Nýjar reglur um flutning yfir varnarlínur

Í samráðsgátt stjórnvalda hafa verið lögð drög að reglugerð um flutning sauð- og geitfjár yfir varnarlínur. Þau nýmæli eru í drögunum að bændur á meginhluta landsins geta nú selt fé yfir varnarlínur beri það verndandi (V) eða mögulega verndandi arfgerð (MV).

Áður voru það aðeins bændur á líflambasölusvæðum sem höfðu heimild til að selja líflömb yfir varnarlínur.

Kaupendur þurfa ekki leyfi

Önnur nýmæli eru að fallið er frá því að hafa flutninga líflamba og -kiða háð bæði sölu- og kaupaleyfum frá Matvælastofnun. Eingöngu verður krafist leyfa fyrir sölu fjár yfir varnarlínur en kaupendur þurfa ekki sérstakt leyfi til flutnings eins og nú er.

Í greinargerð með drögunum segir að samhliða gerð nýrrar reglugerðar um riðuveiki í fé hafi reglugerð um flutning líflamba milli landsvæða verið endurskoðuð. „Matvælastofnun lagði fram tillögur haustið 2024, ráðuneytið útfærði tillögurnar og gætti að samræmi við drög að nýrri reglugerð um riðuveiki og Landsáætlun um útrýmingu sauðfjárriðu. Á haustmánuðum samþykkti Alþingi breytingar á lögum um dýrasjúkdóma nr. 25/1993 en þær breytingar eru forsenda fyrir breyttri nálgun á reglum um flutninga fjár yfir varnarlínur,“ segir í greinargerðinni.

Áfram mikil höft í áhættuhólfum

Ný reglugerð felur áfram í sér takmarkanir, en helsta breytingin frá núgildandi reglugerð er að tekið er mið af arfgerðum í stað landsvæða og líflambasölusvæða. Í greinargerðinni segir að með breytingunum opnist nýjar viðskiptaleiðir með líffé frá landsvæðum sem í áratugi höfðu ekki möguleika á að flytja fé yfir varnarlínur – og þannig ekki gefist kostur á að selja kynbótagripi til bænda í öðrum varnarhólfum. Skilyrði er að féð beri verndandi (V/x) eða mögulega verndandi (MV/x) arfgerð.

Áfram verða mikil höft á landsvæðum sem flokkast sem áhættusvæði, sem ná frá Hrútafirði í vestri að Eyjafirði í austri. Sauðfé sem flutt er í áhættuhólf þarf að bera V/x arfgerð, MV/MV arfgerð eða T137/x arfgerð.

Nýjar reglur um línubrjóta

Þegar fé hefur sjálft farið yfir varnarlínur (sem línubrjótar) mun gilda regla um tilkynningaskyldu í afmörkuðum og skilgreindum tilvikum. Þegar fé ber breytileikana V/x eða MV/x verður heimilt að flytja það til baka til síns heima að uppfylltri meginreglunni „úr varnarhólfi með jafna eða betri sjúkdómastöðu en hólfið sem flutt er í“.

Fram til þessa hefur öllum línubrjótum verið slátrað alveg óháð því hvort féð beri verndandi eða mögulega verndandi arfgerðir og bætur greiddar úr ríkissjóði. Einnig fellur hér undir flutningur á fé sem er arfhreint með verndandi arfgerð (V/V) og fé sem er flutt á kynbótastöð.

Umsóknarfrestur er um reglugerðardrögin til 28. nóvember.