Stórlega gengið á landgæði í Afríku

Frá 1960 hefur landbúnaðarframleiðsla í Afríku fjórfaldast. Samt er þessi heimsálfa langt frá því að ná þeim árangri í landbúnaðarmálum sem náðst hefur í Suður-Ameríku og í Asíu að því er fram kemur í úttekt The Economist frá 15. október síðastliðinn.

Stærsti hluti aukinnar framleiðslu á landbúnaðarvörum í Afríku skýrist af því að meira land hefur verið tekið undir þessa grein fremur en að aukin framleiðni hafi náðst á því landi sem áður var notað. Um leið hafa fátækir bændur hægt og rólega verið að ganga á næringargildi jarðvegs. Nær allt ræktarland í Afríku er notað án nægilegrar áveitu. Vaxandi öfgar í veðurfari hefur neytt íbúa til að glíma við mikla þurrka, flóð og hitabylgjur. Það er ekki að hjálpa til í heimsálfu þar sem gert er ráð fyrir tvöföldun á fólksfjölda fram til 2050.

Afríka einungis með 4% af gróðurhúsalofttegundum

Hitastigið í álfunni er þegar um 1°C heitara að meðaltali en það var fyrir iðnbyltinguna. Með enn auknum hita mun ástandið bara versna. Ef meðalhitinn hækkar um 2°C fram til 2050 eins og sumir spá, gæti uppskera dregist saman um helming. Athygli vekur að þessi stóra heimsálfa er einungis talin bera ábyrgð á 4% af árlegri losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu.

Hækkun hitastigs leiðir til aukins kostnaðar

Kostnaðurinn vegna hækkandi hitastigs er þegar talinn nema um 1,5% af vergri landsframleiðslu þjóða í Afríku að mati framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins. Þar á bæ er talið að aðlögun að enn hækkandi hita muni kosta þjóðir Afríku um 3% af vergri landsframleiðslu á ári.

Áburðarnotkun í Afríku einungis 12,1% af meðaltali á heimsvísu

Væntanlega bar þetta á góma á fundi Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál sem haldinn var í Afríkuríkinu Marokkó í síðustu viku. Þetta ríki er stærsti framleiðandi í heimi á fosfór sem notaður er í áburð. Samkvæmt tölum Matvæla- og landbúnaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna (FAO) eru notuð 124 kg af tilbúnum áburði að meðaltali á hvern hektara ræktarlands í heiminum á hverju ári. Í Afríku, öflugustu framleiðsluálfu fosfórs í heiminum, eru einungis notuð 15 kg að meðaltali á hektara, eða 12,1%.

Slæmar samgöngur stórhækka áburðarverð

Bent er á að tilbúinn áburður sé notaður í braski spilltra embættismanna víða um álfuna og því geti reynst erfitt fyrir bændur að komast yfir slík gæði. Þá valdi slæmt vegakerfi því að það sé 50% dýrara fyrir bændur í Tansaníu að kaupa tilbúinn áburð en bændur í þróaðri löndum. Kostnaðurinn er svo um 80% hærri í Malí samkvæmt upplýsingum frá Alþjóðlegu áburðarþróunarmiðstöðinni (International Fertiliser Development Centre – IFDC). Þessi stofnun, sem sett var á laggirnar í Alabama í Bandaríkjunum árið 1976, er nú með starfsstöðvar í yfir 20 löndum.

Áburðargjöf gæti minnkað skógareyðingu

Aukin áburðargjöf á ræktarland í Afríku er ekki eingöngu talin geta gefið aukna uppskeru fyrir íbúana, heldur geti líka stuðlað að bindingu kolefnis. Skýringin er fólgin í því að minna þurfi að ryðja af skóglendi til ræktunar ef hægt er að gera landið sem fyrir er gjöfulla. Með því að draga úr skógareyðingu í Afríku um einungis 10% á ári samsvarar það gróðurhúsalosun Brasilíumanna í heilt ár, að sögn Mostafa Teeab, forstjóra OCP Group sem er risastór fosfórverksmiðja í Marokkó. Bendir hann á að vegna lítillar áburðarnotkunar bindi ofnýttur jarðvegur í Afríku einungis 175 gígatonn af kolefni á ári (175.000.000.000 tonn) í stað 1.500 gígatonna að meðaltali á heimsvísu (1.500.000.000.000 tonn).