Stuðningur við innleiðingu á LED-ljósabúnaði

Jóhann Páll Jóhannsson umhverfis-, orkuog loftslagsráðherra hefur ákveðið að styðja garðyrkjubændur í ylrækt til fjárfestinga við innleiðingu á LED-ljósum í gróðurhúsin, sem talið er að geti minnkað raforkunotkun gróðurhúsa um 40–60 prósent.

Stuðningsupphæðin nemur 160 milljónum og samkvæmt upplýsingum sem fengust úr umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu er unnið að útfærslu á fjárfestingastuðningnum. Gert sé ráð fyrir að styrkir verði veittir til framleiðenda garðyrkjuafurða vegna fjárfestinga í orkusparandi búnaði, svo sem LED-ljósabúnaði, tölvu- og stýribúnaði og gardínukerfum.

Reiknað er með að styrkhlutfall verði 40 prósent og hámarksstyrkur 15 milljónir fyrir hvern framleiðanda og að opnað verði fyrir umsóknir um næstu mánaðamót. „LED-ljósabúnaðurinn er mjög dýr og því er fjárfestingastuðningurinn úr umhverfis-, orkuog loftslagsráðuneytinu afar kærkominn, en þetta er mikill ávinningur fyrir alla því þetta er svo ofboðslega mikil orkusparandi aðgerð. Ég er sjálfur byrjaður að prófa LED-ljósin með gömlu perunum á ákveðnum svæðum í rósaræktuninni á okkar stöð og það hefur virkað mjög vel,“ segir Axel Sæland, formaður garðyrkjudeildar Bændasamtaka Íslands, sem er blómabóndi og rekur garðyrkjustöðina Espiflöt í Reykholti í Bláskógabyggð.

LED-lýsingin betri í dag

„Ég myndi segja að LED-lýsingin væri í dag orðin betri en gömlu HPS-ljósin. En þetta hefur verið nokkuð lengi á leiðinni frá því fyrst var farið að tala um þessa nýja ljósatækni,“ segir Axel.

Vandamálið við LED-ljósin sé að þau gefi engan hita frá sér, sem sé mjög óheppilegt miðað við hvernig gróðurhús eru hönnuð. „Þess vegna þurfa garðyrkjubændur í ylrækt að fara í endurhönnun á sínum húsum, því HPS-ljósin eru á útleið og talað um að þau verði bönnuð á næstu árum.

Það er töluverð fjárfesting sem þessu fylgir, enda þarf að setja upp sérstakar gardínur til að halda hitanum inni í húsunum, nýjan rakabúnað til að stýra rakanum og jafnvel stækka hitakerfin.

Það er alveg ljóst að þessi innleiðing verður tekin í skrefum og þá erum við að tala um að taka jafnvel annað hvert ljós inn sem LED-ljós til að byrja með en nota HPS-ljósin á móti til að nýta hitann frá þeim.“

Sparnaður fyrir ríkissjóð

Axel segist vonast til þess að garðyrkjubændur verði duglegir að fullnýta þessar 160 milljónir næstu 2 árin til að sýna fram á að þörf hafi verið fyrir stuðningnum og þann árangur sem getur hlotist af þessu. Það séu mikil tækifæri hjá garðyrkjubændum að fara betur með auðlindir landsins. Til langs tíma muni þessi aðgerð einnig spara ríkisjóði fjármuni í formi endurgreiðslu á dreifingarkostnaði raforku til garðyrkjubænda sem og skilað aukinni framleiðslu á markað.

Jóhann Páll sagði í sérstökum umræðum um orkumál á Alþingi 27. mars að almennar aðgerðir varðandi orkuöryggi og jöfnun dreifikostnaðar raforku dygðu garðyrkjubændum ekki einar og sér. Áratugir væru síðan stjórnvöld réðust síðast í skipulegan fjárfestingastuðning í þeirra þágu.