Sniglarækt möguleg hliðarbúgrein bænda

Úthlutað hefur verið Lóu – styrkjum til nýsköpunarverkefna á landsbyggðinni 2025.

Í fregn frá ráðuneyti menningar, nýsköpunar og háskóla kemur fram að í ár hafi 21 verkefni hlotið styrk fyrir alls um 100 milljónir króna. Áherslan í ár var á verkefni sem fela í sér hagnýtingu stafrænna lausna, þróun og nýtingu tæknilausna í heilbrigðismálum og verkefni sem stuðla að sjálfbærri nýtingu auðlinda eða afurða á nýskapandi hátt.

Hæstu styrkupphæð hlaut Cannarctica ehf. á Vestfjörðum, 7,5 m.kr., til að bæta skilvirkni og sjálfbærni í ræktunarlýsingu með þróun vatnskældra LEDræktunarljósa. Kerfið er sagt nýta varmaorku frá ljósunum til upphitunar eða orkuframleiðslu, sem dragi úr orkunotkun og auki endingartíma þeirra. Gervigreind stýri einnig ræktunarskilyrðum og orkunýtingu, sem stuðli að hámarksafköstum og lágmarks sóun.

Frumgerð af alíslensku húsi

Tandraorka á Austurlandi fékk 6 m.kr. til að nýta grisjunarvið til lífkolunar á Eskifirði. Framleiðslan skili kolefnishlutlausri steypu, lífrænum jarðvegsbæti, viðarolíu og varma. Markmiðið er að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda, bæta nýtingu skógarafurða og skapa sjálfbærar lausnir fyrir iðnað og landbúnað. Meðal annarra verkefna sem hlutu styrk eru Eimur, 3,3 m.kr., til að stuðla að nýtingu glatvarma til sniglaræktunar. Felst það verkefni í að kynna sniglarækt sem sjálfbæra hliðarbúgrein fyrir bændur, byggða á nýtingu glatvarma úr jarðhitavatni. Um er að ræða fræðsluherferð með áherslu á að skapa verðmæti úr vannýttum auðlindum, bæta nýtingu hliðarstrauma og efla atvinnulíf með nýsköpun í matvælaframleiðslu.

Þá hlaut Alor ehf. 5,3 m.kr. styrk til að þróa straumlínulagað matskerfi sem metur hagkvæmni þess að bændur framleiði eigin orku og geymi hana á rafhlöðum, þ.m.t. með sólarsellum og vindorku. Livefood ehf. hlaut 5,5 m.kr. styrk til að þróa grænkera-mygluosta úr kartöflum þar sem jarðvarmi nýtist sem orkugjafi. Skógarafurðir ehf. á Fljótsdalshéraði fengu 4,7 m.kr. styrk til að hanna frumgerð af alíslensku, grænu einbýlishúsi fyrir nýjan byggðakjarna í Fljótsdal, með lágt kolefnisspor, þar sem efnisval ræðst af hráefni svæðisins og hringrásarhagkerfinu. Þá hlaut fyrirtækið GG2023 ehf. 3,6 m.kr. til að bæta nýtingu glatvarma og landbúnaðarlands til að stuðla að fæðu- og matvælaöryggi.

Níutíu og sjö umsóknir

Hlutverk Lóunnar er að styðja við nýsköpun, eflingu atvinnulífs og verðmætasköpun sem byggir á hugviti, þekkingu og nýrri færni á forsendum svæðanna sjálfra. Styrkjum er úthlutað til árs í senn, hvert verkefni getur hlotið að hámarki 20% af heildarúthlutun hvers árs. Mótframlag frá umsækjanda þarf að lágmarki að vera 30%.

Í ár bárust 97 umsóknir í sjóðinn og er þetta í fimmta skipti sem veitt er úr sjóðnum. Ný matsnefnd hóf störf í ár og í henni sátu Guðmundur Rafn Gíslason, Rannveig Björnsdóttir og Sigyn Jónsdóttir.