Samningur Noregs og Bretlands um viðskipti með landbúnaðarvörur

Höfundur: Erna Bjarnadóttir

Nú í byrjun júní voru undirritaðir samningar um viðskipti milli Bretlands annars vegar og Noregs, Íslands og Lichtenstein hins vegar. Samningurinn við Ísland hefur víða verið til umræðu en fróðlegt er að taka samninginn við Noreg líka til skoðunar.

Í fréttatilkynningu frá norskum stjórnvöldum þann 4. júní sl. eru helstu atriði samningsins reifuð. Í henni er greint frá því að samningurinn feli ekki í sér neina nýja tollkvóta fyrir ost, nautakjöt og kindakjöt. Þar er m.a. haft eftir Olaug V. Bollestad, landbúnaðar- og matvælaráðherra Noregs, að í þessum mikilvæga fríverslunarsamningi hafi tekist að gæta hagsmuna landbúnaðar sem stundaður er á landsbyggðinni og sem byggir á grasnytjum.

Enn fremur er haft eftir Bollestad að þrátt fyrir móðgandi (offensive) kröfur frá bresku samninganefndinni hafi engir nýir kvótar verið veittir fyrir innflutningi á viðkvæmum afurðum eins og nautakjöti, kindakjöti og mjólkurafurðum. Þetta sé sú framleiðsla sem skiptir sköpum til að ná markmiði stjórnvalda um að landbúnaður sé stundaður um allt land.

https://www.regjeringen.no/no/aktuelt/ny-frihandelsavtale-med-storbritannia-gir-avklaring-om-handel-med-landbruksprodukter/id2857118/

Þetta er framleiðsla sem veitir ekki aðeins mikilvæg störf í landbúnaði, heldur stuðlar einnig að atvinnu í matvælaiðnaði og öðrum fyrirtækjum sem háð eru greininni, segir ráðherrann enn fremur.

Gert var ítarlegt mat á áhrifum veittra innflutningskvóta á landbúnað og matvælaiðnað segir Bollestad. Útgangspunkturinn var að veita innflutningskvóta fyrir vörur þar sem Noregur hefur þegar innflutningsþörf eða þar sem kvótinn er á tímabilum utan þess sem norsk framleiðsla annar eftirspurninni. Bretland fékk aðeins kvóta sem ESB hefur nú þegar. Sumir kvótanna sem Bretum eru veittir eru kvótar sem ESB nýtir nú að litlu leyti vegna takmarkaðs áhuga á norska markaðnum.

Verður að gefa eitthvað til að fá samning

Svo er það í öllum viðræðum að við verðum að gefa eitthvað til að ná samkomulagi, segir ráðherrann síðan. Kvótar voru veittir fyrir 100 tonn af svínakjöti og 100 tonn af skinku. (Hér má skjóta inn að Norðmenn eru 15x fleiri en Íslendingar.) Að auki voru veitt 50 tonn af svínarifjum fyrir desembermánuð þegar venjulega er um innflutning að ræða. Einnig 120 tonn af pylsum og 158 tonn af alifuglum. Alls nemur þessi kvóti innan við tveimur prómillum af norskri kjötframleiðslu.

Við gerð bráðabirgðasamningsins við Noreg fengu Bretar 299 tonna ostakvóta gegn samsvarandi samdrætti í ostakvóta ESB. Þessum kvóta verður haldið áfram í fasta samningnum. Samningurinn við Bretland þýðir einnig að fjórir breskir ostar með landfræðilega upprunamerkingu bætast á listann yfir fasta osta með krónutollum. Á móti fá Norðmenn tollfrjálsa kvóta fyrir fjórar afurðir, þar á meðal 513 tonn af osti.