Sala á íslenskum blómum hefur aukist mjög í farsóttarástandinu

Uppkeruhorfur í útiræktun grænmetis eru almennt góðar. Kalt síðasta vor setur þó strik í reikninginn þar sem ýmsum tegundum seinkar talsvert hvað uppskeru varðar.

Axel Sæland, blómaræktandi á Espiflöt og formaður Sambands garðyrkjubænda, segist hafa heyrt í allnokkrum bændum og það sé samhljómur hjá þeim um að það stefni í ágætis uppskeru. Hann segir að farsóttarástandið í samfélaginu virðist hafa breytt nokkuð landslaginu í ýmsum greinum garðyrkjunnar; meira sé selt af innlendum tegundum og ekki síst af afskornum blómum þar sem verið hefur mikil söluaukning. „Við seljum til dæmis allt sem við framleiðum og við erum nýbúin að stækka garðyrkjustöðina okkar um 20 prósent í afkastagetu,“ segir Axel.

Aukning líka í sumarblómum og garðplöntum

„Ég hef líka heyrt hjá öðrum garðyrkjustöðvum sem eru í blómaframleiðslu að síðustu tvö ár hafi salan rokið upp; til dæmis hjá þeim sem eru í sumarblóma- og garðplöntuframleiðslu. Umræðan í samfélaginu hefur verið íslenskum garðyrkjubændum hagstæð á þessum tímum, þar sem það hefur verið hvatt til þess að innlendar vörur séu frekar keyptar, þar sem þær hafi mun minna kolefnisspor og mikilvægt sé að styðja við innlenda matvælaframleiðslu.

Við finnum það líka greinilega að það er góð stemning fyrir íslenska grænmetinu, tala nú ekki um á þessum árstíma þar sem allar þessar fersku vörur úr útiræktuninni eru að koma inn á markað. Allt sem framleitt er af blómkáli og spergilkáli á Íslandi er selt um leið og það er uppskorið. Það vantar í raun mannskap víða til að anna eftirspurninni eftir nýrri uppskeru.

Það var mjög kalt víðs vegar í vor, þannig að útiræktað grænmeti er nokkrum vikjum á eftir hvað varðar uppskerutíma í venjulegu árferði. Seinni partinn í júlí og allan ágúst hefur hins vegar verið mjög hlýtt og plönturnar hafa tekið mjög vel við sér.

Ég heyri það á kartöflubændum að þeir eru aðeins uggandi yfir því hversu seint þeir gátu komið útsæðinu út – því ef það kemur næturfrost núna í haustbyrjun falla grösin og kartöflurnar hætta að vaxa. Það er hins vegar gott útlit með gulræturnar og rófurnar, þeirra aðaluppskerutími er í september og jafnvel fram í október.“

Nýliðunarvandi í garðyrkjunni

Spurður út í stöðu og horfur varðandi íslenska garðyrkjuframleiðslu, segir Axel að eins og í öðrum greinum landbúnaðarins þá glími garðyrkjan við ákveðinn nýliðunarvanda.

„Það hafa ekki orðið kynslóða­skipti á þessum garðyrkjustöðvum og þær hafa verið að leggjast af frekar en að nýjar kynslóðir komi inn. Það er mjög erfitt fyrir nýja aðila að koma inn; bæði vegna skorts á þekkingu og svo geta fjárfestingar í tækjum verið þungar.

Það eru reyndar komnir hærri styrkir inn í landgreiðsluhlutann, sumsé fyrir hvern ræktaðan hektara, sem er kærkomin viðbót fyrir okkar framleiðendur. En það virðist þurfa meira til að fá fleiri inn í greinina. Það er ljóst að það er mikið svigrúm á markaði fyrir fleiri íslenska garðyrkjuframleiðendur – bæði í úti- og ylrækt,“segir Axel.

Hann hvetur bændur í öðrum búgreinum til að gefa því gaum að blanda garðyrkjunni inn í þeirra búrekstur.