbúnaðarvörum er óneitanlega stórfrétt vikunnar,“ segir Erna Bjarnadóttir, hagfræðingur hjá Bændasamtökum Íslands.

Páll Rúnar M. Kristjánsson hæstaréttarlögmaður, sem rekur málin, hefur áður lagt ríkið að velli fyrir dómstólum fyrir ólögmæta gjaldtöku vegna innflutnings á búvörum. Hann segir ólögmæti þeirrar gjaldtöku sem nú reynir á, jafnaugljóst og í fyrri málum.

Skylda stjórnvalda að eyða óvissu

Erna segir að rík skylda hvíli á Alþingi og stjórnvöldum að tryggja lögmæti þegar innheimta skatta og gjalda á í hlut. Óþolandi sé að mikilvægar stoðir íslensks landbúnaðar eins og tollvernd og framkvæmd hennar séu ekki yfir vafa hafin hvað þetta varðar.

„Ég er ekki lögfræðingur og hef því ekki forsendur til að tjá mig um lagalegt efni kröfu þessara fyrirtækja en það er mikið í húfi, bæði hvernig þessu máli reiðir af og ekki síður hvernig úr niðurstöðu þess verður unnið reynist umrædd gjaldtaka ólögmæt.“

Málið varðar í stuttu máli tvenns konar útfærslu á tollvernd, annars vegar afnám tolla, til dæmis á grænmetistegundum, þegar innlend framleiðsla er ekki á markaði. Hins vegar svokallaða opna tollkvóta sem eru útfærðir þannig að tollar á tilteknar afurðir eru lækkaðir í tiltekinn tíma þegar innlendar afurðir skortir á markað.

Herðir umræðuna

„Ég tel augljóst að þetta mál muni herða á umræðum um þessa tilteknu lagaheimild varðandi opnu tollkvótana. Skilgreining á skorti á innlendum vörum er að mínu mati á algerum villigötum eins og framkvæmdin er í dag og í því samhengi að magn tollfrjálsra kvóta frá ESB er að stóraukast. Stjórnvöld, sem hafa sem yfirlýsta stefnu að efla innlenda matvælaframleiðslu, verða að takast á við þessa umræðu,“ segir Erna Bjarnadóttir.