Um 5–6 milljóna króna sparnaður með nýjum LED-ljósum

Í sumar úthlutaði Loftslags- og orkusjóður rúmlega 118 milljónum króna í styrki til 10 verkefna í þeim tilgangi að draga úr orkunotkun í íslenskum gróðurhúsum.

Axel Sæland, formaður garðyrkjudeildar Bændasamtaka Íslands, hefur sett upp 220 LED-ljós sem hann áætlar að spari 5─6 milljónir í raforkukostnaði árlega.

Axel er blómabóndi á Espiflöt og segir að eftir rúmlega mánaðar reynslu af notkun LED-ljósanna sé ljóst að þau virki mjög vel – með gömlu HPS-ljósunum. „Við ákváðum að fara svo kallaða hybrid-leið, það er að taka niður annað hvert HPS-ljós í 2.600 fermetra rými og setja LED-ljós í staðinn. Margir garðyrkjubændur á Norðurlöndunum, sem og annars staðar í Evrópu, hafa byrjað á þessari leið. Þannig að helmingurinn af ljósunum á því svæði er kominn í LED og helmingurinn er enn þá í HPS. Með þessu erum við að taka stór skref í átt að LED en með tiltölulega lítilli áhættu, þar sem við erum enn með stóran hluta í HPS-ljósunum sem við þekkjum mjög vel.“

Hagkvæmara að hita með vatni

„Það voru nokkur atriði sem búið var að vara okkur við með að gætu gerst og við höfum fylgst sérstaklega með,“ heldur Axel áfram.

„Til dæmis að rakastig verði of hátt í húsunum, en það hefur ekki gerst enn þá, sem ég held að sé vegna þess að við erum með helming af lýsingunni í HPS-ljósum. Plönturnar þurfi minna af vatni þar sem minni uppgufun er frá plöntunum. Þetta sjáum við og erum búin að bregðast við. Einnig erum við búin að hækka viðmiðunarhitann í húsunum til að bregðast við því að minni hiti kemur frá ljósunum. Sem verður til þess að við erum að nota töluvert meira af heitu vatni til upphitunar. En það er kostnaður sem við viljum sjá því það kostar okkur miklu minna að hita húsin upp með heitu vatni en raforku. Það er ekki annað að sjá en að plönturnar séu að elska þetta.“

Sparnaður í flutningskostnaði og raforkunotkun

Axel metur stöðuna þannig að breytingin spari 100 kílóvött í uppsettu afli. „Við vorum fyrir með 1.114 kílóvött og ættum að fara niður í 1.014 kílóvött. Þetta skiptir miklu máli þar sem stór kostnaður við að koma raforkunni til okkar er mældur í afltoppum. Þannig að því lægra uppsett afl því lægri kostnaður. Svo kemur sparnaðurinn af því að LEDljósin nota minna af raforku. Við erum að lýsa í kringum 5.000 klukkustundir á ári. Í einföldu reiknidæmi sést að 5.000 klukkustundir sinnum 100 kílóvött eru 500.000 kílóvattsstundir á ári. Þetta er stóra dæmið, við erum að greiða 10 krónur á kílóvattsstundina, þar sem innifalið er orka og dreifing, og því ættum við að ná fram fimm milljóna króna hagræðingu. En við teljum að með aukinni þekkingu og reynslu ættum við að ná fram enn meiri sparnaði með því að nota HPS-ljósin minna á vorin, sumrin og haustin.

Ég tel að garðyrkjan eigi að nýta sér þetta frábæra tækifæri sem er komið, þ.e. að sækja um styrk til orkusparandi aðgerða í gegnum Orkusjóð hjá umhverfis-, orkuog loftslagsráðuneytinu. Þarna er möguleiki á að fá allt að 40% fjármögnun upp að 15 milljónum. Miðað við þróun á raforkuverði síðustu ára og þeirri miklu eftirspurn sem ríkir hér á landi þá er mjög mikilvægt að ylræktin bregðist við og leiti leiða til að minnka þennan mjög svo stóra kostnaðarlið. Einnig er gott að hafa í huga að HPS-ljósin eru hætt í þróun þar sem þau innihalda örmagn af kvikasilfri. Það er stefna ESB að banna allan ljósabúnað sem inniheldur kvikasilfur sem eykur enn á þörfina fyrir því að ylræktin taki þetta mikilvæga skref.“

Axel segir að stilla þurfi LEDljósin í samræmi við hvað verið sé að rækta. Hjá honum var valið að hafa 80% rautt, 10% blátt, 5% grænt og 5% hvítt. Svo bætist 10% fjarrautt ofan á sem aukarás. Ákvörðunin um þessi tæknilegu atriði hafi verið tekin eftir samráð við ráðunauta sem fylgjast með rannsóknum á þessu sviði.

„LED-ljósin eru vissulega dýr en með þessum fjárfestingarstuðningi eigum við að ná þeim fjármunum hratt til baka með minni raforkunotkun,“ segir Axel.

Viðbótar 100 milljónir í stuðning

Jóhann Páll Jóhannsson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra gerði breytingu á reglugerð um Loftslagsog orkusjóð í vor og fól sjóðnum að veita garðyrkjubændum sérstakan fjárfestingarstuðning í þágu bættrar orkunýtni og orkusparnaðar. Espiflöt notaði þá úthlutun til fjárfestinga í nýja ljósabúnaðinum, sem dugði fyrir 40% af fjármögnuninni.

Í vikunni tilkynnti Jóhann Páll Jóhannsson svo um að í ljósi góðs árangurs af þeirri úthlutun hafi hann ákveðið að ráðstafa aukalega 100 milljónum króna í verkefnið. Umsóknarfrestur fyrir næstu úthlutun er til 15. desember 2025.