Sumarið er fyrir gróður- og jarðvegsmælingar

Ísland er aðili að Parísarsáttmálanum og því fylgja þær skuldbindingar að við þurfum að geta gert grein fyrir áhrifum landnotkunar á losun gróðurhúsalofttegunda. Þar er koldíoxíð fyrirferðarmest, en einnig metan og hláturgas. Þekking okkar, á bæði kolefnisforða og því hvernig losun þessara gastegunda er fyrir mismunandi landgerðir, hefur verið brotakennd og ekki fullnægjandi til að uppfylla þær kröfur sem til okkar eru gerðar.

Land og skógur hefur umsjón með fjölda rannsókna sem hafa það að markmiði að bæta þetta. Þar er lögð áhersla á að safna gögnum um kolefnisforða í jarðvegi og losun gróðurhúsalofttegunda – eða bindingu. Frá árinu 2021 hafa staðið yfir viðamiklar rannsóknir til að afla þessarar þekkingar fyrir fjölbreyttar landgerðir, bæði beitilönd á mólendi og graslendi, einnig fyrir framræst og óraskað votlendi. Þessi vinna felst í gróðurgreiningum, gróður- og jarðvegssýnatökum í sérstökum mælireitum sem og beinum mælingum á gasflæði. Gasflæðimælingarnar fara nú fram á 43 stöðum um allt land og mælingar fara að jafnaði fram vikulega. Með þessu fæst góð yfirsýn yfir hvað á sér stað og hvernig umhverfisþættir á borð við veðurfar, gróðurfar, ástand gróðurs og jarðvegs hafa áhrif á t.d. kolefnisbúskap lands. Yfir 100 nýir mælireitir fyrir gróður- og jarðvegsmælingar hafa verið lagðir út í sumar og sýnum safnað. Þau gögn eru notuð til að meta kolefnisforða og breytingar á honum.

Í sumar hafa 12 aðilar sinnt þessum rannsóknum, bæði fast starfsfólk stofnunarinnar og svo 8 háskólanemar og nýútskrifaðir náttúrufræðingar í sumarstarfi. Land og skógur á einnig í miklu samstarfi við Náttúrustofu Norðurlands vestra, Náttúrustofu Austurlands og Náttúrustofu Suðausturlands í tengslum við þessi verkefni og áætlar að auka slíkt samstarf í framtíðinni enda mikilvægt að nýta og efla sérfræðinga utan höfuðborgarsvæðisins. Þessi gögn veita okkur mikilvægar upplýsingar um ástand lands og breytingar á því. Þær geta nýst við skipulag landnýtingar og einnig til að forgangsraða landi þegar kemur að endurheimt. Aðalmarkmiðið er samt sem áður að safna gögnum til að uppfylla þær skuldbindingar sem við höfum undirgengist vegna Parísarsáttmálans. Eftir því sem gagnasafnið eykst með hverju ári, skýrist myndin af ástandi landsins. Þetta hefur það meðal annars í för með sér að tölur fyrir landnotkun í loftslagsbókhaldinu breytast ár frá ári meðan á þessari vinnu stendur. Í sumum tilfellum kemur í ljós að losun hefur verið ofmetin en í öðrum hefur hún verið vanmetin. Þess má þó geta að við hverja breytingu í bókhaldinu er losun og binding bakreiknuð aftur til 1990, til að tryggja að breytingar í kolefnisbúskap í bókhaldinu stafi af raunverulegum breytingum, ekki bara bætingu á gögnum.   

Hver heildarniðurstaðan verður á eftir að koma í ljós en hafa verður í huga að náttúran er síkvik og því mun þurfa að endurskoða þessa þætti reglulega.